تپسی بالاخره در تور مالیاتی افتاد

بر اساس این توافق، تپسی مالیات معوقه ای در حدود 159 میلیارد تومان را به صورت پلکانی (اقساطی) پرداخت خواهد کرد و بخش عمده این مبلغ در پایان دوره تسویه واریز می شود. نکته مهم دیگر این تفاهم آن است که تمامی جرایم و جریمه های مربوط به عدم پرداخت مالیات در سال های مذکور بخشوده شده و شرکت از این بابت بدهی اضافه تری نخواهد داشت.

هرچند مبلغ 159 میلیارد تومان مالیات قطعی شده و روش بازپرداخت آن مشخص شده، اما تپسی اعلام کرده هنوز تأثیر دقیق این اتفاق بر سود خالص سال مالی 1403 و دوره های بعد به طور کامل روشن نیست. طبق برآورد اولیه، ارزش فعلی این بدهی مالیاتی 159 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که رقم قابل توجهی معادل بیش از نیمی از سود خالص سال 1403 شرکت (حدود 276 میلیارد تومان) محسوب می شود.

در ادامه، ابعاد این تصمیم مالیاتی تپسی از منظر دلایل اتخاذ آن، پیامدهای مالی بر عملکرد شرکت و واکنش احتمالی سهام داران و بازار سرمایه مورد بررسی قرار می گیرد.

معافیت یا تعلل؟ دلایل عدم پرداخت مالیات در سال های 1400 تا 1403

سؤال اساسی بسیاری از ناظران این است که چرا تپسی از ابتدا مالیات بر ارزش افزوده مربوط به خدمات خود را در سال های 1400، 1401، 1402 و اوایل 1403 پرداخت نکرد؟ پاسخ این پرسش ریشه در برداشت قانونی شرکت های تاکسی اینترنتی از قوانین مالیاتی و تلاش آن ها برای برخورداری از معافیت دارد.

طبق بند (ب) ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده، خدمات حمل ونقل (بار و مسافر درون شهری و برون شهری) از پرداخت مالیات ارزش افزوده معاف هستند؛ اما سازمان امور مالیاتی تفسیر کرده که این معافیت صرفاً شامل «متصدیان حمل ونقل» (مانند رانندگان یا شرکت های حمل ونقل سنتی) بوده و شرکت های ارائه دهنده خدمات جانبی حمل ونقل از جمله تاکسی های اینترنتی مشمول این معافیت نمی شوند.

به بیان دیگر، از نظر سازمان مالیاتی، پلتفرم هایی مانند تپسی و اسنپ «خدمت حمل ونقل» مستقیم ارائه نمی کنند و صرفاً واسطه بین راننده و مسافر هستند؛ پس باید مالیات ارزش افزوده را بابت خدمات خود (کمیسیون دریافتی) بپردازند. این تفسیر در تضاد با بخشنامه ای بود که در 25 بهمن 1399 از سوی سازمان مالیاتی صادر شده و در آن شرکت های ارائه دهنده خدمات هوشمند جابجایی مسافر معاف از مالیات بر ارزش افزوده اعلام شده بودند.

وجود این بخشنامه باعث شد تپسی (و دیگر تاکسی های آنلاین) تصور کنند به صورت قانونی از مالیات معاف شده اند؛ اما ظاهراً ابهاماتی در اجرای این معافیت وجود داشت و سازمان مالیاتی بعدها رویه خود را تغییر داد.

تپسی پس از مطالبه مالیات از سوی سازمان مالیاتی، سیاست عدم پرداخت و پیگیری حقوقی را در پیش گرفت. این شرکت همان طور که در گزارش های مالی خود نیز افشا کرده بود، با اتکا به بخشنامه سال 1399 و تفسیر قانونی خود، از طرق مختلف اعتراض و شکایت رسمی را دنبال کرد.

»مدیرعامل شرکت اسنپ (رقیب اصلی تپسی) نیز در سال 1402 طی رشته توییتی با استناد به همان بخشنامه 1399 اعلام کرد که کاربران (مسافران) تاکسی های اینترنتی از مالیات ارزش افزوده معاف بوده اند و «اکنون سازمان امور مالیاتی برخلاف بخشنامه صادره خود، تاکسی های اینترنتی  را مکلف به پرداخت مالیات شناخته است.

وی استدلال کرد که در صورت افزودن 9٪ مالیات ارزش افزوده به هزینه سفرها، حقوق مصرف کنندگان تضییع شده و سفرهای اینترنتی گران تر می شوند؛ طبق قانون نیز پرداخت مالیات ارزش افزوده بر عهده مصرف کننده نهایی خدمات حمل ونقل نیست. مجموعه این عوامل نشان می دهد تپسی و همتایانش این تصمیم را در جهت حفظ مزیت قیمت برای کاربران و نیز براساس استنباط قانونی خود اتخاذ کرده بودند.

