جشنواره موسیقی نواحی در تمام استان ها برگزار شود/ رویکردهای دوره هفدهم

به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران به همت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران و مشارکت استانداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن موسیقی استان هرمزگان پنجم تا هشتم اردیبهشت در شهر بندرعباس برگزار می شود.

این جشنواره میزبان 106 هنرمند در قالب 34 گروه از 22 استان کشور؛ هرمزگان، فارس، مازندران، سیستان و بلوچستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، زنجان، خراسان رضوی، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، آذربایجان غربی، کرمان، خراسان جنوبی، کرمانشاه، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، لرستان، کردستان، بوشهر، خوزستان و گلستان است.

هرمزگان با 6 گروه به عنوان میزبان در هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران، حضور دارد و هفت استان کرمان، سیستان و بلوچستان، گیلان، فارس، خراسان رضوی و شمالی و خوزستان با دو گروه شرکت خواهند کرد و دیگر استان ها هم هر کدام با یک گروه در این جشنواره حضور دارند که به صورت 12 تک نوازی ، 6 دونوازی و مابقی به صورت گروه نوازی آثاری را اجرا می کنند.

فواد توحیدی پژوهشگر و دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران درباره رویکردهای این جشنواره به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: زمانی که محمدعلی مرآتی دبیری این جشنواره را برعهده گرفت یک گروه مشورتی تشکیل شد و هر کدام از اعضای این گروه، جمعی از هنرمندان را برای حضور در این جشنواره معرفی کردند، همچنین هفت نفر از پژوهشگران موسیقی نواحی، هنرمندانی را به انجمن موسیقی و دبیرخانه معرفی کردند، بنابراین تعدادی از هنرمندانی که در جدول جشنواره قرار گرفتند نتیجه نظرات این گروه های مشورتی هستند، علاوه بر آن تعدادی از هنرمندان و گروه ها را با نظر شخصی خود به این رویداد دعوت کردم.

وی گفت: امسال تلاش کردیم هنرمندان جدیدی را در جشنواره موسیقی نواحی دعوت کنیم، هنرمندانی که برای نخستین بار در این رویداد حضور دارند، متاسفانه برخی از هنرمندان کاملا جشنواره ای شدند و گمان می کنند که هر سال باید دعوت شوند و در این رویداد حضور پیدا کنند و حواشی بسیاری برای دبیری من در جشنواره موسیقی نواحی ایجاد کردند، تخریب و تهدید کردند و هر اقدامی می توانستند علیه من انجام دادند تا باز هم در جشنواره حضور داشته باشند اما در مقابل آنان ایستادم.

توحیدی افزود: جشنواره موسیقی نواحی امسال ظرفیت محدودی دارد، اگر هنرمندان هرمزگان و استان میزبان را در نظر نگیریم، حدود 85 هنرمند از 21 استان در این رویداد حضور پیدا کردند، می توان گفت که این رویداد تنها تریبون موسیقی نواحی ایران است و اگر رویدادهای دیگری هم در کشور برگزار می شود، اکثرا به سمت گونه های موسیقی پاپ و تلفیقی سوق پیدا کردند یعنی در جشنواره ها و کنسرت های موسیقی از سازهای نواحی بهره برده می شود اما آثار در گونه تلفیقی اجرا می شوند، می توان گفت که تنها جشنواره در حوزه موسیقی نواحی، همین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران است و ظرفیت آن هم خیلی محدود است، به همین دلیل همه هنرمندان باید در این رویداد حضور پیدا کنند نه اینکه فقط یکسری هنرمندان تکراری هر سال در آن حضور پیدا کنند.

دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران درباره اولویت های انتخاب هنرمندان برای حضور در این جشنواره اظهارداشت: هنرمندانی که در این جشنواره حضور پیدا کردند، آثارشان باید در حد جشنواره می بود، امسال هنرمند متوسط هم نداریم، همه هنرمندان آثارشان در حد عالی است، این هنرمندان اکثرا به دنبال جشنواره نبودند اما متاسفانه در موسیقی نواحی هنرمندانی که پیشکسوت یا حتی میانسال هستند، آشنایی با اینترنت، فضای مجازی و امکان اطلاع از فراخوان را ندارند تا بتوانند در این جشنواره شرکت کنند.

