بالابردن سطح آگاهی و اجتناب از افراط و تفریط مسئولیت زنان امروز

فریده یوسفی زیرابی را به عنوان یکی از نخستین ناشران زن مازندران با آثاری از جمله کتاب دو زبانه «جایگاه سیاسی- اجتماعی زنان شاهنامه»، «ف ره ن گ، آداب و رس وم س وادک وه» و کتاب شعر سپید «نیمی از آب های جهان اشک های من است»، «نامه ای به آدرس خودم» و مجموعه شعر مازندرانی «ماجان» می شناسند.

پژوهشگر و نویسنده مازندرانی سال 1336 در یکی از کوچه های قدیمی شهر زیراب سوادکوه زاده شد. او دانشجوی مقطع دکتری زبان شناسی و در تلاش است از رساله دکتری خود با عنوان «بررسی تطبیقی زبان مازندرانی با پارسی میانی اشکانی و پارسی میانه ساسانی» با هدف اثبات این که «مازندرانی» زبان است نه گویش، دفاع کند.

یوسفی دی ماه سال 1379 مجوز انتشارات خود را دریافت و صدها عنوان کتاب؛ به ویژه در حوزه بومی و محلی مازندران چاپ کرد. او بارها به عنوان ناشر برگزیده ملی و استانی معرفی شده است.

با «فریده یوسفی زیرآبی» ادیب و شاعری خوش ذوق مازندرانی در حوزه زنان، شکاف جنسیتی و لزوم رشد دانش و آگاهی؛ به گفتگو نشسته ایم.

هموارسازی راه تغییرات با رویدادهای فرهنگی

یوسفی برای ایجاد تغییرات فرهنگی در حوزه زنان، به رویدادهای فرهنگی اشاره کرده و درباره آن گفت: رویدادهای حوزه زنان نوعی تلنگر و راهبرد برای معطوف کردن ذهن جامعه به موضوع یا موضوعات خاص است. به مسائل زنان از هر زاویه ای که نگاه کنید جای کار دارد و این امر مختص یک کشور و دو کشور نیست، در همه دنیا کم و بیش زنان آسیب می بینند و تا رسیدن به وضعیت مطلوب راه طولانی و سختی در پیش است زیرا تغییرات فرهنگی بسیار دشوار و پیچیده است.

به عقیده وی که دهه ها در حوزه زنان به ویژه در جوامع محلی پژوهش کرده، زنان شمال ایران به دلایلی ازجمله مشارکت در اقتصاد خانواده، تعاملات فرهنگی و مانند آن باهوش و سخت کوش بوده و حضور پررنگی در فعالیت های فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی دارند؛ این زنان برای شناسایی و بازیابی خودشان و معرفی به جامعه، به دیده شدن و افزایش نقش آفرینی در رویدادهای فرهنگی- اجتماعی نیاز دارند. به جرات می توان گفت اگر ده ها رویداد با موضوعات متنوع برای زنان این خطه برگزار شود، باز هم جای کار دارد.

او خاطرنشان می کند: آنچه اثرگذاری رویدادهای فرهنگی را نهادینه می کند و پذیرش جامعه را نسبت به موضوعات، چالش ها و توانمندی های زنان بالا می برد محتوا، بحث و گفتگوی به روز تخصصی است.

توسعه فردی و اجتماعی زنان با حمایت آگاهانه مردان

اگرچه تحولات جامعه در یک دهه اخیر فضا را برای حضور زنان در جامعه بیشتر کرده اما این امر همه شمول نیست. این پژوهشگر با بیان این که در کشور ما به دلیل تنوع اقوام، نگرش های مختلفی نسبت به زن وجود دارد که در بعضی موارد بسیار سخت گیرانه و ناعادلانه است، بیان کرد: نهاد خانواده، بنیان اولیه جامعه است. متاسفانه زنان ما از بدو تولد به طور سنتی با برخی نگرش های سختگیرانه دست به گریبانند. تا تفکر سنتیِ نابرابری جنسیتی جامعه تغییر نکند، وضعیت زنان همین است و تا زمانی که این مشکلات ریشه ای وجود دارد، اشتغال، پوشش، آزادی های فردی و اجتماعی زنان مرهمی سطحی هستند؛ البته این موارد بسیار اثرگذارند اما اگر برابری حقوق انسانی در خانواده نباشد، زن ِ شاغل می شود ماشین پول خانواده.

وی افزود: برابری حقوق انسانی زنان و دختران با مردان باید در اندیشه و نگرش پدر، برادر و همسر نهادینه و تعمیق شود. ما نیاز به تغییری بزرگ داریم که قطعاً از درون شروع می شود نه از بیرون و تظاهر بیرونی.

