راه های تشخیص قارچ سمی

به گزارش مشرق ، مرگ دو خواهر بر اثر مصرف قارچ سمی سال گذشته خبرساز شد؛ حادثه ای غم انگیز برای خانواده ای که مسمومیت چهار نفر را به دنبال داشت و منجر به مرگ دو خواهر شد.

مادر خانواده نا‎‎آگاهانه با چیدن قارچ از کنار زمین چمن به گمان خودش صبحانه خوشمزه ای درست کرد، اما در پایان خاطره تلخی را رقم زد.

به گفته سخنگوی اورژانس، سال گذشته مصرف قارچ‎های سمی رشدی پنج برابری در مقایسه با مدت مشابه یعنی سال 1402 داشت. در مدت زمان هشتم فروردین تا پنجم خرداد‎ سال گذشته233 نفر به دلیل مصرف قارچ های سمی یا همان قارچ وحشی دچار مسمومیت شده اند و متأسفانه دو نفر از مصرف‎کنندگان در تهران، جانشان را از دست داده اند.

دکترحسن نوری ساری معاون آموزشی سازمان اورژانس کشور با بیان اینکه از دوازدهم فروردین ماه سال جاری تاکنون آمار مسمومیت ها با قارچ های خود رو، افزایش یافته است، می‎گوید: «در روزهای اخیر 30 نفر مسموم شده اند که این آمار نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته پنج برابر افزایش داشته که این یک زنگ خطر است. همه ساله در فصل بهار مخصوصاً در ماه‎های فروردین، اردیبهشت و اوایل خرداد به علت باران های بهاری‎ و‎ رعد ‎وبرق رشد قارچ های وحشی زیاد می‎شود و دقیقاً فصلی است ‎که مردم تمایل بسیاری برای طبیعت‎گردی دارند. متأسفانه در این دوره مسمومیت با قارچ سمی بسیار دیده می‎شود، مردمی‎که ناآگاهانه به سمت چیدن و خوردن این نوع قارچ ها می‎روند بدون اینکه از سمی بودنش باخبر باشند.»

او در پاسخ به این سؤال که آیا از روی شکل ظاهری قارچ ها می توان تشخیص داد که یک قارچ سمی است یا نه، توضیح می‎دهد: «شاید شکل ظاهری قارچ‎های سمی مشخص باشد، اما نمی‎توانم بگویم که قارچ‎های دیگر سمی نیستند. یعنی تشخیص دقیق خیلی سخت است، همین موضوع باعث شده برخی از مردم با این تصور که قارچ ها را می شناسند، وقتی قارچی در طبیعت می بینند، فکر می کنند سمی نیست یا اگر مشکلی داشته باشد، وقتی می پزد و حرارت می بیند، در صورت سمی بودن، سم از بین می رود. اما بیشتر سمومی که در قارچ ها وجود دارند، نسبت به حرارت مقاوم است. یعنی اگر قارچ را کباب کنید یا داخل آش و سوپ چند ساعت هم بپزید، سم این گونه قارچ ها از بین نمی رود.»

مسمومیت بعد از مصرف قارچ های سمی هم علائم مشخصی ندارد که بتوان سمی بودن آنها را تشخیص داد. موضوعی که دکتر نوری به آن اشاره می‎کند: «بر ‎اساس علائم هم نمی‎توان متوجه شد که قارچ مصرف شده خطرناک است یا نه، چون تنوع آنها بسیار زیاد است. قارچ‎های موسکاری وقتی خورده می‎شوند، از نیم ساعت تا دو ساعت بعد فرد مصرف کننده شروع به عرق کردن می‎کند، بعد از آن علائمی مثل تهوع و استفراغ خودش را نشان می‎دهد و دفع مایعات زیاد می شود. یعنی عرق زیاد، آبریزش بینی، اشک ریختن شدید، افزایش ادرار و وضعیت شکم به سمت اسهال پیش می‎رود که فرد باید فوراً به بیمارستان منتقل شود، بعد از درمان هم معمولاً مشکلی پیش نمی‎آید. اما برخی از قارچ‎های سمی علائم متفاوتی دارند. علائم این قارچ های سمی کشنده و خطرناک، معمولاً 8 ساعت بعد از مصرف شروع می شود. عوارض مصرف این قارچ ها خیلی خطرناک است چون حتی بعد از درمان، زمانی که افراد فکر می‎کنند حالشان خوب شده و دیگر مشکلی ندارند، بعد از یک هفته با آسیب بسیار شدید کبدی به بیمارستان مراجعه می کنند یا متأسفانه جانشان را از دست می دهند.»

وقتی کسی قارچ‎ سمی می‎خورد، چه کنیم؟
معاون آموزشی سازمان اورژانس کشور می‎گوید: «بهترین ‎کار این است که ظرف نیم ساعت اول فردی که قارچ سمی خورده را با تحریک ته حلق مجبور به استفراغ کنند تا قارچ دفع شود. اما اگر نیم ساعت از زمان خوردن آن گذشته بود حتماً به درمان نیاز دارد. معمولاً قارچ بعد از نیم ساعت از معده گذشته و وارد دستگاه گوارش می‎شود و حتی اگر هیچ علامتی هم نداشته باشید، باید به مراکز درمانی مسمومیت مراجعه کنید. قارچ های بسیار خطرناک معمولاً توسط زغال جذب می‎شوند به همین دلیل ما زغال فعال به بیمار می‎دهیم تا قارچ ها را جذب و از بدن دفع کند، این فرصت بسیار خوبی برای درمان است که مردم نباید از دست بدهند.»

قاشق نقره معیار تشخیص سم نیست
تعداد مراجعه کنندگان به بیمارستان ها در اثر مسمومیت با قارچ سمی نشان دهنده درصد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور است. دکتر رویا رحیمی کارشناس غذا و دارو با بیان اینکه در بسیاری از موارد مسمومیت ناشی از مصرف خوراکی قارچ‎های خود رو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری شدن در بیمارستان شده است، می‎گوید: «مسمومیت ناشی از مصرف قارچ های خودرو در ساکنان مناطق غربی، کوهستانی یا مرطوب کشور بیشتر است که عمده این موارد با آموزش عمومی و اطلاع‎رسانی و ارائه هشدار بموقع قابل پیشگیری خواهد بود. شناسایی انواع خوراکی قارچ از انواع سمی فقط بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه مشکل است و فقط توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ شناسی و گیاه شناسی امکان پذیر است. بنابراین به توصیه های برخی از افراد عادی در تشخیص انواع سمی از انواع خوراکی قارچ توجه نکنید.»

به گفته او حتی مصرف بعضی از قارچ‎ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی نشان دهنده غیرسمی بودن قارچ برای انسان نیست.

دکتر رحیمی درباره برخی از روش‎های سنتی تشخیص قارچ سمی می‎گوید: «معیارهای سنتی مانند تغییر رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، یا وجود حشرات در اطراف قارچ و محل رویش قارچ معیار علمی و صحیحی برای تشخیص سمی نبودن قارچ در همه موارد نیست. به همین دلیل مردم باید توجه داشته باشند، هرگز قارچ‎ها را به صورت خام و به مقدار زیاد مصرف نکنند. هر چند در برخی موارد حرارت ممکن است برخی از مواد سمی موجود در قارچ‎ها را از بین ببرد. با وجود این برخی از سموم موجود در قارچ‎های سمی، مقاوم به گرما بوده و در اثر فرآیندهای آماده‎سازی غذا مانند؛ کباب کردن، آب پز، سرخ و بخارپز کردن قادر به تخریب کامل مواد سمی موجود در قارچ نمی شود.»

منبع:بهداشت نیوز