چرا گرد و خاک و رگبار بهاری در تهران جولان می دهد؟

به گزارش مشرق، در هفته های اخیر شاهد وزش باد شدید و وقوع طوفان های لحظه ای بوده ایم، به گونه ای که سرعت وزش باد در یکی از این روزها به 108 کیلومتر بر ساعت رسید. از سوی دیگر رگبارو رعد و برق در برخی نقاط رخ می دهد.

فاطمه کریمی درباره دلایل علت وقوع طوفان های گرد و خاک همچنین رگبار در تهران اظهار کرد: در فصل بهار و تا حدودی تابستان، شهر تهران به طور مکرر با پدیده های جوی گذرا شامل وزش باد شدید، طوفان های لحظه ای، افزایش غلظت ذرات معلق به ویژه ذرات معلق کوچک تر از 10 میکرون رگبارهای کوتاه مدت و وقوع رعد و برق مواجه می شود. این پدیده ها معمولاً در بازه زمانی کوتاهی رخ می دهد و به سرعت نیز پایان می یابد.

به گفته وی شکل گیری این پدیده ها نتیجه ی برهم کنش چند عامل جوی و محیطی است که در این فصل بهار و تابستان به طور محسوسی تشدید می شود.

اولین دلیل تابش شدید خورشید در طول بعد از ظهر؛ شرایط برای ناپایداری هوا فراهم است

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران در ادامه گفت: تابش شدید خورشید به ویژه درساعات بعدازظهر، موجب گرمایش سطح زمین و در نتیجه افزایش دمای لایه های پایینی جو می شود. این فرایند باعث سبک شدن هوای نزدیک به سطح زمین و افزایش پتانسیل صعود آن می شود. اگر اختلاف دما بین سطح زمین و لایه های بالاتر جو به حد کافی زیاد باشد، شرایط لازم برای ناپایداری هوا فراهم می شود و در صورت مهیا بودن رطوبت کافی، این ناپایداری باعث تشکیل ابرهای عمودی و باران زا می شود. این ابرها می توانند منشأ رگبار، رعد و برق و طوفان های محلی باشد.

تسریع حرکت توده هوای خنک و متراکم به نواحی گرم تر شهری

کریمی افزود: در اطراف شهر تهران، دشت هایی با پوشش گیاهی ضعیف وجود دارند که هنگام غروب آفتاب و تاریکی شامگاهی به سرعت گرمای خود را از دست می دهند. در نتیجه در ساعات پایانی روز، اختلاف فشار میان این مناطق و بافت شهری تهران ایجاد می شود. این اتفاق باعث حرکت سریع توده هوای خنک تر و متراکم تر از حاشیه به سمت نواحی گرم تر و کم فشارتر درون شهر می شود، به همین دلیل در ساعات پایانی روز و اواخر شب وزش باد شدید و گرد و خاک بیشتری رخ می دهد.

همدستی گرد و غبار برای رشد سریع ابرهای باران زا

به گفته مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران ، گرد و غبار معلق در هوا بیشتر منشاء طبیعی دارد و می تواند در شرایط خاص به عنوان هسته های تراکم عمل و به صورت مقطعی به رشد سریع ابرهای باران زا کمک کند.

وی ادامه داد: هجوم ریزگردها تحت تأثیر بادهای شدید به صورت خاص در افزایش غلظت و شاخص آلاینده ذرات معلق نسبتاً درشت کوچک تر از 10 میکرون نقش بیشتری دارد، درحالی که در حالت معمول آلودگی شهر تهران عمدتاً تحت تأثیر ذرات معلق ریز و انسان ساز کوچک تر از 2.5 میکرون قرار دارد و بالاتر بودن شاخص ذرات معلق کوچک تر از 10 میکرون از ذرات معلق کوچک تر از 2.5 میکرون تأییدی بر گسیل حجم زیادی از گرد و خاک به شهر است که اندازه درشت تری دارد و عمدتاً منشأ طبیعی مانند شن بیابان، ذرات معدنی و گرده گیاهان و ... دارد. در این شرایط شاخص آلاینده ذرات معلق کوچک تر از 10 میکرون به صورت فزاینده و مقطعی حتی فراتر از عدد 300 نیز افزایش می یابد، با این حال این شرایط عمدتاً پایدار نیست و پس از عبور سامانه حاوی گرد و خاک، این ذرات به دلیل وزن بیشتر به سرعت ته نشین می شود و شرایط کیفی هوا بهبود می یابد.

ریزگردهای طوفان به عمق ریه نمی رسد

کریمی در پایان گفت: این ذرات با توجه به اینکه بیشتر منشأ طبیعی دارند تأثیرات کمتری نسبت به ذرات ریز بر سلامتی می گذارند و بخش عمده ای از آن ها توسط نایژه ها متوقف می شود و نمی توانند به عمق ریه نفوذ کنند، در حالی که ذرات ریز کوچک تر از 2.5 میکرون به دلیل اندازه و وزن کمتر ماندگاری بیشتر دارند و به دلیل ساختار و ترکیب شیمیایی پیچیده و انسان ساز، سمی تر و خطرناک تر هستند.