یوسفی با اشاره به زمان مشروطیت گفت: زنان با حمایت فکری مردان روشنفکر و آگاه، می توانند به رشد و توسعه فردی و اجتماعی برسند. پس زنان هوشمند جامعه ما باید تلاش زیادی برای تربیت دختران و پسران خود در جهت برابری حقوق انسانی کنند که این در جامعه ما که هنوز زن و مرد را جنس مخالف خطاب می کنند، کار دشواری ست. علاوه بر آن، مسئولیت خطیر زنان در جامعه کنونی، بالابردن سطح دانش و آگاهی خود و اجتناب از افراط و تفریط است.

این شاعر مازندرانی افزود: از جامعه ای که شایسته سالاری در آن بسیار کمرنگ است، نمی توان انتظار داشت که برابری حقوق زن و مرد در آن رعایت شود، البته این شرایط در مقاطع و جغرافیای مختلف فرق می کند و دارای افت وخیزهای تاریخی است.

وی با بیان این که خوشبختانه با وجود همه مشکلات در استان مازندران، زنان از سطح آگاهی بالایی برخوردارند و در همه حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی فعال هستند، تصریح کرد: زنان اگرچه در مقایسه با مردان از حمایت کمتری برخوردارند، اگر موانعی باشد خودشان می توانند آنها را با درایت و آینده نگری از پیش پا بردارند.

به گفته این نویسنده، مساله زنان و شکاف جنسیتی یک مساله پیچیده جهانی است. برخی جوامع پیشرفته تا اندازه زیادی با نهادینه کردن قوانین مربوطه، این شکاف را به کمترین میزان رسانده اند.

خرق عادت کنیم تا پویا بمانیم

یوسفی در بخش دیگری از این گفت وگو به خاطره ای از کلاس یازدهم و این که معلم ادبیات شان چطور با انتخاب موضوعات خاص مانند چرا و قطار و سوژه های یک کلمه ای به پویایی ذهن دانش آموزان کمک می کرده اشاره کرده و می گوید: به نظرم این موضوعات در آن دوره، یعنی اوایل دهه پنجاه به نوعی خرق عادت بود و ذهن پویای دانش آموز را برمی انگیخت تا از شیوه ها و عادات معمول، فراتر رود. به من هم که تشنه تازه ها بودم، جانی تازه می داد. به این شکل در دبیرستان «ناموس» قائم شهر به نوشتن انشاهای متفاوت معروف و به طور جدی وارد دنیایی شدم که قلم حرف اول زندگی ام شد و تا امروز همراه من است.

وی تشریح کرد: من هم مانند ایشان معلم ادبیات فارسی شدم، همان خرق عادت باعث شد تا جستجو کردن در من زنده بماند، پژوهشگر شدم و پژوهش هایم میدانی و بیشتر در حوزه فرهنگ عامه و مردم شناسی است. زمانی که بازنشسته شدم، تنها برای تعمیق پژوهش هایم، در مقطع ارشد همین رشته ادامه تحصیل دادم و بعدها به این نتیجه رسیدم که نیاز دارم که در رشته زبان شناسی به تحصیلاتم ادامه دهم و وارد مقطع دکتری در این رشته شدم. درس خواندن در این رشته، تاثیر زیادی بر فعالیت های پژوهشی ام گذاشت و مسیر تازه ای برایم گشوده شد که اگر عمری باقی باشد، یافته هایم را به جامعه علمی ارائه خواهم داد.

گام های بلند زنان در عرصه نشر مازندران

یوسفی از نخستین زنان مازندران است که در عرصه نشر وارد و گام های عمیقی برداشت، اما چه شد که به فکر توسعه فعالیت فرهنگی خود افتاد، او دراین باره گفت: بیشتر آدم هایی که وارد فعالیت های اجتماعی می شوند و کاری را شروع می کنند، علاوه بر آن که به درآمد اقتصادی آن می اندیشند، در ورای آن اهدافی دارند و در جهت رسیدن به آن تلاش می کنند. حدود بیست سال از تدریسم در مدارس می گذشت که احساس کردم کارِ تکراری ورود و خروج مدرسه و کلاس درس دارد مرا فرسوده می کند به ویژه این که آن زمان تب کنکور هر روز فراگیر می شد. تحمل این شرایط برایم راحت نبود. دو راه بیشتر نداشتم یا باید وارد حوزه کار در کلاس های خصوصی می شدم و به این شرایط ناخواسته می پیوستم و وضعیت اقتصادی زندگی ام را بهتر می کردم؛ یا دنبال اهداف فرهنگی خودم می رفتم، من مسیر دوم را انتخاب کردم. با درخواست بازنشستگی زودهنگام، انتشارات خودم را در سال 1379 تاسیس کردم.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: زمان تاسیس نشر، قلم نقطه مشترک شخصیت هایی با طیف های مختلف بود که انتشارات را مکانی برای تبادل اندیشه یافتند. ناشران خانم زیادی هم از انتشارات ما وارد دنیای نشر مازندران شدند و خوشحالم که امروز شاهد حضور جدی زنان در عرصه نشر استان هستم.

انتهای پیام