حمد؛ سوره ای فراتر از تورات و انجیل

تفسیر به معنای توضیح دادن مطلبی است تا قابل فهم شود و اصطلاحاً به شرح هایی که بر قرآن کریم نوشته می شوند گفته می شوند. اصل واژه تفسیر، سریانی است که در متون قدیمی این زبان به معنای شرح و توضیح کتاب مقدس فراوان به کار رفته است.

در اسلام منابع متعددی برای تفسیر آیات قرآن کریم وجود دارد که می توان از آنها برای آشنایی بیشتر با کلام الهی استفاده کرد، با آنکه حتی یک کلمه و حرف از آیات قرآن می تواند تفاسیر گوناگون، متنوع و مفصلی داشته باشد اما زمان و مجال برای بیان تمام تفاسیر وجود ندارد، از این روزانه در ماه مبارک رمضان با همراهی سمیه بارانی بیرانوند ، از طلاب حوزه علمیه خرم آباد، مطالبی در رابطه با آیاتی از قرآن کریم به صورت جزء به جزء در قالب یادداشت تقدیم مخاطبان ایکنا می شود.

در ادامه یادداشت امروز با موضوع تفسیر کوتاه از سوره حمد را می خوانیم.

سوره حمد ویژگی های مهم و منحصر به فردی دارد، اولین ویژگی این است که تنها سوره در قرآن کریم است که در آن بنده با خالق سخن می گوید، در کل قرآن خداوند با انسان صحبت می کند، اما سوره مبارکه حمد صحبت انسان با خداوند است.

دومین ویژگی سوره حمد این است که سوره ای فراتر از تورات، انجیل و سایر قرآن است، از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که می فرمایند: سوره مبارکه حمد از تورات و انجیل و سایر سور قرآن بالاتر است به گونه ای که همه قرآن یک طرف و سوره مبارکه حمد یک طرف قرار می گیرد، خداوند به پیامبر اکرم(ص) فرمود: ما به تو یک هفت آیه دادیم و کل قرآن، به این گونه خداوند سوره مبارکه حمد را یک طرف و کل قرآن را یک طرف دیگر قرار داده است.

سوره حمد تنها سوره ای است که دو بار هم در مکه و هم در مدینه نازل شده است، با حداقل 26 نام، بیشترین نام در بین تمام سوره های قرآن مربوط به سوره مبارکه حمد است که در آن «بسم الله الرحمن الرحیم» جزء سوره حساب می شود.

سوره حمد تنها سوره قرآن کریم است که روزانه بر تمام مسلمین واجب است که آن را بخوانند، ما روزانه در تمام نمازهایمان آن را می خوانیم و نامگذاری آن به سوره صلاة و و نماز نشان دهنده اهمیت و ویژگی منحصر به فرد این سوره است.

برخی می گویند اگر نماز را به زبان فارسی بخوانیم چه مشکلی پیش می آید، مگر می شود نماز را آنگونه که شایسته و بایسته است ترجمه کرد که بخواهیم آن را به زبان فارسی بخوانیم در حالی که در ترجمه آیه اول که «بسم الله الرحمن الرحیم» است همه مانده اند. «ب» بسم الله الرحمن الرحیم یعنی استعانت و کمک می گیرم از خداوندی که ویژگی های خاصی دارد و با «ب»  بالوالدین احسانا، متفاوت است.

«بسم» را نمی توان درست ترجمه کرد، «الله» اسم خاص است و ترجمه نمی شود، هر کدام از ما یک اسم و فامیل داریم و کسی معنای آن را صدا نمی زند پس ما می خواهیم الله را چگونه ترجمه کنیم، «الرحمن الرحیم» هر دو به معنای رحمت و بخشندگی و بخشایشگری است که معنای هر کدام دوباره متفاوت است، در بین مفسران معروف است که «رحمن» به معنای بخشش عام بوده و «رحیم» به بخشش خاص گفته می شود، رحمن صفت مبالغه و رحیم بحث مشبهه است چگونه می خواهیم این کلمات را ترجمه کنیم.

وقتی نمی توانیم «بسم الله الرحمن الرحیم» را ترجمه کنیم دیگر مشخص است که ادامه آیات این سوره و قرآن کریم را نیز همینگونه نمی توانیم کامل و جامع ترجمه کنیم که بخواهیم نماز را به زبان فارسی بخوانیم.

در ترجمه سوره مبارکه حمد عاجز هستیم و مفسران واقعی قرآن مانند اهل بیت(ع) وقتی می خواهند تفسیر کنند در «ب» بسم الله که قرار می گیرند دریایی از معارف را بیان می کنند. بنابراین مایی که در ترجمه حتی یک کلمه از قرآن کریم عاجز هستیم همان بهتر است که نمازمان را به زبان عربی و قرآن بخوانیم که حداقل در لفظ به دستورات اللهی عمل کرده باشیم.

انتهای پیام