فراز و فرود دانشگاه های کرمان در آخرین رتبه بندی

به گزارش ایرنا، حدود یکصد دانشگاه و موسسه آموزش عالی با حدود 100 هزار دانشجو در استان کرمان مشغول به فعالیت هستند که برخی از این دانشگاه ها جزو برترین ها و منتخبان دانشگاه های ایران محسوب می شوند که علاوه بر فعالیت های آموزشی، امور پژوهشی و تحقیقاتی نیز در آنها به شدت دنبال می شود.

کرمان قطب علمی جنوب شرق

اگرچه در سال های اخیر مقداری از تقاضا برای تحصیلات دانشگاهی کاسته شده اما تعداد و تنوع دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به اندازه ای است که کرمان را به قطب علمی جنوب شرق کشور تبدیل کرده است.

رتبه بندی 115 دانشگاه دولتی و 21 دانشگاه غیردولتی

آخرین رتبه بندی و ارزیابی 115 دانشگاه دولتی و 21 دانشگاه غیردولتی کشور توسط گروه رتبه بندی موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) اواخر فروردین ماه منتشر شد و در دسترس همگان قرار گرفته است.

شاخص های این رتبه بندی در 6 حوزه آموزش (25 درصد)، پژوهش (20 درصد)، فناوری و نوآوری (15 درصد)، مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری (15 درصد)، فرهنگی- اجتماعی و دانشجویی (15 درصد) و مدیریت و بهره وری (10 درصد) است.

هر کدام از این معیارهای اصلی به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آنها به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار می گیرد.

جدول رتبه بندی دانشگاه های کشور

دانشگاه شهید باهنر رکورددار صعود

دانشگاه شهید باهنر در آخرین رتبه بندی دانشگاه های دولتی کشور نسبت به دوره گذشته بیشترین صعود را در بین دانشگاه های استان و دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته یا هایتک بیشترین سقوط رتبه را تجربه کرده است.

این دانشگاه که سال 1351 توسط زنده یاد مهندس علیرضا افضلی پور تاسیس شد، فعالیت آموزشی خود را با پذیرش 90 دانشجو در سال 1354 آغاز کرد که اکنون بیش از 13 هزار دانشجو و 591 عضو هیات علمی دارد و یکی از دانشگاه های بزرگ و مادر در ایران محسوب می شود.

همچنین دانشگاه صنعتی سیرجان و ولی عصر (عج) رفسنجان نیز با ارتقای رتبه و دانشگاه های بم و جیرفت با افت رتبه مواجه شدند اما هایتک در سه دوره اخیر رتبه بندی با 21 پله سقوط، رکورددار افت جایگاه در بین دانشگاه ها است.

رتبه بندی جداگانه و "در همکرد"

رتبه دانشگاه ها با توجه به ماهیت دانشگاه در بخش های دانشگاه های جامع، صنعتی، هنر، علوم کشاورزی، زیرنظام (مانند پیام نور و فرهنگیان، علمی کاربردی و مهارت)، دستگاه های اجرایی و دانشگاه های غیردولتی به طور جداگانه اعلام می شود و از سویی رتبه دانشگاه ها به شکل ادغام شده و تحت عنوان "در همکرد" که شامل همه دانشگاه ها می شود نیز تعیین و اعلام شده است.

در رتبه بندی کلی (در همکرد) دانشگاه شهید باهنر نسبت به دوره قبل در بین همه دانشگاه ها اعم از جامع، صنعتی و غیره با 12 پله ارتقا از رتبه 28 به رتبه 16 رسید، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان نیز از جایگاه 52 به 48 و دانشگاه صنعتی سیرجان از رتبه 79 به 77 ارتقا یافتند.

بر پایه جدیدترین گزارش موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) که در پایان فروردین ماه 1404 به صورت رسمی منتشر شد، دانشگاه شهید باهنر موفق شد جایگاه شانزدهم را در میان تمامی دانشگاه های کشور و رتبه دوازدهم را در میان دانشگاه های جامع کشور از آن خود کند.

دانشگاه شهید باهنر کرمان

این دستاورد در حالی رقم خورده که دانشگاه باهنر در شاخص «دیپلماسی علمی» نیز در میان دانشگاه های جامع کشور، به رتبه دهم دست یافته است. جایگاهی که نشان دهنده رشد چشمگیر تعاملات علمی بین المللی، همکاری های پژوهشی و جایگاه فزاینده دانشگاه در عرصه علم جهانی است.

