مشارکت همگانی؛ راهکار طلایی برای رفع خاموشی

به گزارش ایرنا، یکی از مهمترین خبرهایی که این روزها در فضای مجازی به میزان بسیار زیادی دنبال می شود، اخبار مربوط به وضعیت برق، ناترازی موجود و همچنین جداول خاموشی در ساعات مختلف روز است.

بخشی از این ناترازی ها به بخش تولید انرژی برق مربوط است که در طول سالیان متمادی گذشته، روند تولید به ویژه در حوزه انرژی های تجدیدپذیر تقریبا به فراموشی سپرده شده و اقدام زیرساختی خاصی روی آن صورت نگرفته است.

در دنیای امروز، روند رو به رشد جهشی در حوزه تولیدات انرژی تجدیدپذیر طرفداران زیادی داشته و دولت های مختلف با اختصاص اعتبارات و یارانه های مختلف مستقیم و غیرمستقیم به سمت ارتقای شاخص های تولیدی رفته اند و حتی با توجه به این تولیدات که شامل انرژی خورشیدی، بادی و حتی زمین گرمایی می شود، نیم نگاهی هم به صادرات انرژی یا ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این بخش داشته اند.

اما در ایران، روند تولیدات انرژی به ویژه انرژی تجدیدپذیر تا حدود زیادی در سال های اخیر ثابت مانده و افزایش تولیدی را حداقل در حوزه تجدیدپذیرها شاهد نبودیم.

البته در کنار روند ثابت تولید، روند رو به افزایش با شتاب بسیار زیاد و شیب تند در حوزه مصرف انرژی، از همه نوع آن در کشور ایجاد شده و روز به روز، میزان ناترازی را بیشتر می کند؛ این روند رو به رشد در مصرف آب، گاز و برق فزاینده بوده و حتی در برخی بخش ها قابل مقایسه با شاخص های تثبیت شده جهانی و میانگین مصرف کشورها و محدوده های بزرگی نظیر چین و اتحادیه اروپا نیست.

در این میان آذربایجان غربی از جمله استان هایی است که با مشکل ناترازی برق دست به گریبان بوده؛ هرچند شاید سهمی در این ناترازی نداشته باشد ولی به علت پیوسته بودن شبکه برق، روند بهره مندی از این انرژی در این استان طی بهار و تابستان امسال با مشکل مواجه شده است.

طبق اعلام شرکت توزیع نیروی برق، این استان یک میلیون و 472 هزار مشترک برق دارد که در همه شهرها و روستاهای بالای هشت خانوار در محدوده جغرافیایی آن پراکنده شده اند.

آذربایجان غربی پنج نیروگاه گازی تولید پراکنده، 2 نیروگاه خورشیدی مگاواتی و 6 نیروگاه خورشیدی در دست اجرا به ترتیب با ظرفیت 35، 12.5 و 18 مگاوات دارد.

از مجموع یک میلیون و 472 هزار مشترک در این استان، یک میلیون و 179 هزار مشترک شامل 80 درصد مشترکان، خانگی بوده و بعد از آن به ترتیب 14 درصد سایر مصارف، حدود چهار درصد مصارف عمومی و معابر، 1.5 درصد کشاورزی و نیم درصد صنعتی را شامل می شود.

البته میزان مصرف به این ترتیب نیست و 38 درصد مصارف در استان مربوط به بخش خانگی، 24 درصد کشاورزی، 19 درصد صنعتی و 19 درصد هم مجموع مصارف عمومی و سایر بخش ها را تشکیل می دهند.

در نگاهی به موضوع مصرف در آذربایجان غربی متوجه می شویم که از سال 1389 تاکنون، میزان مصرف برق در استان در زمان اوج تقریبا روند افزایشی داشته و به جز سال 1398، روند رو به رشدی را شاهد بودیم.

