حج امسال باید پایان سکوت جهانی برابر نسل کشی در غزه باشد

خبرگزاری تسنیم، با نزدیک شدن به ایام برگزاری حج تمتع که بزرگترین کنگره سالانه مسلمانان جهان و نمادی بی بدیل از همگرایی و همدلی امت اسلامی است، ضرورت پرداختن به ابعاد گوناگون این فریضه الهی بیش از پیش احساس می شود.

حج، فراتر از یک عمل عبادی فردی، بستر بی نظیری برای تبادل فرهنگی، تعاملات اجتماعی، و حتی بسترسازی برای دیپلماسی و تقریب دیدگاه های مسلمانان از ملّیت ها و مذهب های گوناگون است.

برای واکاوی این ظرفیت  و به ویژه نقش آن در تقویت پیوندهای میان مسلمانان و تعاملات فرهنگی در سطح بین الملل، گفت وگویی ترتیب داده ایم با  "محمدحسین انصاری" رایزن فرهنگی ایران در بوسنی و هرزگوین و درباره مسائلی همچون نقش محوری حج در پیوند فرهنگی و اجتماعی مسلمانان از سراسر جهان، ظرفیت های بالقوه این فریضه برای تعامل و گفت وگو با نخبگان و اندیشمندان کشورهای مختلف، به گفت وگو نشسته ایم که مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید.

تسنیم:  نظرتان را درباره نقش حج در پیوند فرهنگی میان مسلمانان و تقویت هویت اسلامی بفرمایید.

در مورد نقش حج در پیوند فرهنگی میان مسلمانان باید گفت که حج اساساً و به خودی خود یک مفهوم و یک کنش فرهنگی است. اگر به تعریف فرهنگ مراجعه کنیم، در آن داریم که فرهنگ مجموعه ای از دانش ها، باورها، هنر، قوانین، آداب و رسوم اجتماعی و عادات افراد در یک گروه و در جامعه است.

سنت حج نیز در سالیان طولانی به بخشی از هویت فردی و اجتماعی مسلمانان در نقاط مختلف جهان تبدیل شده و با سبک بومی آن ها نیز درآمیخته است. کنگره سالانه حج فرصتی است که همه این فرهنگ ها حول یک هدف واحد به هم بپیوندند و با یکدیگر تعامل کنند.

نکته حائز اهمیت این است که مسلمانان از هر نقطه ای از جهان با بهترین نسخه و وجه فرهنگی شخصی و اجتماعی خود در این رویداد معنوی شرکت می کنند و آن را با هم کیشان خود به تعامل و ارائه می گذارند. در واقع، مردمی از نژادهای مختلف در یک بازه زمانی و مکان مشخص گرد هم می آیند و مجموعه ای از باورها، قوانین و آداب و رسوم اجتماعی خود را ارائه می کنند و از قوانین واحدی پیروی می کنند که این خود منجر به ایجاد یک فرهنگ جمعی میان مسلمانان می شود.

وقتی بحث از همگرایی میان مسلمانان پیش می آید، ما باید به اصول اساسی و مشترک میان همه مسلمانان رجوع کنیم؛ ارزش هایی مثل عدالت، برابری، آزادی خواهی، محبت به همنوع و ارزش های این چنین باید مد نظر قرار بگیرد. تقویت هویت اسلامی و همگرایی مسلمانان نیز باید حول همین موضوعات شکل بگیرد. در واقع، باید هنر، دانش، باورها و آداب و رسوم مسلمانان از اقصی نقاط جهان در مسیر تحقق این ارزش های اشاره شده جهت دهی شود. امروز، موضوع فلسطین مهم ترین مسئله جهان اسلام و دغدغه همه مسلمانان است.

حمایت از فلسطین یک آزمون برای همه مسلمانان نسبت به پایبندی حقیقی به ارزش های اسلامی است و کنگره حج فرصتی است تا جامعه اسلامی حمایت حقیقی خود را از آرمان فلسطین اعلام کند و از این طریق و حول محور فلسطین، هویت اسلامی و همگرایی فرهنگی ایجاد شود.

بازتاب معنویت و ابعاد فرهنگی حج نیازمند انقلاب رسانه ای است

تسنیم: از ظرفیت حج چگونه می توان برای تعامل با نخبگان فرهنگی کشورهای مسلمان استفاده کرد؟

برخی از افرادی که در موسم حج در این مراسم شرکت می کنند از نخبگان جامعه خود هستند و در خصوص کشور بوسنی و هرزگوین نیز این امر صدق می کند. سالانه حدود هزار نفر از این کشور به حج مشرف می شوند که عموماً از افراد سطح بالای اجتماعی و نخبگان این جامعه هستند.

