انواع سکه طلا در ایران؛ از تاریخچه تا سرمایه گذاری

در ایران، سکه های طلا علاوه بر ارزش ذاتی خود، ابزاری برای سرمایه گذاری، هدیه دادن و حتی برحسب انتخاب تعیین مهریه در ازدواج برخی زوج ها هستند. تفاوت اصلی میان انواع سکه طلا مربوط به وزن، قطر و عیار طلا است. در این مطلب، به معرفی و بررسی دقیق انواع سکه طلا رایج در بازار ایران می پردازیم. همچنین شما را بین انتخاب سکه و طلای آب شده، جهت انتخاب یک روش سرمایه گذاری بهتر راهنمایی می کنیم.

مشخصات انواع سکه طلا رایج در ایران

بد نیست که پیش از ورود به جزئیات هر سکه، نگاهی کلی به مشخصات هر یک از آن ها اندازیم. در جدول زیر ویژگی هر یک از انواع سکه طلا را مشاهده می کنید:

انواع سکه طلا کدامند؟

سکه های طلا در ایران شامل انواع بانکی مانند تمام، نیم، ربع و یک گرمی هستند که توسط بانک مرکزی با عیار 22 ضرب می شوند. همچنین سکه های پارسیان و کلکسیونی نیز وجود دارند که بیشتر جنبه تزیینی یا تاریخی دارند. در ادامه انواع مهم ترین سکه طلا در بازار ایران را معرفی کرده ایم.

1. سکه تمام بهارآزادی

شناخته شده ترین و رایج ترین سکه طلا در ایران، سکه بهار آزادی است. این سکه که با سابقه ای طولانی در تاریخ معاصر ایران، اغلب در تعیین مهریه کاربرد دارد. سکه تمام بهارآزادی بیشترین وزن را در میان سکه های بانکی داراست.

وزن: 8٫133 گرم (هشت گرم و 133 سوت) قطر: 22 میلی متر عیار: 22 (یا 900 از 1000، معادل 21٫6 عیار خالص). این بدان معناست که 90٪ از وزن سکه، طلای خالص است.

2. نیم سکه

نیم سکه، همان طور که از نامش پیداست وزنی معادل نصف سکه تمام بهارآزادی دارد. این سکه نیز در بین مردم محبوبیت داشته و به عنوان هدیه یا برای سرمایه گذاری با مبالغ کمتر (نسبت به سکه تمام) مورد استفاده قرار می گیرد.

وزن: 4.066 گرم (چهار گرم و 66 سوت) قطر: 19 میلی متر عیار: 22 (900 از 1000)

3. ربع سکه

ربع سکه وزنی معادل یک چهارم سکه تمام بهارآزادی دارد. به دلیل قیمت مناسب تر، گزینه ای جذاب برای خریداران با بودجه محدودتر است. تولید ربع سکه توسط بانک مرکزی از سال 1358 آغاز شده است. برای مشاهده قیمت ربع سکه کلیک کنید.

وزن: 2.033 گرم (دو گرم و 33 سوت) قطر: 16 میلی متر عیار: 22 (900 از 1000)

4. انواع سکه گرمی

سکه های گرمی که از سال 1389 وارد بازار شدند، باتوجه به افزایش قیمت طلا به گزینه ای پرکاربرد برای هدیه دادن و سرمایه گذاری های خرد تبدیل شده اند.

وزن: 1٫01 گرم (یک گرم و 10 سوت) قطر: 13 میلی متر عیار: 22 (900 از 1000)

5. سکه پارسیان

سکه پارسیان، برخلاف سکه های بانکی ذکر شده، ویژگی های منحصربه فردی دارد. از جمله:

وزن متغیر: انواع سکه پارسیان وزن ثابتی ندارند و در وزن های مختلف، از چند سوت تا چندین گرم، توسط شرکت های خصوصی تولید و عرضه می شوند. عیار متفاوت: عیار طلای به کار رفته در سکه های پارسیان 18 (یا 750 از 1000) است. تولیدکننده: سکه های پارسیان توسط شرکت ها و کارگاه های مجاز تحت نظارت اتحادیه طلا و جواهر تولید می شوند، نه بانک مرکزی. قطر متغیر: قطر این سکه ها نیز بسته به وزن و طراحی، متفاوت است.