وی خاطرنشان کرد: رویکرد جشنواره موسیقی نواحی با جشنواره موسیقی جوان متفاوت است، در این رویداد هنرمندان جوان در اینترنت جست و جو کرده و از فراخوان مطلع می شوند و مشخصاتشان را بارگذاری می کنند، به همین دلیل ما در جشنواره موسیقی نواحی باید به سراغ هنرمندان برویم و برای حضور در این رویداد از آنان دعوت کنیم. بر این اساس جدولی که امسال برای جشنواره موسیقی نواحی تدوین شده است، قابل دفاع است و هنرمندان در گونه های مختلف؛ موسیقی چوپانی، ساربانی، روایی، منظومه خوانی، سوگ آواها، شادیانه ها، موسیقی حماسی، عاشیقی، بخشی و ترکمنی و رنگین کمانی از انواع و گونه های مختلف موسیقی نواحی در این رویداد حضور دارند.

فواد توحیدی؛ دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران

موضوعی برای بخش پژوهش جشنواره تعیین نشد

توحیدی با اشاره به بخش پژوهش هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران افزود: امسال در بخش پژوهشی هم رویکردمان تغییر کرده است و از حالت رسمی خارج شده است، هیچ موضوعی برای این بخش درنظر گرفته نشده است، همچون دوره اول جشنواره موسیقی نواحی به دبیری محمدرضا درویشی هنرمندان صمیمانه با پژوهشگران درباره موسیقی نواحی صحبت کرده و آثاری را اجرا می کنند، در این نشست ها آسیب شناسی هم از موسیقی نواحی ایران صورت می گیرد و چنین نشست هایی نتایج خوبی هم خواهد داشت، بحث پژوهش در موسیقی نواحی ایران در سال های اخیر آسیب هایی را به این گونه موسیقی وارد کرده است، بعضی اوقات پژوهشگران قصد دارند به موسیقی نواحی کمک کنند اما بیشتر به آن آسیب زدند.

دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران بیان کرد: در بخش جنبی جشنواره، در بوستان های صدف، نخل، شهدای شهرداری و آزادشهر بندرعباس، گروه ها و هنرمندان موسیقی نواحی حضور پیدا کرده و در میان مردم آثاری را اجرا می کنند، به نظرم این بخش، از بخش اصلی مهمتر است، ویژگی موسیقی نواحی این است که هنرمندان در میان مردم آثاری را اجرا کنند نه اینکه به صورت رسمی حضور داشته و آثاری را اجرا کنند، وقتی این گونه موسیقی روی صحنه اجرا می شود، از بستر اصلی اش جدا شده و هنرمند آن احساس اصلی خود را نخواهد داشت، به عنوان مثال هنرمندی که در مراسم عروسی، آثاری را اجرا می کند، مطمئنا آن حس را نمی تواند روی صحنه به مخاطب منتقل کند و به همین دلیل بخش مردمی را در نظر گرفتیم تا هنرمندان در میان مردم آثاری را اجرا کنند.

وی اظهارداشت: همچنین در بخش جنبی جشنواره موسیقی نواحی، سازهای موسیقی همچون عود و جفتی که در استان هرمزگان توانایی ساخت آنها وجود دارد، معرفی خواهند شد. تجلیل از مفاخر حوزه موسیقی نواحی نیز از دیگر برنامه های این رویداد است.

چالش های جشنواره هفدهم موسیقی نواحی

توحیدی درباره چالش ها و مشکلات برگزاری هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران گفت: فکر نکنم هیچ دوره ای به اندازه این دوره برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی با مشکلاتی مواجه بودیم، تقریبا در تمامی دوره های گذشته جشنواره در سمت های مختلف حضور داشتم، امسال اگر از نظر هزینه بخواهیم جشنواره را بررسی کنیم، هزینه آن پایین تر است و هیچ سالی به نظرم بودجه جشنواره انقدر پایین نبوده است.

وی افزود: جشنواره موسیقی نواحی طی 14 دوره به صورت متمرکز در کرمان برگزار می شد، دوره ای هم در گرگان برگزار شد و دوره شانزدهم جشنواره موسیقی نواحی در پنج منطقه برگزار شد، با تغییرات مدیریتی، زمان جشنواره، استان و رویکردهای آن تغییر کرد و نخستین بار است که جشنواره موسیقی نواحی در استان هرمزگان برگزار می شود، این استان هم از نظر تنوع موسیقی، یکی از قطب های موسیقی نواحی ایران است و امیدواریم میزبان خوبی برای جشنواره باشد.