با این حال، هیئت های مالیاتی و در نهایت دیوان عدالت اداری این استدلال را نپذیرفتند و رای دادند که خدمات پلتفرمی شرکت هایی نظیر تپسی «خدمت حمل ونقل تلقی نمی شود»، در نتیجه از معافیت مالیاتی برخوردار نیست. بدین ترتیب، تلاش های تپسی برای احقاق این معافیت بی نتیجه ماند و شرکت ناچار به تمکین از قانون و پرداخت مالیات های معوقه شد. به اصطلاح بالاخره در تور مالیاتی افتاد.

برخی کارشناسان معتقدند تأخیر در پرداخت مالیات و عدم پیش بینی نتیجه منفی احتمالی می توانست به تحمیل یکباره هزینه سنگین به شرکت منجر شود که درست هم بود. این رویکرد ریسک مالی بزرگی را متوجه شرکت کرد و نشان داد اتکا صرف به ابهامات قانونی می تواند مخاطره آمیز باشد.

در مقابل، مدیریت شرکت توانست در نهایت با سازمان مالیاتی بر سر پرداخت مشروط و تقسیط این بدهی توافق کند که نسبت به سناریوی بدتر (پرداخت فوری همراه با جریمه سنگین) تصمیمی واقع بینانه تر ارزیابی می شود.

تأثیر تسویه مالیاتی بر سودآوری، جریان نقد و شفافیت مالی تپسی

توافق اخیر بر سر پرداخت 159 میلیارد تومان مالیات معوقه، تأثیرات چندگانه ای بر شاخص های مالی تپسی خواهد داشت. نخست، سودآوری شرکت در سال 1403 به میزان ملموسی کاهش می یابد. سود خالص حسابرسی نشده تپسی در سال 1403 حدود 276 میلیارد تومان گزارش شده است.

که احتمالاً با احتساب هزینه مالیات معوقه بخشی از آن کاسته خواهد شد. اگر کل مبلغ 159 میلیارد تومانی به عنوان هزینه در صورت های مالی شناسایی شود، می تواند بیش از نصف سود خالص سال گذشته را خنثی کند و سود هر سهم (EPS) شرکت را برای سال 1403 پایین بیاورد. البته در اطلاعیه شرکت تصریح شده که نحوه اثرگذاری این رویداد بر صورت سود و زیان هنوز دقیقاً مشخص نیست.

تپسی اعلام کرده تلاش دارد با یک رویکرد حسابداری و عملیاتی، اثر منفی مالیات سنوات گذشته را بر سود 1403 جبران کند؛ به این صورت که از ابتدای سال 1404 مالیات بر ارزش افزوده را همراه کرایه ها از مسافران اخذ می کند و مبالغ جمع آوری شده جدید را طی زمان به دولت می پردازد تا از محل تأخیر در تسویه این مالیات، نوعی عایدی برای جبران اثر گذشته ایجاد شود.

به زبان ساده، شرکت امیدوار است با انتقال بار مالیات به مصرف کننده از 1404 (آن هم به شکل تدریجی)، لطمه وارد شده به سود انباشته خود را در بلندمدت پوشش دهد.

دومین اثر مهم این توافق، پیامدهای آن بر جریان نقدی و خزانه شرکت تپسی است. پرداخت 159 میلیارد تومان، رقم قابل توجهی است و می تواند مصرف بخش بزرگی از وجه نقد شرکت را مطالبه کند. این شرکت و سهامداان آن امیدوارند که با پرداخت قسطی مشکلی برای جریان نقدینگی اش رخ ندهد.

به علاوه  تپسی از ابتدای 1404 مالیات ارزش افزوده را روی سفرها اعمال کرده و مبالغ دریافتی از کاربران می تواند منبعی برای پرداخت اقساط بدهی گذشته باشد. البته باید دید که افزایش 9٪ در هزینه سفر (معادل مالیات بر ارزش افزوده) تقاضای سفرهای تپسی را کاهش خواهد داد؟

پیش از این، بلاتکلیفی در وضعیت مالیات ارزش افزوده یک ابهام بزرگ در گزارش های مالی و یادداشت های همراه صورت های مالی تپسی بود که سرمایه گذاران را نگران کرده بود.

اکنون باید دید که سهامداران با کاهش چشمگیر سود 1403 با کسر مالیات سنگین تحمیلی  چه واکنشی در بازار سرمایه خواهندداشت و ایا مشتریان تپسی که در ماه های اخیر عنصر قیمت را به عنوان یکی از مهمترین عوامل  انتخاب  تپسی می دانستند باز هم در انتخاب خرید خدمات به این  تاکسی اینترنتی روی خوش نشان خواهند داد یا خیر؟

تگ ها اخبار برگزیده خدمت حمل ونقل شرکت تپسی مالیات بر ارزش افزوده مشتریان تپسی