بازی با صفرها!

ارزش پول ملی همواره به عنوان یکی از شاخص های مهم ثبات اقتصادی کشورها مطرح بوده است. در ایران، موضوع حذف صفر از پول ملی سال هاست که در دستور کار سیاست گذاران پولی قرار دارد، اما اجرای آن همواره با چالش ها و اختلاف نظرهای جدی مواجه شده است.

از یک سو، موافقان معتقدند این اقدام می تواند به بهبود تصویر پول ملی، کاهش حجم نقدینگی و تسهیل مبادلات اقتصادی کمک کند، و از سوی دیگر، مخالفان بر این باورند که بدون کنترل تورم و اصلاح ساختارهای اقتصادی، حذف صفر تنها یک اقدام ظاهری و پرهزینه خواهد بود.

به گزارش عصراقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی اخیراً در سی و دومین همایش سیاست های پولی و ارزی اعلام کرد که حذف چهار صفر از پول ملی در سال 1404 پیگیری خواهد شد. این طرح که از سال 1398 در هیئت دولت تصویب و در سال 1399 به مجلس شورای اسلامی ارسال شد، هنوز در نوبت بررسی نهایی قرار دارد.

اهداف اصلی این طرح، کاهش حجم توهم پولی و روان شناسی منفی نسبت به ریال، تسهیل محاسبات مالی و کاهش پیچیدگی های تراکنش های روزمره، بهبود تصویر بین المللی پول ملی و افزایش کارایی در گردش نقدینگی عنوان شده است.

در عین حال سه روش برای اجرای این طرح پیشنهاد شده است: حذف صفر بدون تغییر نام پول (مانند ترکیه که لیر قدیم را به لیر جدید تبدیل کرد)، تغییر نام واحد پولی (مانند تبدیل ریال به تومان) و ترکیب دو روش ذکر شده.

تجربه جهانی: موفقیت ها و شکست ها

کشورهای بسیاری در طول تاریخ به دلایل مختلف، از جمله تورم های شدید، اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده اند. برخی از این تجربیات موفق و برخی دیگر ناموفق بوده اند.

ترکیه در سال 2005، با حذف 6 صفر از لیر، توانست ثبات نسبی به اقتصاد خود بازگرداند. برزیل نیز در سال 1994، پس از چندین بار حذف صفر، واحد پولی جدیدی به نام «رئال» معرفی کرد که تا امروز پابرجاست.  همچنین آلمان در سال 1923، در پی ابرتورم پس از جنگ جهانی اول، 12 صفر از پول ملی خود را حذف کرد.

اما ونزوئلا و زیمبابوه، با وجود حذف صفرهای متعدد، نتوانستند تورم را کنترل کنند و پول ملی این کشورها همچنان بی ارزش است.

بنابراین حذف صفر تنها در صورتی موفق خواهد بود که همراه با اصلاحات ساختاری، کنترل تورم و ثبات اقتصادی باشد. در غیر این صورت، این اقدام صرفاً یک تغییر ظاهری و موقتی خواهد بود.

موافقان و مخالفان: دو دیدگاه متضاد

موافقان این طرح معتقدند که کاهش تعداد صفرها، محاسبات مالی را ساده تر می کند و باعث تسهیل در مبادلات خواهد شد. همچنین و تصویر بهتری از پول ملی در ذهن مردم و جامعه جهانی ایجاد می شود. از سوی دیگر با کاهش اعداد نجومی، فشار روانی ناشی از تورم کم می شود.

اما مخالفان این طرح می گویند: اجرای چنین طرحی، نیاز به تغییر سیستم های بانکی، حسابداری، نرم افزارها و حتی اسکناس ها دارد که هزینه های سنگین اجرایی را به دنبال خواهد داشت. همچنین اگر تورم کنترل نشود، این اقدام می تواند به جای بهبود اوضاع، بحران را تشدید کند و موجب بی ثباتی اقتصادی شود.

در کل به اعتقاد آن ها، حذف صفرها ارزش ذاتی پول را افزایش نمی دهد و تنها یک تغییر اسمی است و اجرای این طرح در شرایط تورمی بالا می تواند به جای حل مشکل، بحران را عمیق تر کند. اگر این اقدام بدون برنامه ریزی دقیق انجام شود، ممکن است به افزایش انتظارات تورمی منجر شود.

آیا حذف صفر راه نجات است؟

به هر حال، حذف صفر از پول ملی به خودی خود نه معجزه می کند و نه فاجعه می آفریند. موفقیت این طرح به شرایط اجرای آن بستگی دارد. اگر همراه با اصلاحات اقتصادی، کنترل تورم و ثبات سیاسی باشد، می تواند گامی مثبت در جهت بهبود اقتصاد کشور باشد. اما اگر صرفاً یک اقدام نمایشی و بدون پشتوانه باشد، نه تنها مشکلی را حل نمی کند، بلکه هزینه های سنگینی نیز به اقتصاد تحمیل خواهد کرد.

بنابراین، به نظر می رسد پیش از هر اقدامی، بانک مرکزی و دولت باید ابتدا به مهار تورم، افزایش تولید و ثبات اقتصادی بیندیشند و سپس در زمان مناسب، این طرح را با کمترین هزینه و بیشترین بازدهی اجرایی کنند. در غیر این صورت، حذف صفر از پول ملی می تواند به جای درمان درد، تنها مسکنی موقتی باشد.

تگ ها اخبار برگزیده ارزش پول ملی ارزش ذاتی پول پول ملی حذف صفر از پول ملی