حج در کلام امیرمومنان(ع)| مراقب امنیت مکه و حجاج باشید

خبرگزاری تسنیم، بر اساس دو نامه 33 و 67 نهج البلاغه، نمی توان مردم را به انجام حج، ترغیب و شوق زیارت خانه خدا را در آنها ایجاد کرد، درحالی که بستری برای حضور مردم در مکه فراهم نباشد.

حضرت علی (ع) در زمان حکومت خود در کنار کارهای فرهنگی پیرامون حج، به بسترسازی شهر مکه برای حاجیان پرداختند. دو نامه 33 و 67 نهج البلاغه به فرماندار مکه؛ "قثم بن عباس"، به عنوان نماینده امام، می تواند نشان دهنده بخشی از تلاش های آن حضرت در این زمینه باشد.

نامه 67؛ از حجاجی که در مکه مستقر می شوند، اجاره بهاء نگیرید

نامه 67  نهج البلاغه وظایف آموزشی، مدیریتی و اجتماعی فرماندار مکه را در قبال حاجیان و مردم مکه، مشخص می کند. این نامه دربردارنده تعلیماتی است که در قالب 8 فرمان به فرماندار مکه ارائه می شود.

فرمان اول بر این اساس است که فرماندار، وظیفه دارد مراسم حج را برای مردم اقامه کند و آن را به پا دارد؛ این دستور به این منظور است که فرماندار باید مراسم حج را به نحو احسن به انجام برساند.

حضرت در دستور دوم بیان می کند که فرماندار باید ایام الله و روزهای الهی را برای مردم یادآور شود؛ همانگونه که در آیه 5 سوره ابراهیم، یادآوری نسبت به ایام الله از حضرت موسی خواسته شده است.

امام علی (ع) در تکلیف سوم از فرماندارش می خواهد صبح و عصر برای رسیدگی به امور مردم در یک مجلس عمومی با آنها بنشیند.

امیرالمؤمنین (ع) وظیفه چهارم فرماندار را به سمت آموزش و یادگیری می برد و دستور می دهد که حکم الهی را برای کسانی که پرسش دینی دارند بیان کند، جاهلان را تعلیم دهد و با دانشمندان مذاکره داشته باشد.

در فرمان پنجم مولا(ع) از عامل خود در مکه، دسترسی مستقیم مردم به حاکم را می خواهد و بیان می دارد که: «نباید در میان تو و مردم، واسطه و سفیری جز زبانت باشد و حاجب و دربانی جز چهره ات، وجود داشته باشد.»

در دستور ششم حضرت وظیفه نماینده خود می داند که افرادی را که به او حاجت و نیاز دارند از ملاقات با خویش محروم نسازد.

امام در ادامه و در دستور هفتم از فرماندارش می خواهد درباره اموالی از مال الله که نزد او جمع شده، دقت کند و آن را به مصرف عیالمندان و گرسنگانی که نزد او هستند، برساند، آنگونه که دقیقا به دست فقراء و نیازمندان برسد و مازاد آن را نزد حضرت بفرستد تا میان نیازمندانی که نزد امام هستند، تقسیم کند.

هشتمین و آخرین مطالبه امام از فرماندار مکه این است که با استناد به آیه 2 سوره حج، به مردم مکه دستور بدهد تا از کسانی که برای حج می آیند و در این شهر مسکن می گزینند، اجاره بهاء نگیرند.

نامه 33؛ مراقب توطئه دشمنان باشید

نامه 33 نهج البلاغه، هشداری سیاسی و امنیتی به فرماندار مکه است تا از توطئه دشمن، غفلت نکند. این نامه نشان دهنده مدیریت بحران و توانایی امام در پیش بینی تهدیدات و ارائه راهکار عملی برای خنثی سازی توطئه هاست.

حضرت علی(ع) در ابتدا، تذکر می دهند طبق اخباری که از عوامل اطلاعاتی به ایشان رسیده، گروهی از اهل شام، توسط معاویه برای توطئه در ایام حج به مکه فرستاده شده اند و سپس به اوصاف این گروه می پردازند و در ادامه چهار وظیفه برای فرماندار مکه، مشخص می کنند.

وظیفه اول اینکه بر اساس آنچه در اختیارش است، هوشیار، سرسخت، نیرومند، خیرخواه، خردمند و پیروِ فرمان حکومت و فرمانبردار امام خود باشد.

از سوی دیگر وظیفه دارد از انجام عملی که ناگزیر می شود به خاطر آن، عذرخواهی کند، بپرهیزد. وظیفه دیگرش این است که هرگز به هنگام اقبال نعمت، سر به طغیان برندارد و وظیفه چهارمش این است که در سختی و مشکلات، سست و ترسو نباشد.

امام علی(ع) در نامه 33 ابعاد اجتماعی، سیاسی و امنیتی حج را مطرح می کند و یادآور می شود که حج فقط جنبه فردی ندارد و می تواند صحنه ای برای مقابله با دشمن باشد و اگر سستی، صورت گیرد دشمن از آن، سوءاستفاده خواهد کرد.

نویسنده: حجت الاسلام مجتبی صداقت؛ دکتری رشته تاریخ و تمدن اسلامی

انتهای پیام/