آسمان در انتظار بارش شهابی «شلیاقی» و هم نشینی «ماه و قلب العقرب»

کاظم کوکرم در گفتگو با خبرنگار مهر درباره پدیده های نجومی اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت ماه 1404 توضیح داد و گفت: نزدیک ترین پدیده مهم نجومی، در تاریخ 27 و 28 فروردین رخ خواهد داد. 27 فروردین حدود ساعت 23 شب، ماه در حالی طلوع می کند که ستاره قلب العقرب در سمت چپ ماه قرار دارد. قلب العقرب ستاره پرنور قرمز رنگی است که در صورت فلکی عقرب قرار دارد. این ستاره غول پیکر یکی از ستارگان مهم آسمان تابستان است و به دلیل رنگ قرمز متمایز خود شناخته می شود.

سخنگوی کمیته نجوم آماتوری انجمن نجوم ایران افزود: این پدیده نزد طالع بینان به عنوان «لحظه قمر در عقرب» شناخته می شود و اینکه گفته می شود این روزها نحس هستند و برخی کارها در روزهای قمر در عقرب نباید انجام شود، جزو موضوعات شبه علمی است چرا که فاصله ماه از زمین حدود 400 هزار کیلومتر و فاصله ستاره قلب العقرب تا زمین قریب به 555 سال نوری است، بنابرین این دو عملا هیچ ارتباط فیزیکی خاصی با یکدیگر در فضا ندارند که بتوانند آثار خاصی بر زمین داشته باشند. به بیان دیگر نور ماه 1.3 دهم ثانیه طول می کشد تا به زمین برسد و نور ستاره قلب العقرب 555 سال نوری به طول می انجامد و ما فقط از زمین است که گاهی ماه را در کنار ستاره های صورت فلکی عقرب و از جمله قلب العقرب می بینیم.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم ستاره قلب العقرب را در کنار ماه ببینیم، ساعت 23 روز چهارشنبه 27 فروردین چنانچه رو به جنوب شرق بایستیم و می بینیم ماه در حالی طلوع می کند که در سمت چپ آن ستاره قلب العقرب در فاصله 1.25 درجه ای قرار دارد. همچنین حوالی ساعت 2 بامداد پنج شنبه 28 فروردین، ستاره قلب العقرب 1.15 درجه بالای ماه قرار می گیرد و حدود ساعت 5 بامداد، ماه در حال غروب خواهد بود و ستاره عقرب العقرب در فاصله 1.75 درجه در سمت راست قرص ماه دیده می شود. به این پدیده که در طول شب رخ می دهد و ماه و ستاره قلب العقرب کنار یکدیگر دیده می شوند، مقارنه ماه و قلب العقرب گفته می شود.

کوکرم پدیده بعدی مهم در اردیبهشت ماه را «بارش شهابی شلیاقی» عنوان کرد که در تاریخ دوم اردیبهشت به اوج می رسد و در ادامه افزود: هر سال در اواخر فروردین و اوایل اردیبشهت، زمین از بقایای دنباله دار C/1861 G1 (Thatcher) در مدار گردشش به دور خورشید عبور می کند و بارش شهابی شلیاقی روی می دهد. این دنباله دار هر 415 سال یکبار به دور خورشید می گردد و از حدود 2700 سال پیش این بارش شهابی شناخته شده است.

وی ادامه داد: این اولین بارش شهابی سال 1404 است و البته به نسبت بارش های شهابی معروف مانند برساوشی و جوزایی، تعداد شهاب های کمتری در زمان اوج نمایش خواهد داد. طبق پیش بینی سازمان بین المللی شهاب (IMO) انتظار داریم در زمان اوج بارش که ساعت 16 و 30 دقیقه روز سه شنبه دوم اردیبهشت اتفاق می افتد، به شرطی که خورشید و ماه در آسمان نباشد و ابر و آلودگی نوری و غبار نداشته باشیم و کانون بارش بالای سر ناظر قرار داشته باشد، حداکثر 18 شهاب در ساعت از این بارش شهابی ببینیم. سرعت شهاب ها نیز حدود 47 کیلومتر بر ساعت اعلام شده است

سخنگوی کمیته نجوم آماتوری انجمن نجوم ایران تصریح کرد: البته چون اوج این بارش شهابی در ساعات روز اتفاق می افتد، بهترین زمان برای مشاهده شهاب ها، بعد از غروب آفتاب شب دوم اردیبهشت خواهد بود و انتظار داریم نهایتا 8 تا 9 شهاب از این بارش شهابی را ببینیم. در این صورت انتظار بالایی از ظهور تعداد فراوان شهاب ها از بارش شهابی شلیاقی نداریم.

این روزنامه نگار علم خاطرنشان کرد: رصدگران در آسمان های پاک و تاریک چنانچه خوش اقبال باشند شاید بتوانند حدود 15 تا 20 شهاب با احتساب شهاب های پراکنده در شامگاه دوم اردیبهشت ببینید. مسیر ظهور شهاب ها در این بارش به گونه ای است که گویی از سمت صورت فلکی شلیاق در آسمان ظاهر می شوند که در شب های اردیبهشت، ابتدای شب در مشرق قرار دارد.