معاون وزیرعلوم: صندلی برخی دانشگاهها خالی است

خبرگزاری تسنیم، نشست خبری ابوالفضل واحدی، معاون آموزشی وزارت علوم، امروز در این وزارتخانه با حضور جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد.

واحدی در ابتدای این نشست با نگاهی به تاریخچه آموزش عالی در کشور گفت: فعالیت آموزش عالی در ایران در ابتدا با 100 هزار دانشجو آغاز شد. پس از انقلاب اسلامی، گسترش آموزش عالی همواره در دستور کار قرار داشته است و امروز بر اساس آخرین آمار، تعداد دانشجویان در حال تحصیل به 3 میلیون و 118 هزار نفر و تعداد اعضای هیئت علمی در تمامی زیرنظام ها به بیش از 60 هزار نفر رسیده است.

وی به برخی دستاوردهای حوزه علم و فناوری کشور اشاره کرد و گفت: 170 مرکز شتاب دهنده، 350 مرکز نوآوری، 59 پارک علم و فناوری، 279 مرکز رشد، 23 پارک فناوری پیشرفته، 96 مرکز کارآفرینی و نوآوری، و 2300 شرکت دانش بنیان و واحدهای فناوری بخشی از موارد قابل افتخار نظام آموزش عالی کشور هستند.

کاهش داوطلبان ورود به دانشگاه

معاون آموزشی وزارت علوم با اشاره به برخی چالش های جدی در حوزه آموزش عالی تصریح کرد: یکی از مهم ترین این چالش ها کاهش تعداد داوطلبان ورود به دانشگاه ها است. این مسئله ناشی از تحولات جمعیتی است که موجب کاهش پتانسیل ورودی ها به دانشگاه ها شده است. همچنین تعداد زیادی از داوطلبان، انگیزه و علاقه کافی برای ورود به دانشگاه ندارند یا در برخی موارد، از کیفیت لازم برخوردار نیستند و علاقه مندی به تحصیل فقط در چند رشته خاص متمرکز شده است.

85 درصد دانشجویان از هوش مصنوعی استفاده می کنند

واحدی تصریح کرد: در کنار این مسائل، وجود 2312 واحد دانشگاهی در کشور در حالی که صندلی های بسیاری از این دانشگاه ها خالی است، ضرورت نگاهی نو و بازنگری در ساختار آموزشی را دوچندان کرده است. از سوی دیگر، ورود هوش مصنوعی به عرصه آموزش نیز به عنوان یک پدیده نوظهور، هم فرصت ها و هم تهدیداتی را برای آموزش عالی ایجاد کرده است.

وی با تاکید بر اینکه تحقیقات نشان داده اند که بیش از 85 درصد دانشجویان از پلتفرم های مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می کنند، گفت: هوش مصنوعی می تواند با شخصی سازی فرآیند آموزش و کمک به یادگیری، تحول مثبتی در این حوزه ایجاد کند؛ اما از سوی دیگر، ممکن است به تضعیف تفکر انتقادی، رفتارهای غیرحرفه ای آکادمیک و مخدوش شدن فرآیندهای ارزیابی منجر شود.

سند هوش مصنوعی به زودی به وزارت علوم ابلاغ می شود

معاون آموزشی وزارت علوم افزود: سند هوش مصنوعی وزارت علوم به زودی ابلاغ خواهد شد تا کاربردهای هوش مصنوعی به شکل ساختارمندتری وارد این حوزه شود.

واحدی با اشاره به اینکه طی یک دهه گذشته موضوع «دهه سرآمدی آموزش» مطرح بوده است، افزود: در طول این سال ها اقدامات ارزشمندی صورت گرفته و اکنون نیز برای گرامیداشت این دهه، تقویمی از 6 تا 15 اردیبهشت تنظیم و برنامه های ویژه ای اجرا خواهد شد.

وی در ادامه به اهداف و برنامه های کلان آینده اشاره کرد و گفت: ایجاد دانشگاه های پویا، هوشمند و جامعه محور، تقویت فرآیند یادگیری به جای آموزش صرف با تأکید بر ارکان و مؤلفه های سازنده یادگیری، استفاده از فناوری های روز دنیا در فرآیندهای آموزشی و پژوهشی، توجه ویژه به سلامت روان دانشجویان به عنوان یکی از شاخص های اصلی آموزش استاندارد در دنیا و ترویج رویکرد آموزش مبتنی بر نتیجه که در دانشگاه های مطرح جهان در حال اجرا است و در آینده به عنوان یکی از محورها در برنامه های آموزشی کشور قرار خواهد گرفت.

