نوسان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به چین/ جایگاه ویژه خشکبار ایرانی در چین

به گزارش ایسنا، اتاق بازرگانی تهران در گزارشی تحت عنوان «صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی؛ از روندهای جهانی تا جایگاه ایران در بازار چین» به بررسی وضعیت صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از سال 1395 تا 1402 به چین پرداخته و پیشنهاداتی برای حضور موثر در بازار این کشور مطرح کرده است.

بر اساس این گزارش، ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سال 2023 با ثبت ارزش تجاری 4161 میلیارد دلاری، جایگاه خود را به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی حفظ کرده است. صادرات کشاورزی و صنایع غذایی ایران نیز در سال 1402 به 5.6 میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم در هشت سال اخیر به شمار می رود و عمدتاً ناشی از رشد صادرات میوه، خشکبار و محصولات تبدیلی بوده است.

بررسی آمارها نشان می دهد مجموع صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران به چین در دوره بررسی، نوسان قابل توجهی داشته است. این رقم از حدود 50 میلیون دلار در سال 1395 به حدود 567 میلیون دلار در سال 1399 رسیده و سپس با کاهش هایی مواجه شده و در سال 1402 به رقم 275 میلیون دلار رسیده است.

محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در این گزارش شامل شیرینی و شکلات؛ محصولات لبنی؛ خشکبار؛ گل و گیاه دارویی، خوراکی زینتی و صنعتی؛ صنایع تبدیلی؛ بذر و دانه؛ غلات؛ محصولات حیوانی و صنایع وابسته است. از بین این هشت گروه کالایی در سال های مورد اشاره خشکبار بیشترین سهم از صادرات به چین را به خود اختصاص داده است.

صعود و سقوط خشکبار در بازار چین

به عبارت دقیق تر، گروه «خشکبار» همواره نقش محوری در صادرات ایران به چین داشته است. صادرات این گروه در سال 1395 حدود 7.4 میلیون دلار بوده که پس از یک جهش استثنایی، در سال 1398 به رقم قابل توجه 204 میلیون دلار و سپس در سال 1399 به 534 میلیون دلار رسیده است. این ارقام بیانگر جایگاه ممتاز خشکبار ایران به عنوان اصلی ترین محصول صادراتی ایران در این حوزه به چین است. هر چند در سال های 1400 و 1401 شاهد کاهش چشمگیر صادرات این محصول بوده ایم (به ترتیب حدود 233 میلیون و 70 میلیون دلار)، اما در سال 1402 صادرات خشکبار مجدد به بیش از 145 میلیون دلار رسیده که نشان دهنده بهبود و بازگشت نسبی این محصول به مسیر قبلی است.

همچنین بررسی گزارش اتاق بازرگانی نشان می دهد صادرات گروه «محصولات حیوانی و صنایع وابسته» از 26.5 میلیون دلار در سال 1395 به 71 میلیون دلار در سال 1402، گروه «گل و گیاه دارویی، خوراکی، زینتی و صنعتی» از 14 به 55 و گروه «صنایع تبدیلی» از یک به 2.4 رسیده است.

در سال 1402 صادرات گروه «بذر و دانه» با رقم 974 هزار دلار برای اولین بار به رقم یک میلیون دلار نزدیک شده، صادرات «شیرینی و شکلات» و «محصولات لبنی» به لحاظ ارزشی سهم کمی از کل صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی دارند، و صادرات «میوه و تره بار» و «غلات» به بازار چین بسیار اندک بوده و در سال های اخیر نزدیک به صفر مانده است. این گزارش صادرات ناچیز در اقلام یاد شده را ناشی از آن می داند که یا سیاست های چین در این زمینه محدودکننده است یا ظرفیت رقابتی ایران در این دو گروه کمتر است.

سهم اندک ایران در تأمین محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی چین

در مجموع این گزارش نشان می دهد بازار چین اگرچه در سال های اخیر مقصد برخی از اقلام صادراتی مانند خشکبار و گیاهان دارویی بوده، اما سهم ایران در تأمین نیاز وارداتی این کشور همچنان بسیار اندک است. این در حالی است که فرصت های گسترده ای در زمینه صادرات کالاهای دارای ارزش افزوده بالا به چین مغفول مانده است. در نتیجه، اصلاح سیاست های صادراتی از رویکرد کالامحور به بازارمحور، تنوع بخشی به محصولات، توسعه زیرساخت ها، تقویت زنجیره ارزش، تشکیل کنسرسیوم های تخصصی و بهره گیری از ظرفیت های بومی و مشاوره ای در بازارهای هدف، به ویژه چین، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای دستیابی به موفقیت پایدار و حضور مؤثرتر در بازارهای بین المللی است.

انتهای پیام