این پژوهشگر موسیقی نواحی درباره بازگشت میزبانی استان کرمان از این جشنواره اظهارداشت: در دنیا، برندهای جشنواره های بزرگ را تغییر نمی دهند، کرمان هم به عنوان برند این جشنواره شناخته شده است، هر جایی نام موسیقی نواحی ایران را بیاورید، ناخودآگاه نام کرمان به ذهن مخاطبان خطور می کند، کرمان با امکانات مناسب، تجربه برگزاری جشنواره را در این سال ها داشته است، در این شهر نیاز نیست که به دنبال مخاطب برویم.

توحیدی درباره برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در استان های متعدد و ایجاد ناهماهنگی هایی در این حوزه گفت: باید یک تصمیم جدی درباره این جشنواره گرفته شود و یک استان ثابتی برای آن تعیین و هر سال درباره چگونگی برگزاری جشنواره موسیقی نواحی برنامه ریزی کرد، این روند خیلی بهتر است تا به جای اینکه هر سال بخواهیم یک استانی را برای میزبانی جشنواره انتخاب کنیم، تجربه ای هم در آن وجود نداشته باشد و مشکلاتی در این زمینه ایجاد شود.

وی با بیان اینکه مخالف برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در پنج منطقه کشور است، اظهارداشت: جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی که سال 1402 در پنج منطقه کشور برگزار شد، موفق نبود، طرحی را ارایه دادم که در هر استان جشنواره موسیقی نواحی برگزار شود، این طرح را در کرمان اجرایی کردیم یعنی علاوه بر جشنواره موسیقی نواحی ایران، جشنواره های موسیقی نواحی استان کرمان، جنوب کرمان و روستاهای این استان هم برگزار می شوند، اگر استان ها به این سمت حرکت کنند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجبار کند که هر استان سالانه جشنواره موسیقی نواحی خود را برگزار کند، پژوهشگران می توانند در این جشنواره ها شرکت کنند و از نزدیک آثار هنرمندان موسیقی نواحی استان ها را رصد کنند و بعد می توانیم برگزیده های استان ها را برای حضور در جشنواره ملی موسیقی نواحی دعوت کنیم.

علاقه مند کردن نسل جوان به موسیقی نواحی

دبیر هفدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران درباره علاقه مندی نسل جوان به این گونه موسیقی گفت: نسل جوان به موسیقی نواحی علاقه مند است اما این نوع موسیقی را نمی شناسد، مدتی پیش در کیش برای نخستین بار، میان کنسرت های پاپ و انواع گونه های موسیقی، گروه موسیقی از خراسان دعوت کردم، این گروه آثاری را اجرا کرد و بسیار مورد استقبال مخاطبان و جوانان قرار گرفت و یکی از مخاطبان به من گفت که تعجب کرده است چنین گونه موسیقی هم در ایران وجود دارد، یعنی آنقدر این موسیقی را نشنیده بودند، فراموش کرده بودند که موسیقی نواحی هم در ایران هست.

توحیدی بیان کرد: باید نسل جوان با موسیقی نواحی آشنا شود، متاسفانه رسانه هیچ کمکی در این زمینه نکرده است، تخریب هم کرده است، یعنی حتی یک اثر فاخر هم پخش نکرده، تلویزیون سازها را نشان نمی دهد، در این سال ها در رابطه با موسیقی نواحی صحبت جدی نشده است و اصلا آشنایی در این زمینه وجود ندارند اما رسانه های دیگر در رابطه با انواع دیگر موسیقی، رسانه دارند.

وی افزود: اکنون در ایران همه سازهای گیتار و هنگ درام را می شناسند اما یکی از سازهای نواحی را نمی شناسند، چون سازهای غربی رسانه دارند اما ما رسانه نداریم، تنها رسانه ما همین جشنواره موسیقی نواحی است که یک تعداد محدودی در سال در این رویداد حضور پیدا می کنند و مخاطبان با موسیقی نواحی و سازهای آن آشنا می شوند، به همین دلیل باید رسانه ها به خصوص رسانه ملی در این زمینه اقدامات شایسته تری انجام دهند و علاوه بر این جشنواره های استانی و روستایی بسیار می توانند به شناخت مردم از موسیقی نواحی کمک کنند.