معاون آموزشی وزارت علوم در پایان سخنان خود تأکید کرد: برای افزایش بهره وری در نظام آموزش عالی و مواجهه با چالش ها، نیازمند همفکری و بازنگری اساسی هستیم. باید با دیدگاهی جامع تر، آموزش عالی را با تحولات نوین جهانی منطبق کنیم تا پاسخ گوی نیازهای واقعی جامعه باشد.

  عدالت آموزشی همچنان نیازمند بازنگری است

در ادامه این نشست واحدی معاون آموزشی وزارت علوم در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم در خصوص میزان محقق شدن عدالت آموزشی در وزارت علوم و نظام آموزش عالی کشور و آمار اخیر موسسه پژوهش و  فناوری آموزش عالی مبنی بر سلطه 50 درصدی مرفهین بر صندلی دانشگاه ها گفت: درباره آمار 50 درصد صندلی های دانشگاه ها در اختیار دهک های بالای جامعه باید بگویم که این آمار کمی کلی است. نمی توانم به طور قطعی صحت آن را تأیید کنم زیرا نیازمند بررسی دقیق تر و مطالعات عمیق تر در این زمینه است.

وی ادامه داد: البته برخی مطالعات انجام شده است؛ مثلاً در ارتباط با رتبه های تک رقمی کنکور در گرایش های مختلف، نتایج نشان داده که این افراد اغلب از مناطق برخوردار هستند. اما اینکه بخواهم این آمار کلی را تأیید کنم، نیازمند اطلاعات مشخص تر و دقیق تر است.

واحدی با اشاره به اینکه دانشگاه ها در حال حاضر در دورافتاده ترین شهرها و مناطق محروم وجود دارند گفت: فلسفه ای که پشت گسترش آموزش عالی بوده ایجاد دسترسی برابر برای همه بوده است. هم دانشگاه های دولتی و هم سایر زیرنظام های آموزش عالی تلاش کرده اند این عدالت را محقق کنند. به عنوان مثال، ما همچنان آموزش رایگان را در برخی بخش های آموزش عالی داریم که در همین راستا ارائه می شود. اما باید تأکید کنم که مقوله عدالت آموزشی همچنان نیازمند بازنگری است.

آموزش مجازی راهی برای تحقق عدالت آموزشی

معاون آموزشی وزارت علوم تصریح کرد: یکی از راهکارهایی که می تواند در این زمینه کمک کند، توسعه آموزش مجازی است. فرض کنید دانشجویی در مناطق دورافتاده زندگی کند و دسترسی مناسبی به امکانات آموزشی نداشته باشد؛ آموزش مجازی می تواند به این افراد کمک کند تا شکاف ها در دسترسی به امکانات آموزشی کم شود.

وی همچنین اقداماتی مانند بومی گزینی را که تاکنون اجرا شده اند، کمک دهنده به عدالت آموزشی دانست و افزود: هرچند این اقدامات گاهی اثرات جانبی منفی نیز داشته است اما تأکید می کنم که دغدغه عدالت آموزشی وجود دارد، اما برای آن باید مولفه ها و برنامه هایی تعریف شود که بر محورهای اساسی عدالت و دسترسی برابر برای همه دانشجویان متمرکز باشد.

وی در پاسخ به سوالی دیگر درباره ظرفیت های کنکور در سال جاری و اینکه چه تفاوتی با ظرفیت های سال گذشته داشته است گفت: نتایج اولیه کنکور دهه اول مرداد اعلام و انتخاب رشته نیمه دوم مرداد انجام می شود و اعلام نتایج نهایی نیمه دوم شهریور انجام می شود. سال گذشته اعلام نتایج با تاخیر همراه بوده و امیدواریم امسال تاخیر نداشته باشیم و به موقع انجام شود.

واحدی ادامه داد: ظرفیت ها تغییر خاصی نداشتند در حال حاضر ظرفیت عددی دکتری مشخص شده، کارشناسی ارشد سه هفته آینده و کارشناسی تیر ماه اعلام می شود و تغییر قابل ملاحظه ای نداشته ایم.

معاون آموزشی وزارت علوم در خصوص سوالی درباره سند آمایش نیز گفت: مصوبات شورای گسترش مانند ماموریت گرایی و اینکه تعداد واحدها متوقف شود یا نشود را اجرایی می کنیم. برای احکام جدید در این حوزه نیز باید بازنگری هایی انجام دهیم و طرح قبلی آمایش باید بازنگری شود و آمایش آموزش عالی نه تنها مطالبه آموزش عالی و دولت است بلکه مطالبه مقام معظم رهبری نیز است.