در حالی که میزان مصرف آذربایجان غربی در سال 1389 به حدود 750مگاوات در زمان اوج مصرف می رسید، این رقم در سال 1397 از یک هزار مگاوات گذشته و پارسال هم به یک هزار و 309 مگاوات رسیده است؛ بیشترین میزان تغییر در سال 1393 با رشد 8.4 درصدی بوده و متوسط تغییرات هم حدود چهار درصد را نشان می دهد که طبق این آمار امسال شاهد میزان مصرف حدود یک هزار و 400 مگاواتی را هم شاهد باشیم.

کارشناسان معتقد هستند که اگر روند فعلی ادامه یابد، در بازه های 10 تا 15 ساله مصرف برق استان دو برابر خواهد شد؛ بنابراین لازم است از هم اکنون در زمینه توسعه پست ها، شبکه های انتقال و منابع تولید برق اقدام کنیم تا با کمبود مواجه نشویم و البته مدیریت مصرف برق را هم در دستور کار داشته باشیم.

در کنار این آمار، باید بگوییم که 21 هزار مشترک برق بدمصرف هم در آذربایجان غربی داریم که هرچند با تمهیداتی که اندیشیده شده، قیمت تمام شده را پرداخت می کنند ولی همین میزان مشترک، صدها برابر مشترکان معمولی مصرف برق دارند که باید برای کنترل آنها نیز دست به کار شد.

به همه این آمارها باید مزارع غیرمجاز ماینر را هم اضافه کرد؛ مزارعی که تا کشف نشوند، نمی توان در خصوص میزان مصرف آنها و تاثیرگذاری آنها بر حوزه برق اظهار نظر کرد اما آنچه که مسلم است و کارشناسان نیز بر آن اعتقاد دارند این است که استخراج تنها یک واحد بیت کوین معادل مصرف سالانه برق 440 خانوار است و یک دستگاه ماینر به تنهایی به اندازه 10 واحد مسکونی در ماه انرژی مصرف می کند.

هر دستگاه ماینر به اندازه مصرف 24 ساعته یک کولر گازی برق مصرف می کند. حتی یک مزرعه کوچک 15 دستگاهی، روزانه به اندازه قاچاق 360 لیتر سوخت به شبکه برق آسیب می زند؛ به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق آذربایجان غربی، متاسفانه این مراکز مصرف بیش از اندازه برق در حال حاضر در اماکن غیرمنتظره ای نظیر مطب دندانپزشکان، طلافروشی ها، ویلاها و حتی دانشگاه ها کشف شده اند.

با همه این اوصاف باید توجه داشت که مصرف برق در بخش خانگی و استفاده بیش از حد از وسایل سرمایشی، مصرف بسیار بیشتر از سهم مشترکی توسط بخش کشاورزی و استفاده غیرمجاز از برق به ویژه در حوزه ماینرها در کنار بی توجهی طولانی مدت به موضوع تولید برق در کشور و به ویژه آذربایجان غربی موجب شده این روزها با قطعی های پیشگیرانه مواجه باشیم تا زمینه تخریب کامل سیستم برق در ایران و به تبع آن استان فراهم نشود.

قبول کنیم که مصرف برق در کشور و استان هایی نظیر آذربایجان غربی، در برخی موارد می توانست بسیار کمتر باشد و با راهکارهایی به کمترین میزان هم برسد، استفاده کمتر از سیستم های سرمایشی و مدیریت مصرف در مواردی نظیر یخچال ها، روشنایی منازل و موارد دیگر می تواند در بهبود روند مصرف موثر باشد.

هرچند دولت باید در حوزه تولید سرمایه گذاری ویژه داشته باشد تا دغدغه خاموشی ها به حداقل برسد، ولی مصرف نیز باید به خوبی مدیریت شود چرا که حتی در صورت تولید بسیار بیشتر، اگر میزان مصرف مدیریت نشود، باز هم همه تولیدات صرف خواهد شد و دوباره روز از نو و روزی از نو.

قطره قطره هایی که ما از انتهای شبکه برق در کشور، جمع می کنیم و مصرف نمی کنیم می تواند به تولید کمک کرده و از بروز خاموشی ها جلوگیری کند که این امر به همت همگانی و آحاد میلیون ها مشترک برق مربوط می شود.