گسترش فرهنگ وقف نیازمند مشارکت سازمان های مردم نهاد است

وقف، در لغت به معنای توقف و حبس و در اصطلاح فقهی از عقود اسلامی به معنای حبس کردن مال و جاری کردن منفعت یا ثمره آن برای استفاده عموم مردم، بدون دریافت عوض است. وقف یکی از برترین مصادیق احسان و نیکوکاری است که در سامان دهی زندگی فردی و اجتماعی، نقش فراوانی دارد.

در همین خصوص خبرنگار ایکنای خراسان با حجت الاسلام والمسلمین علی محمد شاهد، رئیس اداره پذیرش وقف حوزه علمیه خراسان گفت وگویی انجام داده است که در ادامه می خوانیم:

ایکناـ وقف در اسلام چه جایگاهی دارد؟

وقف در اسلام جایگاهی والا دارد و یکی از بهترین روش های باقی گذاشتن اثری ماندگار و ذخیره ای برای آخرت محسوب می شود. از آنجا که انسان نمی تواند اموال خود را با خود به جهان دیگر ببرد، وقف فرصتی است تا بخشی از دارایی خود را در مسیر خیر قرار دهد و گنجی همیشگی برای سرای آخرت فراهم کند.

وقف نوعی صدقه جاریه است که آثار و برکات آن هم در دنیا و هم در آخرت برای واقف باقی می ماند و می تواند در زمینه های مختلفی مانند تأمین نیازهای محرومان، ترویج علم و دانش، ساخت مراکز درمانی و دینی، و توسعه زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.

ایکناـ تفاوت وقف با صدقه و زکات در چیست؟

وقف، صدقه و زکات هر سه از مصادیق انفاق در اسلام هستند، اما تفاوت هایی با یکدیگر دارند. زکات یک واجب شرعی است که بر دارایی های خاصی تعلق می گیرد و باید در میان گروه های مشخصی از نیازمندان توزیع شود. صدقه کمک مالی یا غیرمالی به افراد نیازمند است که معمولاً به صورت آنی مصرف می شود. اما وقف، برخلاف زکات و صدقه که مصرف شدنی هستند، یک دارایی پایدار است که اصل آن حفظ شده و منافع آن به طور مداوم در راه خیر استفاده می شود.

برای اینکه یک وقف شرعاً و قانوناً معتبر باشد، واقف باید مالک قانونی مال باشد و حق تصرف کامل در آن را داشته باشد. همچنین باید عاقل و بالغ بوده و توانایی تصمیم گیری آگاهانه داشته باشد. نیت واقف باید خالصانه و در جهت خیر باشد، همچنین وقف باید دائمی و غیرقابل بازپس گیری باشد. علاوه بر این، واقف باید مشخص کند که درآمد حاصل از آن، به چه کسانی و برای چه هدفی اختصاص داده شود.

ایکناـ نقش ناظر و متولی در وقف چیست؟

وقف برای حفظ و اجرای صحیح نیاز به مدیریت و نظارت دارد. متولی وقف فرد یا نهادی است که از سوی واقف مسئول اداره و اجرای نیت او می شود و وظیفه دارد اموال موقوفه را حفظ کرده و از منافع آن در مسیر تعیین شده بهره برداری کند. در کنار متولی، ناظر وقف قرار دارد که وظیفه نظارت بر عملکرد متولی را بر عهده دارد تا اطمینان حاصل شود که وقف مطابق نیت واقف اداره می شود. در صورتی که متولی از وظایف خود کوتاهی کند، ناظر باید تذکر داده و در موارد ضروری اقدام قانونی انجام دهد.

ایکناـ وقف چه تأثیری در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور دارد؟

وقف در طول تاریخ اسلام یکی از ارکان توسعه اجتماعی و اقتصادی بوده است. بسیاری از مدارس، بیمارستان ها، مساجد و مراکز خیریه از محل وقف تأسیس شده اند و همچنان از برکات آن بهره مند هستند. این سنت نقش مهمی در حمایت از اقشار ضعیف جامعه، تقویت زیرساخت های آموزشی، ایجاد اشتغال و کاهش فشار اقتصادی بر دولت ها دارد. املاک وقفی که به صورت صحیح مدیریت شوند، می توانند فرصت های شغلی زیادی ایجاد کنند و به توسعه پایدار جوامع کمک کنند.

ایکناـ نقش دولت ها و سازمان های مردم نهاد در توسعه وقف چگونه است؟

گسترش فرهنگ وقف نیازمند حمایت های دولتی و مشارکت سازمان های مردم نهاد است. دولت ها با ایجاد قوانین مناسب می توانند از موقوفات در برابر تصرف غیرقانونی یا سوء استفاده محافظت کنند و روند مدیریت آن را شفاف سازی کنند. تقدیر از واقفین، اطلاع رسانی درباره اهمیت وقف و ارائه مشوق های مالیاتی از جمله اقداماتی است که می تواند باعث گسترش این فرهنگ در جامعه شود.

انتهای پیام