سقوط 13 پله ای دانشگاه هایتک

دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته (هایتک) اما در این رتبه بندی جایگاه 40 را کسب کرد که نسبت به دوره قبل که رتبه 27 را به دست آورد، 13 پله سقوط را نشان می دهد همچنین در این رتبه بندی دانشگاه جیرفت از رتبه 86 به 90 و دانشگاه بم از جایگاه 91 به 92 رسیده است.

مقایسه رتبه کنونی دانشگاه ها با 2 دوره قبل نشان می دهد دانشگاه هایتک از رتبه 19 به 40 رسیده و در مجموع 21 پله سقوط داشته است که تقریبا هیچ دانشگاهی در ایران چنین افت رتبه ای را در سه دوره اخیر نداشته است.

این درحالی است که گفته می شود این ارزیابی ها مربوط به عملکرد سال های گذشته است و ارزیابی سال های بعد از وضعیت کنونی دانشگاه، ممکن است آماری قابل تامل تر را از این دانشگاه پیش رو بگذارد زیرا بسیاری از کارشناسان، بهش قابل توجه رتبه های سال های قبل دانشگاه هایتک را مربوط به عملکرد و شاخصه های عملکردی پارک علم و فناوری آن مرتبط می دانند که به تازگی این پارک دیگر کارکرد استانی ندارد و پارک مستقل استان راه اندازی شده است.

طبق اطلاعات مندرج در پایگاه موسسه استنادی جهان اسلام، اطلاعات پژوهشی رتبه بندی سال 1402-1401 مربوط به بازه زمانی 2022-2020 و اطلاعات پرسشنامه مربوط به بازه زمانی 1401-1399 است که به تازگی (30 فروردین 1404) منتشر شده است.

همچنین اطلاعات پژوهشی رتبه بندی سال 1401-1400 مربوط به بازه زمانی 2020-2018 و اطلاعات پرسشنامه مربوط به بازه زمانی 1399-1397 بوده که در پایگاه موسسه قابل مشاهده است، در این گزارش از آن به عنوان رتبه بندی دوره قبل یاد شده است.

دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته (کرمان)

در شاخص فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی در بین 101 دانشگاه رتبه بندی شده، دانشگاه شهید باهنر در جایگاه 36، ولی عصر (عج) رفسنجان در رده 20، بم در رده 91، جیرفت در جایگاه 89، صنعتی سیرجان در رده 94 و دانشگاه هایتک در رده 100 قرار دارد که پایین ترین جایگاه در بین دانشگاه های استان به شمار می رود و این شاخص تحت این عنوان در دوره پیشین وجود ندارد.

ارتقای پنج دانشگاه در شاخص های فناوری و نوآوری

نسبت به دوره قبل در شاخص فناوری و نوآوری از 6 دانشگاه استان پنج دانشگاه ارتقا و هایتک افت داشته؛ در شاخص فناوری و نوآوری دانشگاه شهید باهنر از جایگاه 48 به 29، دانشگاه ولی عصر از 57 به 26، جیرفت از 101 به 80، بم از 92 به 82، صنعتی سیرجان از 61 به 53 ارتقا یافته اند اما فقط دانشگاه هایتک دچار افت رتبه شده و از رده سوم به ششم رسیده است.

در شاخص فناوری نیز برخی دانشگاه های استان کرمان با افت رتبه روبه رو شده اند و در این شاخص جایگاه دانشگاه ولی عصر رفسنجان از رتبه سه به 6 رفته که نسبت به دوره قبل سه رده افت داشته و دانشگاه باهنر در این شاخص در جایگاه 29، ولی عصر در رده 26، بم در رده 82، جیرفت در جایگاه، 80، صنعتی سیرجان در رده 53 قرار دارد.

ضرورت تجدیدنظر در شاخص ها

همانطور که گفته شد این رتبه بندی حاصل محاسبه شاخص های آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری، مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری، فرهنگی- اجتماعی و دانشجویی و مدیریت و بهره وری است.

بر این اساس، دانشگاه هایتک در بین 24 دانشگاه صنعتی کشور رتبه دهم را به دست آورده که نسبت به دوره قبل در جمع دانشگاه های صنعتی سه رتبه پایین تر آمده و دانشگاه شهید باهنر در بین دانشگاه های جامع موفق به کسب رتبه دوازدهم شده است که نسبت به دوره قبل هشت مرتبه ارتقا را نشان می دهد.

هرچند دانشگاه های استان کرمان از کادر علمی مجرب و نخبگانی برخوردار هستند، اما به نظر می رسد در بسیاری از شاخص ها باید تجدید نظر و فعالیت بیشتری داشته باشند تا مسیر آنها به سمت صعودی در ارزیابی ها و رتبه بندی برود.