به روح «سووشون» وفادار بودم؛ زری برایم به مثابه ستون تخت جمشید است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست «ادبیات در قاب تصویر» با حضور نویسندگان و همچنین نرگس آبیار کارگردان و بهنوش طباطبایی بازیگر سریال «سووشون» امروز 25 اردیبهشت در نمایشگاه کتاب برگزار شد.

شیوا مقانلو مترجم و منتقد در ابتدای نشست درباره کتاب «سووشون» به عنوان منبع اقتباس سریال بیان کرد: در این کار زن های طبقات مختلف را حاضر می بینید از خدمه تا طبقات مختلف در رمان سیمین دانشور حضور دارند و نشان می دهد او چقدر این جهان و این زن ها را می شناسد.

عزتی پاک: علاقه مندان رمان «سووشون» نباید احساس کنند به آنها خیانت شده

وی اضافه کرد: سینما و سریال با فناوری و تکنولوژی نسخه خود را از جهان فیلمساز بازافرینی مجدد می کند و در نهایت اثر، خلاقیت اوست. درباره این کار هم طبیعتاً داستان اینقدر جاافتاده است که به قول منتقدان خارجی کالت شده و به فرهنگ کتابخوان های ما تبدیل شده است. باید هم رمان خوانده شود تا جهان ادبی دیده شود و هم فیلم و سریال دیده شود تا جهان خلاقه فیلمساز دیده شود.

علی اصغر عزتی پاک نویسنده دیگر حاضر در این نشست در واکنشی به اقتباس از این کتاب عنوان کرد: آرزوی دیرینه من بود که سراغ این کتاب بیایند. «سووشون» توسط یک زن نوشته شده و باید هم یک زن آن را می ساخت، داستان بزرگی است و باید همه مردم ایران آن را می شنیدند.

وی اضافه کرد: همه ما چندین بار این اثر را خوانده ایم و الگویی برای رمان ایرانی است، این اثر جریانی از علاقه مندان هم دارد. معمولاً سینماگران وقتی وارد اقتباس از حوزه ای می شوند شخصیت هایی را اضافه و برخی شخصیت ها را حذف می کنند. از این حیث که «سووشون» گروهی وفادار به اثر دارد کار سختی برای فیلمسازی است چون علاقه مندانش منتظر هستند نمادها و المان هایی از جهان اثر را ببینند و احساس نکنند با نسخه سینمایی به آنها خیانت شده است.

محمدرضا مقدسیان منتقد سینما نیز در ادامه این نشست در سخنانی بیان کرد: خیلی کنجکاو هستم کار خانم آبیار را ببینم او به عنوان یک سینماگر ادبیات فهم همیشه برای من تصویر شده است.

طباطبایی: زری برایم به مثابه یکی از ستون های تخت جمشید است

بهنوش طباطبایی بازیگر نقش اول سریال «سووشون» نیز در این نشست در سخنانی تصریح کرد: در سریال «سووشون» من نقش زری را بازی کردم. نقشی که برایم اهمیت ویژه ای دارد. این شخصیت در تاریخ ادبیات ماندگار است و به نظرم الان با این سریال در تاریخ سینما و سریال هم ماندگار می شود.

این بازیگر در ادامه گفت: او نماد زن ایران است، او تمثیلی از خود نویسنده است و سایه سیمین دانشور در این شخصیت وجود دارد و همیشه فکر می کردم بابد شان او حفظ شود. خیلی خوشحالم این نقش نصیب من شد و اینکه خانم آبیار و آقای قاسمی مرا انتخاب کردند. زری برای من به مثابه یکی از ستون های تخت جمشید است و خیلی از آن مراقبت کردم.

وی اضافه کرد: تقریباً یک و نیم تا دو سال طول کشید تا نقش زری را جلوی دوربین بازی کنم که با هدایت خانم آبیار شکل گرفت. رسیدن به شخصیت زری خیلی مسیر پر پیچ و خمی داشت و خیلی مواقع ترس از سقوط داشتم.

