«جگر هندی» اقتباسی معاصر از گلستان سعدی؛ سنگلج نیازمند بازسازی است

رحمت امینی کارگردان و مدرس تئاتر که این روزها نمایش «جگر هندی» را در تماشاخانه سنگلج روی صحنه دارد به بهانه روز بزرگداشت سعدی و قرابت محتوایی این نمایش با کتاب گلستان این شاعر برجسته به خبرنگار مهر گفت: این نمایش اقتباسی آزاد از حکایتی در گلستان سعدی است. گلستان سعدی نثری موجز، شیرین و قابل فهم برای مخاطب امروزی دارد. این اثر نثر فارسی را به زیباترین شکل ممکن برای ما به یادگار گذاشته است و همچنان قابلیت امروزی سازی دارد .

وی با بیان اینکه نمایش درباره سیرت پادشاهان در گلستان سعدی است، افزود: ماجرا از آنجا آغاز می شود که پادشاهی دچار بیماری هولناک می شود و درمانش تنها در خوردن جگر انسان است. همین موقعیت، دستمایه خلق نمایشی طنزآمیز شده که بنیانی در گذشته و صورتی در اکنون دارد .

این مدرس تئاتر درباره شکل گیری این اثر نمایشی توضیح داد: متن اولیه نمایش پیش تر توسط حسن وارسته در تالار مولوی اجرا شده بود. در اجرای جدید، همراه با شایان صدرزاده از دانشجویان مستعد ادبیات نمایشی دانشگاه تهران دراماتورژی تازه ای انجام دادیم و نمایش را به سمت متاتئاتر سوق دادیم. متن کلاسیکی داریم که نشانه های اجرایی معاصر در خود دارد و بر اساس فاصله گذاری برشتی در مکتب پست مدرنیسم طراحی شده است .

امینی با اشاره به بهره گیری از گونه های اجرایی نمایش ایرانی همچون سیاه بازی، پرده خوانی و نقالی در این نمایش عنوان کرد: اگرچه این سبک ها در کار استفاده شده اند اما تماشاگر به طور مستقیم متوجه حضور آنها نمی شود. تلاش کردم میان شگردهای اجرایی ایرانی و عناصر آکادمیک غربی توازن برقرار شود تا در نهایت مخاطب با فضایی متفاوت مواجه شود. شاید عاملی که من را در مسیر رسیدن به این اثر یاری کرد، تجاربم در کارهای ایرانی بود و پس از آن سیر کارگاهی طی شده در تمرینات که متن حدود 8-9 بار در طول 3 ماه تمرین دچار تغییر شد.

وی با انتقاد از کم کاری نهادهای فرهنگی برای نزدیک کردن جامعه به ادبیات کلاسیک، عنوان کرد : ما در کشور، رشته ادبیات فارسی داریم و بنیادهایی مانند بنیاد سعدی فعال هستند اما متأسفانه نه این نهادها و نه مردم کار جدی برای پیوند میان مخاطب امروزی و شاعری چون سعدی نکرده اند. در مدارس مدتی گلستان سعدی مورد تدریس قرار گرفت، اما دیگر خبری از آموزش نیست و سطح سواد ادبی در حال افت است .

امینی ادامه داد : توجه به ادبیات معاصر و فانتزی خوب است اما ما در ایران هستیم و باید از ریشه هایمان غافل نشویم. هنرمندانی مانند من، محمد رحمانیان، حسین کیانی، محمد چرمشیر، علی شمس و پری صابری هنوز به ادیبان بزرگ این سرزمین توجه دارند، اما باید بررسی شود چرا تعداد هنرمندان علاقه مند به این حوزه کم شده است. توجه به آثار معاصر و فانتزی خوب است اما ما ایرانی هستیم و نیاز به توجه به این موارد بنیادی داریم که بنیان هایمان را فراموش نکنیم. نکته بعد این است که بنیاد سعدی چه می کند؟ چرا هیچ خبری از این بنیاد نیست؟ چرا از اجرای این نمایش که حدود یک ماه از آن می گذرد، خبر ندارد؟

وی با اشاره به لزوم حمایت از تولید آثار ملی در تماشاخانه سنگلج، گفت : سالن سنگلج باید بودجه ویژه ای برای تولید این گونه نمایش ها در نظر بگیرد. همچنین لازم است بنیادهایی مثل بنیاد سعدی با سفارش اثر به نویسندگان و کارگردانان، نقش فعال تری ایفا کنند. در خارج از کشور، به سعدی بیش از داخل توجه می شود و او را حتی امروز نیز سخنوری معتبر می دانند.

امینی در بخش پایانی صحبت های خود به وضعیت تماشاخانه سنگلج اشاره کرد و توضیح داد: سنگلج سالن بی دفاعی است. وعده هایی بسیاری در مورد این تماشاخانه داده شد و اجرا نشد از جمله طرح توسعه این تماشاخانه که به ثمر ننشست، اکنون این مکان فرهنگی نیازمند مرمت و بازسازی جدی است. نهادهای بالادستی باید برای حفظ این سالن که نفس بزرگان تئاتر ایران در آن جاری بوده، بودجه ای اختصاص دهند. همچنین در واگذاری اجراها، باید تناسبی میان پیشکسوتان و جوانان برقرار شود و فراخوان دادن شیوه مناسبی برای انتخاب آثار در این سالن نیست. به نظر من سنگلج باید دارای 2 باکس اجرا باشد؛ یکی ویژه پیشکسوتان و دیگری برای معرفی آثار جوانان.

بازیگران نمایش کمدی «جگر هندی» (به ترتیب الفبا) فرزاد برهمن، دلارام ترکی، محسن جلالی راد، نوید جهان زاده، امین زارع، بهروز سروعلیشاهی، مهدی مهریار، محمدرضا نوری هستند. این اثر نمایشی تا 7 اردیبهشت ساعت 20:15 در تماشاخانه سنگلج روی صحنه است.