این پژوهشگر موسیقی نواحی اظهارداشت: همچنین موضوع گردشگری موسیقی در این زمینه بسیار مهم است، زمانی که فردی به عنوان گردشگر به استانی سفر می کند، باید از موسیقی آن منطقه هم بهره مند شود و در این حوزه، هزینه کند، هنرمندان موسیقی نواحی زمانی که درآمد داشته باشند، این گونه موسیقی هم حفظ می شود، وقتی موسیقی از بین می رود که به نوازنده کیبورد 10 میلیون تومان و به نوازنده سُرنا، یک میلیون تومان دستمزد پرداخت کنند، مسلما، پسر سُرنانواز، سُرنا کار نمی کند، کیبورد کار می کند، به همین دلیل ما باید از نظر درآمدی و اقتصادی به هنرمندان موسیقی نواحی کمک کنیم، مطمئن باشید آنان هم خودشان موسیقی شان را حفظ می کنند.

توحیدی درباره راهکارهای برای شناخت و آشنایی مردم با موسیقی نواحی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت میراث فرهنگی، باید اقداماتی را در این زمینه انجام دهند، یک نهاد در کشور وجود ندارد تا به صورت تخصصی در حوزه موسیقی نواحی ایران فعالیت کند، هنرمندان این گونه موسیقی هیچ پاتوقی ندارند تا نظرات و ایده های خود را به اشتراک بگذارند، ما پژوهشگران همه برای خودمان ارتش تک نفره هستیم، یکدیگر را نمی بینیم و روش تحقیق هایمان را به اشتراک نمی گذاریم و از تجربیات هم بهره نمی بریم، هر کس هر کاری می تواند و می داند انجام می دهد، نهادی باید باشد تا ما دور هم جمع بشویم و از تجربیات هم بهره ببریم و آنها را به اشتراک بگذاریم.

وی افزود: هنرمندان موسیقی نواحی اگر بتوانند در پاتوقی یکدیگر را ببینند، خیلی مهم است، در جشنواره موسیقی نواحی، سالی حداکثر یکصد هنرمند، البته بیشتر این تعداد هم متعلق به تعداد افراد آن منطقه است، گردهم می آیند، ظرفیت برای حضور این تعداد هنرمند کم است، چندین هزار هنرمند موسیقی نواحی در کشور فعالیت می کنند، باید یک نهادی باشد تا این هنرمندان و پژوهشگران به صورت مدام با یکدیگر در تعامل باشند، با هم صحبت کنند، اگر نقدی وجود دارد، نقد شفاف و منصفانه باشد، نه اینکه یک جشنواره بخواهد برگزار شود، افرادی که در عمرم نام آنان را نشنیدم و در حوزه موسیقی نواحی شاخص نیستند، هر چه بخواهند، در این رابطه بنویسند و بعد با تکبر صحبت کنند که این جشنواره فلان است، این جشنواره در زمان آقای درویشی آن گونه بود و اکنون به کجا رسیده است.

دبیر هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران بیان کرد: زمان آقای درویشی گذشت، زمان او ده ها هنرمند نخبه و رنگین کمانی از بزرگان موسیقی نواحی ایران داشتیم که اکنون یکی از آنان وجود ندارند، دیگر هنرمندانی همچون حاج قربان سلیمانی، غلامعلی پورعطایی، شیرمحمد اسپندار، نورمحمد دُرپور، ماشاءالله بامری و یوسف سلیمی وجود ندارد، اکنون جنس موسیقی نواحی تغییر کرده و بکر بودن خود را از دست داده است و این ارتباطی به دبیر جشنواره ندارد.

توحیدی اظهارداشت: جشنواره از نظر فعالیت های ستادی، امکانات و اجرای موسیقی از دوره گذشته بهتر است و از هر لحاظ پیشرفت کرده است اما اینکه اصل قضیه افت کرده است ارتباطی با مسئولان جشنواره ندارد، وقتی سطح هنرمندان موسیقی نواحی از عالی به متوسط رسیده است، چند سال دیگر هم اگر اقدامی برای بهبود آن انجام ندهیم، از متوسط هم پایین تر می رود، اکنون بضاعت در موسیقی نواحی همین است، هنرمندانی که در این رویداد حضور پیدا می کنند، بهترین ها هستند، اگر کسی فکر می کند بهتر از این هنرمندان ساز می زند، ساز بزند و اگر کسی فکر می کند بهتر از این هنرمندان است، آثارش را برایم ارسال کند، در خدمتش هستم.