طباطبایی یادآور شد: این نقش اهمیت ویژه ای برایم دارد چون خانم دانشور آن را نوشته و خانم آبیار آن را تصویر کرده است و یک بازیگر باید خیلی خوش شانس باشد که در این ترکیب قرار بگیرد. می توان نقد روانکاوانه از شخصیت زری داشت و همه آثار نمایشی را بر این اساس مرور کرد.

آبیار: سعی کردم به روح «سووشون» وفادار باشم

نرگس آبیار نیز در ادامه گفت: حدود 16 سال داشتم که «سووشون» را خواندم و هیچ گاه فکر نمی کردم یک روز کارگردان این اثر شوم. بعدها که کارگردان شدم آرزو کردم که یک روز بتوانم آن را بسازم. گویی این اثر خودش به سمت من آمد. این رمان یک اثر همه چی تمام از نظر ملی، معرفتی، هویتی و … است. لایه های زیرین و ویژگی های هرمنوتیکی دارد که هرکسی از ظن خود یار فیلم و متن می شود. سعی کردم به روح اثر وفادار بمانم و شاید در جایی مخاطب عصبانی شود که اینقدر نعل به نعل رفته ام. اقتباس از این حیث سخت است که شاید کارگردان نتواند روح اثر را زنده کند.

وی اضافه کرد: شما وقتی اثری می خوانید، تصور می کنید اما وقتی تصویر دارید بیش از نیمی از محتوای اثر به شما داده شده است و این تصور را دیگر ندارید. ما سعی کردیم همه جزییات و نگاه و حسی را که خانم دانشور داشته است در اثر بپردازیم اما هیچ گاه اقتباس مثل خود اثر نمی شود.

آبیار یادآور شد: سعی کردم برداشت خودم را از اثر داشته باشم و نمی دانم که چقدر توانستم حق مطلب را ادا کنم فقط تمام تلاشم را با یک گروه دویست نفری انجام دادیم. اگر تفاوت هایی با متن اصلی می بینید بنابر ممیزی هایی بوده که از ما خواسته شده که رعایت کنیم و سعی کردیم لحاظ کنیم این یک دلیل عمده برخی تغییرات در کار است. امیدوارم این سریال بدون ممیزی خاصی نمایش داده شود و این شایعات که ممکن است جلوی برخی صحنه ها گرفته شود برطرف شود.

وی ادامه داد: این اثر کار شریفی است و از مفاهیمی حرف می زند که کهنه نمی شود از عدالت و آزادی می گوید و صرفاً سرگرمی نیست. حتی در جایی بر ناخودگاه مخاطب تاثیر می گذارد.

آبیار تصریح کرد: در این رمان به اسطوره های مختلف مثل سهراب، رستم، ابراهیم در آتش، سیاوش که اسطوره اصلی اثر است و حتی به امام حسین (ع) پرداخته می شود. امیدوارم حتی به اندازه اندک توانسته باشم به متن سیمین دانشور ادای دین کرده باشم.

آبیار: به میراث فرهنگی شیراز با تعصب پرداختیم

وی درباره سختی کارش گفت: جنبه ادبی اثر آنقدر غلبه دارد که به تصویر کشیدنش بسیار سخت است. من بخش هایی از آن را انیمیشن کردم.

آبیار در پایان صحبت هایش بیان کرد: در «سووشون» تلاش کردیم فرهنگ ایرانی را نمایش دهیم. فقط ساخت یک سریال تاریخی موضوعیت نداشت؛ آداب، رسوم، سنن، ادبیات عامیانه و ... همه در این کار دیده شود. درواقع به میراث فرهنگی شیراز با تعصب پرداختیم. 2 کارشناس میراث فرهنگی در همه لوکیشن هایی که می رفتیم، بودند و نظارت می کردند. شایعاتی درباره آسیب زدن به میراث فرهنگی مطرح شد درحالیکه این کار با حضور کارشناسان فیلمبرداری می شد.