چرا امام صادق (ع) مسیر توسعه علم و شاگردپروری را برگزید

محمدحسین رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع در گفت وگو با ایکنا از قزوین، به مناسبت شهادت امام جعفر صادق(ص)، گفت: دستگاه جبار اموی و بعداً عباسی خود به خوبی واقف بودند که ائمه(ع) برترین خلایق الهی هستند که شایستگی رهبری امت اسلامی را دارند برای همین خاندان اهل بیت(ع) به ویژه ائمه(ع) را تحت نظر شدید قرار داده بودند.

وی با اشاره به دلیل مخفی بودن فعالیت های امام صادق(ع) ادامه داد: با توجه به اینکه حاکمان ستمگر ائمه(ع) را تحت نظر داشتند عمده فعالیت های آگاهی بخش ائمه(ع) ازجمله امام صادق(ع) پنهانی بود چون اگر آشکار فعالیت می کردند با خطرات جدی مواجه می شدند و جانشان به خطر می افتاد.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع در پاسخ به سؤالی مبنی بر تشکیلات پنهانی امام صادق(ع) اظهار کرد: در عصر امام صادق(ع) فرصتی استثنایی برای حضرت به وجود آمد برای همین ایشان از این فرصت برای نشر معارف الهی و اسلام راستین در برابر اسلام انحرافی اموی و عباسی استفاده کردند.

این استاد دانشگاه گفت: علاوه بر آن امام صادق(ع) با ایجاد شبکه ای از وکلا و نمایندگان خود در جهان اسلام، توانستند با شیعیان و مسلمانان ناراضی از حاکمیت اموی و عباسی ارتباط برقرار کنند و رهنمودها و تدابیر لازم را به آنان انتقال دهند بنابراین امام صادق(ع) تشکیلات پنهان داشتند و دستگاه خلافت هرچه تلاش کرد نتوانست به این تشکیلات نفوذ پیدا و آن را متلاشی کند.

وی بیان کرد: اساس فعالیت های ائمه اطهار(ع) در کنار هدایتگری جامعه جهت تأمین سعادت مردم در دنیا و آخرت، سوق دادن آن ها به سوی حکومت اهل بیت(ع) بود بنابراین اقدامات ائمه(ع) برای هدایت جامعه از موضع قدرت، بسیار سهل الوصول تر از در اختیار داشتن قدرت بود.

رجبی دوانی در ادامه با اشاره به ترس حاکمان زمان از امام صادق(ع)، خاطرنشان کرد: اسلام اجازه نمی دهد حاکمیت مسلمانان به دست نااهلان بیفتد برای همین حتی فعالیت مذهبی و دینی امام صادق(ع) نیز در راستای آگاهی بخشی جامعه و روشنگری آنان برای مقابله با حاکمیت های جائر بود و به شدت برای حاکمان زمان خطرناک جلوه می کردند.

وی تصریح کرد: حاکمان تلاش داشتند فعالیت های ائمه(ع) از جمله امام صادق(ع) را نه تنها تحت نظر قرار دهند بلکه از تأثیرگذاری بیندازند؛ اقداماتی که منصور عباسی برای مقابله با تأثیرگذاری تعالیم امام صادق(ع) انجام می داد معروف است برای مثال در عراق ابوحنیفه و در مدینه قُتاده بصری را برای مقابله با تأثیرگذاری تدابیر و رهنمودهای امام صادق(ع) تشویق، تحریک و حمایت می کردند.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع بیان کرد: خلفای عباسی می دانستند تعالیم ائمه(ع) باعث افزایش آگاهی جامعه و خروش آن ها علیه خلفای جائر می شود بنابراین دستگاه خلافت نسبت به فعالیت ائمه اطهار(ع) بسیار حساس بود؛ آن ها می دانستند، اگر امامان آزادی عمل داشته باشند جامعه به آن ها روی آورده و حاکمیت ستمگران ساقط خواهد شد.

وی اظهار کرد: خداوند ائمه(ع) را به عنوان حجت های خدا و برترین خلایق خود جهت سعادت دنیا و آخرت جامعه اسلامی برگزید برای همین تشکیل حکومت اسلامی یکی از وظایف اساسی و اصلی هر امامی بوده است.

رجبی دوانی در پاسخ به سؤالی مبنی بر فعالیت های غیر علمی امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: ما به غلط فکر می کنیم که امام صادق(ع) صرفاً در پی داشتن کرسی های درس و دادن اطلاعات دینی به مردم و تربیت شاگردان بودند؛ حقیقت ماجرا این است چون خلفای ستمگر تلاش داشتند مانع سعادت انسان ها شوند امام صادق(ع) از طریق آموزش علم تلاش کردند تا مانع حرکت خلفای جائر شوند، در پی این اقدام امام صادق(ع) خلفای جائر نیز مقابل ایشان موضع گرفتند.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع ادامه داد: خلفای اموی و عباسی با ایمان، تقوا و عبادت امام صادق(ع) مسئله نداشتند، بلکه آنان از رهنمودهایی که باعث آگاهی بخشی جامعه از نامشروع بودن حاکمیت خلفای جائر می شد وحشت داشتند، برای همین تلاش می کردند تا مردم امام(ع) را نشناسند و به آنان مراجعه نکنند تا حاکمیت فاسد خلفای ستمگر دچار اختلال و آسیب نشود.

انتهای پیام