فعالیت 100 واحد دانشگاه پیام نور متوقف شد

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر وضعیت دانشگاه های غیرانتفاعی و پیام نور برای سال تحصیلی پیش رو گفت: طبق مصوبه پیشین فعالیت تعداد 100 واحد پیام نور متوقف شده و وزارت علوم هم اکنون در حال انجام مصوبات است و برای سایر واحدها نیز متناسب با فلسفه تشکیل دانشگاه پیام نور و مسئولیت آنها تصمیم گیری می شود.

واحدی اضافه کرد: برای سال جاری، 676 عنوان ظرفیت پذیرش استاد محور داریم که 219 تعداد از آن مربوط به مراکز پژوهشی و مابقی به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی است.

وی درباره حذف رشته ها در کنکور سال 1404 گفت: امسال در دکتری رشته حذفی نداشتیم مگر اینکه دانشگاه درخواست رشته ای نداشته باشد که این دیگر حدف نیست.

هوش مصنوعی در اولویت برنامه های درسی دانشگاه ها

علیرضا نقی زاده مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم در این نشست و در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم در خصوص چگونگی ابلاغ سند ملی هوش مصنوعی به دانشگاه ها گفت: در سال های اخیر توجه ویژه ای به نقش هوش مصنوعی در نظام آموزش عالی کشور شده است. این موضوع در بازنگری های جدید برنامه های درسی دانشگاه ها و مقاطع مختلف کارشناسی، ارشد و دکتری برای پذیرش سال 1403، به وضوح دیده می شود. در این بازنگری ها، درس هوش مصنوعی به عنوان یک درس پایه برای رشته های فنی مهندسی و به صورت اختیاری برای سایر رشته ها در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: به دانشگاه ها سفارش شده است تا امکان ارائه این درس را فراهم کنند و زیرساخت های لازم نظیر آزمایشگاه ها و امکانات آموزشی را توسعه دهند. هدف این است که امکان آموزش تخصصی و جامع در حوزه هوش مصنوعی در تمامی مقاطع فراهم شود. از سوی دیگر، توجه به این حوزه در جهت پوشش گسترده نیازهای علمی و فناوری کشور بوده و انتظار می رود رشد قابل توجهی در تربیت نیروی انسانی متخصص در این زمینه صورت گیرد.

نقی زاده یکی از اقدامات کلیدی در این راستا را ابلاغ مصوبه شورای عالی تحقیقات و فناوری در تاریخ 24 فروردین 1404 دانست و افزود: این مصوبه، که توسط رئیس جمهور به تأیید رسیده، زمینه ساز توجه جدی به علوم و فناوری های راهبردی در نظام آموزش عالی کشور است. معاونت آموزشی با تأکید بر اهمیت این موضوع، پیگیری های لازم در راستای اجرای ماده های 90 و 99 برنامه هفتم توسعه کشور را به عمل آورده و شورای عالی برنامه ریزی آموزشی نیز موظف شده است تا گزارش های دوره ای شش ماهه از پیشرفت این اقدامات ارائه کند.

وی تصریح کرد: دو شورا که مسئولیت اصلی در حوزه آموزش عالی کشور را بر عهده دارند - یعنی شورای گسترش آموزش عالی و شورای عالی برنامه ریزی آموزشی - مأمور به تسهیل اجرای رشته های علوم و فناوری راهبردی شده اند. این رشته ها شامل زمینه هایی هستند که در برنامه های توسعه کشور به عنوان اولویت های کلیدی در نظر گرفته شده و نیازمند ایجاد زیرساخت های آزمایشگاهی، کارگاهی و سایر امکانات هستند.

مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم گفت: در حال حاضر تعدادی از این رشته ها در دانشگاه های کشور ایجاد شده اند و برنامه هایی برای تمرکز بیشتر بر روی پذیرش دانشجو، تقویت زیرساخت ها و توسعه امکانات آموزشی پیش بینی شده است. امید است که با اجرایی شدن این برنامه ها، شاهد پیشرفت چشمگیری در حوزه های علوم و فناوری راهبردی باشیم و بتوانیم پاسخگوی نیازهای علمی، فناورانه و توسعه ای کشور باشیم.

وی در پایان افزود: این اقدامات نه تنها به توسعه علمی کشور کمک می کند، بلکه فرصت های جدیدی را برای رشد فناوری هایی نظیر هوش مصنوعی فراهم خواهد کرد.

انتهای پیام/