دستگاه های مختلف از جمله سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از طریق رایزنی های فرهنگی سعی می کنند که در این ایام زمینه ملاقات بین مسئولین حج دو کشور و نخبگان مذهبی و دینی دو کشور را فراهم کنند و از چندی قبل از برگزاری موسم حج، مکاتبات و هماهنگی های لازم انجام می شود تا در ایام حج این ملاقات ها و این تعاملات صورت بگیرد و الحمدلله در سالیان گذشته نیز این اتفاق رخ داده است.

یکی از جنبه های حج که موجب همگرایی فرهنگی میان مسلمانان می شود، آداب و رسوم مشترکی است که در این ایام در میان همه مسلمانان رواج دارد. این آداب و رسوم طی سالیان متمادی بومی سازی شده و با فرهنگ بومی و عرف اجتماعی کشورهای مختلف همسان سازی شده اند، اما وجوه اصلی و کلی آن ها شباهت های زیادی در سراسر دنیا دارد.

در کشور بوسنی و هرزگوین نیز حج از دیرباز نه تنها به عنوان صرفاً یک فریضه دینی، بلکه به عنوان یک آیین عمیقاً عبادی و روحانی شناخته می شده است. باور عمومی مسلمانان بوسنی و هرزگوین هم مثل مسلمانان بسیاری از نقاط جهان این است که حج یک نقطه عطفی در زندگی معنوی انسان و تحول معنوی در مسیر دینداری او است.

مسلمانان بوسنی، یا همان بوسنیاک ها، این عبارت را استفاده می کنند که فردی که قصد سفر حج دارد باید "حافظ حج" خودش باشد؛ یعنی اینکه پیش از سفر حج، از زمانی که محرم می شود و پس از آن، باید تغییراتی در زندگی خود ایجاد کند و بعد معنوی را در کردار و رفتار خود تقویت کند.

به همین جهت، در گذشته مردم معمولاً سفر حج را به دوران سالمندی و بازنشستگی موکول می کردند تا آن پختگی لازم در زندگی فردی شان ایجاد شود. اما طی سالیان اخیر، ترکیب جمعیتی زائران بوسنیایی نیز دستخوش تغییر شده و امروزه بیشتر شمار جوانان، تحصیل کردگان، اساتید دانشگاه، پزشکان، سیاستمداران و تاجران و کارآفرینان از اقشار مختلف و نسل جوان تر راهی حج می شوند و آمار آن ها رو به افزایش است. این افراد با جایگاه اجتماعی بالایی که دارند، نقش مهمی در الگوسازی دینی و اجتماعی در جامعه بوسنی ایفا می کنند.

هزینه سفر حج برای مردم بوسنی و هرزگوین حدود مبلغ 5 تا 6 هزار یورو است؛ لذا قشر خاصی از جامعه و واقعاً کسانی که به استطاعت مالی رسیده اند می توانند در این فریضه شرکت کنند و در واقع سهمیه سالانه این کشور حدود هزار نفر است.

لزوم برگزاری کنفرانس های نخبگانی برای حمایت از فلسطین در حج

تسنیم: شعار حج امسال با محوریت حمایت از مردم فلسطین به ویژه غزه مظلوم است؛ مردم بوسنی در طول جنگ اخیر علیه غزه چه واکنشی داشتند؟

همانطور که می دانیم، شعار حج امسال در راستای حمایت از مردم مظلوم غزه و فلسطین است. مردم بوسنی و هرزگوین در طی دو سال گذشته واقعاً حمایت بی نظیری را از مردم غزه نشان داده اند؛ تجمعات گسترده، راهپیمایی ها و حمایت های مالی خودجوش مردم از فلسطین در اروپا بی نظیر بوده است. به صورت خودجوش در بسیاری از اماکن شهری حتی فروشگاه ها و مغازه ها پرچم های فلسطین نصب شده و مردم برچسب های فلسطین را بر سینه چسبانده و از این طریق حمایت خود را اعلام کرده اند.

موسم حج هم همیشه در کنار اهمیت عبادی که داشته، یک بعد سیاسی ویژه هم داشته است. لذا امیدواریم امسال با توجه به اتفاقات تلخی که در غزه و فلسطین افتاده، یک حمایت حقیقی از آرمان فلسطین صورت بگیرد و جمعیت کثیری از مسلمانانی که در این رویداد بزرگ شرکت می کنند، حمایت خود را از مردم غزه و فلسطین نشان دهند و به طور عملی طرح هایی برای پایان دادن به این کشتار و وحشی گری که در غزه در برابر دیدگان همه مردم جهان اتفاق می افتد، پیشنهاد شود.

متأسفانه، به جهت سکوتی که از سوی قدرتمندان نسبت به این موضوع اتفاق می افتد، پایانی فعلاً بر آن متصور نیست و این یک نسل کشی حقیقی جلوی چشم و دیدگان همه مردم جهان دارد اتفاق می افتد. امیدواریم حج امسال یک نمایشی باشد از وحدت و همگرایی میان مسلمانان کشورهای مختلف حول موضوع فلسطین و شاهد پایان این جنایت باشیم. به امید خدا.

انتهای پیام/