دسته بندی سکه ها؛ سکه بانکی در برابر سکه غیربانکی

یک دسته بندی مهم دیگر، تفکیک سکه ها به دو گروه بانکی و غیربانکی است.در ادامه هر یک را توضیح داده ایم.

سکه های بانکی: این سکه ها توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضرب می شوند و از اعتبار و استاندارد مشخصی برخوردار هستند. سکه های بانکی شامل سکه تمام بهارآزادی، نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی می شوند و همگی دارای عیار 900 از 1000 (22 عیار) هستند. سکه های غیربانکی: این سکه ها توسط شرکت ها و واحدهای تولیدی دیگر (با مجوزهای لازم) تولید می شوند. سکه پارسیان نمونه بارز این دسته است. عیار این سکه ها معمولا روی خود سکه یا بسته بندی آن درج می شود (مثلا 18 عیار برای پارسیان).

به دلیل همین تفاوت در تولیدکننده و استانداردهای تولید، سکه های بانکی معمولا قابل اعتمادتر تلقی می شوند.

انواع سکه طلا از نظر سال ضرب

سکه های بهارآزادی به ویژه سکه تمام، از نظر سال ضرب و طراحی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند؛ طرح قدیم و طرح جدید (امامی). هر دو دارای وزن و عیار یکسان هستند و تفاوت اصلی آن ها در ظاهر و سال تولید است.

سکه طرح قدیم: این سکه ها از سال 1358 (اولین بهار پس از پیروزی انقلاب اسلامی) تا سال 1386 توسط بانک مرکزی تولید می شدند. یک روی این سکه ها منقش به نام حضرت علی (ع) در مرکز و عبارت بانک ملی ایران در پایین است. در روی دیگر سکه هم طرح بارگاه امام رضا (ع) و عبارت اولین بهارآزادی در بالا را مشاهده می کنید. سکه طرح جدید (امامی): از سال 1386 به بعد و پس از رحلت امام خمینی (ره)، سکه تمام بهارآزادی با طرحی جدید منقش به تصویر ایشان در یک سو و تصویر بارگاه امام رضا (ع) در سوی دیگر ضرب شد. این سکه ها را با نام سکه امامی نیز می شناسند. با توجه به تقاضای بالاتر در بازار، سکه های طرح جدید معمولا قیمت بیشتری نسبت به سکه های طرح قدیم دارند. این امر موجب کمیاب تر شدن سکه های طرح قدیم شده است.

انتخاب میان سرمایه گذاری روی سکه یا طلای آب شده

در مقایسه سرمایه گذاری روی سکه یا طلای آب شده، می توان این گونه گفت که طلای آب شده اغلب به عنوان گزینه ای برای سرمایه گذاری های با حجم بیشتر و دید بلندمدت تر مطرح می شود. در مقابل قیمت طلای آب شده بسیار نزدیک به ارزش ذاتی طلای خام است. همچنین، با خرید طلای آب شده، هزینه های اضافی مانند اجرت ساخت، ضرب و بسته بندی حذف می شود. در واقع شما امکان خرید طلای بیشتر با همان میزان سرمایه را دارید.

برای سرمایه گذارانی که هدف اصلی شان به حداکثر رساندن میزان طلای خالص در ازای بودجه مشخص است میلی را پیشنهاد می دهیم. طلای آب شده میلی با عیار مشخص بدون اجرت انتخابی منطقی تر و پرسودتری خواهد بود.

سخن پایانی

سکه طلا در ایران، فراتر از یک کالای سرمایه ای، بخشی از تاریخ، فرهنگ و اقتصاد کشور است. شناخت دقیق انواع سکه طلا، ویژگی ها و تفاوت هایشان، به علاقه مندان و سرمایه گذاران کمک می کند تا با آگاهی بیشتری در این بازار قدم بگذارند. هر سکه، صرف خاصیت سرمایه گذاری، بازتابی از هنر و صنعت ضرب سکه در ایران است. بااین حال برای سرمایه گذاری بهتر در حوزه طلا و سکه پیشنهاد ما خرید طلای آب شده است.