زوال جنگل های زاگرس؛ تغییر اقلیم و دخالت انسانی مقصرند

خبرگزاری تسنیم، حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، صبح امروز در نشست تخصصی کارکردها، تنوع زیستی و ارزش گذاری اقتصادی زاگرس با تأکید بر اهمیت تنوع زیستی در کشور اظهار کرد: کشور ما به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی چند بیوم جهانی، از نظر تنوع زیستی جایگاه بسیار ویژه ای دارد. ایران دارای 9 اکوسیستم از مجموع 11 اکوسیستم شناخته شده در جهان و 41 نوع تالاب از 42 نوع تالاب جهانی است. همچنین ما پنج ناحیه رویشی اصلی داریم و از میان حدود 30 نقطه داغ تنوع زیستی در جهان، دو نقطه در کشور ما قرار دارند که با یکدیگر تلاقی پیدا کرده اند.

ظهرابی ادامه داد: در حال حاضر، 327 منطقه چهارگانه تحت مدیریت، 44 اثر طبیعی ملی، 33 پارک ملی، 55 پناهگاه حیات وحش در کشور وجود دارد که در مجموع حدود 12 درصد از مساحت کشور را شامل می شود. این مناطق به گونه ای انتخاب شده اند که اکثراً چندین اکوسیستم را در خود جای داده و در نواحی رویشی مختلف پراکنده اند. حدود 8000 تا 8500 گونه گیاهی در کشور شناسایی شده است، هرچند آمار دقیق هنوز به طور کامل اعلام نشده است. در حوزه بی مهرگان کار چندانی انجام نشده، اما در مورد مهره داران، تاکنون 209 گونه پستاندار، 23 گونه دوزیست، 274 خزنده، 302 گونه ماهی آب های داخلی، 579 گونه پرنده و حدود 900 گونه ماهی دریایی شناسایی شده است؛ آماری که نشان دهنده غنای تنوع زیستی کشور است.

قرق جنگل های بلوط را نجات می دهد

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت جنگل های زاگرس افزود: بلوط مهم ترین گونه گیاهی در زاگرس است. حدود 2.3 میلیون هکتار از جنگل های زاگرس در قالب مناطق چهارگانه تحت حفاظت قرار دارد و حدود 750 هزار هکتار نیز به عنوان مناطق شکار ممنوع شناخته می شوند که در مجموع حدود 20 درصد این جنگل ها را شامل می شود.

ظهرابی با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی زاگرس تصریح کرد: جنگل های زاگرس با دو تهدید عمده مواجه اند؛ از یک سو تغییر اقلیم و از سوی دیگر فشارهای انسانی. چرای دام غیراصولی فراتر از ظرفیت طبیعی این جنگل ها بوده و کار به جایی رسیده است که زادآوری طبیعی درختان در بسیاری از نقاط از بین رفته و کمتر نقطه ای در زاگرس وجود دارد که بتوان نهال هایی با سنین مختلف را مشاهده کرد. این یعنی چرخه طبیعی بازتولید جنگل مختل شده و این اکوسیستم در مسیر نابودی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: این روند باعث فرسایش خاک، افزایش گردوغبار و بروز آفات و بیماری ها شده است. برخی از این گونه های آفت، پیش تر نیز در جنگل ها حضور داشتند و طبیعت توان کنترل آن ها را داشت، اما دخالت های انسانی باعث بر هم خوردن این توازن طبیعی شده و حالا آفات در جنگل ها غالب شده اند.

معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست به تأثیر عوامل اقتصادی نیز اشاره کرد و گفت: فشار اقتصادی بر جوامع محلی باعث بهره برداری غیراصولی از منابع جنگلی از جمله تولید زغال از چوب درختان زاگرس شده است. کشت محصولات غیرقانونی و افزایش آتش سوزی ها نیز ناشی از همین وضعیت است. متأسفانه در سال های اخیر، تعداد زیادی از این آتش سوزی ها عمدی بوده و این در حالی است که بهترین بخش های جنگل زاگرس با دستان خود ما در حال نابودی است.

ظهرابی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: راهکار اصلی برای حفظ تنوع زیستی، درگیر کردن همه ذی نفعان است. بر اساس اصول جهانی، حفاظت موفق مبتنی بر سه اصل است: حفاظت مؤثر، بهره برداری پایدار و تقسیم عادلانه منافع. اگر ما نیز بر همین سه اصل پایبند باشیم، می توانیم به حفاظت واقعی برسیم.

وی افزود: متأسفانه در سال های اخیر جوامع محلی، که اصلی ترین ذی نفعان هستند، کنار گذاشته شدند. این سیاست اشتباه منجر به کاهش مشارکت مردمی در حفاظت از محیط زیست شده است. بی تردید ایجاد مناطق حفاظت شده اثرات مثبتی داشته، اما اگر به دنبال پایداری در حفاظت هستیم، باید روش های مشارکتی جدیدی در پیش بگیریم و مردم را به عنوان بازیگران اصلی حفاظت از منابع طبیعی در نظر بگیریم.

انتهای پیام/