ارائه پیشنهاد فعالیت بر مسائل محیط زیستی از سوی ایران به افغانستان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، صدیقه ترابی معاون محیط زیست انسانی درباره اقدامات دیپلماسی در جهت حفظ محیط زیست گفت: مسئله های شاخص و مهمی مثل گرد و غبار برای پیشبرد دیپلماسی محیط زیستی با کشورهای همسایه بسیار حائز اهمیت هستند و ما در حال پیگیری آنها هستیم. سفر به کشور افغانستان نیز در همین راستا انجام و پیشنهاد شد به جای تمرکز صرف بر موضوع حقابه هیرمند و مسئله آب، روی سایر مسائل محیط زیستی نیز کار مشترکی را آغاز کنیم؛ از جمله احیای تالاب هامون و مقابله با پدیده گرد و غبار که تأثیرات شدیدی بر مردم هر دو کشور دارد. در ناحیه زابل و سیستان در ایران و همین طور در مناطق مجاور تالاب هامون در افغانستان، افراد مستقیماً با مشکلات ناشی از گرد و غبار مواجه هستند.

وی گفت: ایده این بود که به جای تمرکز محدود بر موضوعات آب، بتوانیم چالش های زیست محیطی نظیر کاهش گرد و غبار را به عنوان بخشی از یک برنامه مشترک در دستور کار قرار دهیم. این رویکرد می تواند زمینه احیای تالاب هامون را فراهم کند و بحران خشکی این تالاب را به منظور منافع مشترک تمامی ساکنان مناطق اطراف آن، اعم از ایرانی یا افغانستانی، مدیریت کند. در سفر مشترکی که با وزیر امور خارجه انجام شد، این پیشنهاد مطرح شد که ان شاءالله این موضوعات را با جدیت دنبال کنیم و امیدواریم به نتایج مطلوب دست یابیم.

ترابی در ادامه افزود: یکی از نکات مهمی که پس از سفر به قطر برجسته شد، کارگروهی بود که میان کشورهای عربی و سایر کشورهای منطقه با مشارکت چند نهاد بین المللی از جمله ایران، قطر، کویت، عراق، ترکیه، عربستان و امارات برگزار شد. در این نشست، تمامی افراد و گروه هایی که مطالعاتی درباره مناطق با شدت بالای گردوغبار انجام داده بودند، نتایج تحقیقات خود را ارائه کردند. نکته جالب توجه این بود که هر کشور از یک رویکرد و متدلوژی متفاوت برای انجام این مطالعات استفاده کرده بود، چرا که این موضوع برای همه آنها به دلیل مشکلاتی که با آن مواجه بودند، اهمیت داشت.

وی بیان داشت: در این میان، ترکیه اعلام کرد که این مسأله جزو اولویت های اصلی آنها نیست و مشغول مواجهه با چالش هایی همچون زلزله و سایر بحران ها هستند. عربستان نیز اشاره کرد که دو سال پیش یک مرکز مرتبط با موضوع گردوغبار تأسیس کرده است، اما هنوز موفق به ارائه مطالعات جامع و منسجم نشده است. با این حال، سایر کشورها مانند عراق، کویت و امارات گزارش های بسیار خوبی ارائه دادند. حتی برخی از این اقدامات حالت اجرایی پیدا کرده بود؛ برای مثال کویت و عراق بر اساس مطالعاتی که انجام شده بود و نشان می داد گردوغبار مناطق خاصی در عراق به شدت کویت را تحت تأثیر قرار می دهد، یک تفاهم نامه مشترک امضا کردند. طبق این تفاهم نامه، منطقه ای در عراق که منشأ این گردوغبار بود انتخاب شد و کویت سرمایه لازم را تأمین کرد تا عراق بتواند با روش های مختلف مدیریت و مهار این پدیده را اجرا کند.

همکاری های مشترک با کشورهای همسایه

معاون محیط زیست انسانی تصریح کرد: مطالعاتی که کویت انجام داده بود، بسیار ارزشمند بوده است. همچنین، امارات هم تحقیقات بسیار جامعی درباره تأثیر گردوغبار بر سلامتی انسان انجام داده که نتایج آن ها چشمگیر است. در این مطالعات، انواع گردوغبار مشخص شده اند، حتی ترکیبات شیمیایی آن ها نیز شناسایی شده و اثراتشان بر سلامت انسان به طور ویژه بررسی شده است. خوشبختانه این نشست ها ادامه خواهد داشت؛ حداقل نیاز به برگزاری دو نشست دیگر است. پیشنهاد شده که تمام کشورها مطالعات و روش های خود را، به همراه مقیاس و نتایج تحقیقاتشان، با دیگران به اشتراک بگذارند. این اقدام به ما کمک می کند تا از تجربه و دقت سایر کشورها بهره مند شویم و به اطلاعات ارزشمندتری دست یابیم. ما نیز در مقابل، مطالعات خودمان را در اختیار آن ها قرار خواهیم داد.

وی افزود: از سوی دیگر، ارتباط مؤثری با مرکز پژوهشی برجسته ای که این مطالعات را در کویت انجام داده، برقرار کرده ایم و پیشنهاد شده به واسطه وزارت خارجه، همکاری های نزدیک تری با آن ها داشته باشیم تا از روش ها و تجربیات آن ها بیشتر بهره مند شویم. به نظر می رسد ادامه این نشست ها می تواند زمینه ساز پیشرفت پروژه هایی باشد که پیش تر به صورت مشترک با عراق آغاز کرده ایم. مناطقی از خوزستان و ایلام بیشترین تأثیر را از گردوغبار می پذیرند، بنابراین ضرورت دارد که اقدامات میدانی مشترکی با عراق اجرا کنیم. چهار نقطه از قبل برای این کار مشخص شده اند که دو نقطه در ایران و دو نقطه در عراق هستند؛ اما کار عملیاتی هنوز در عراق آغاز نشده است. امیدواریم با پیگیری های جدی تر، این پروژه نیز به موفقیت برسد.

امضای تفاهم نامه با سازمان ملل

معاون محیط زیست انسانی درباره امضای تفاهمنامه میان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملل در زمینه فراهم کردن تجهیزات سنجش آلودگی هوا گفت: در حال حاضر تجهیزاتی که در اختیار داریم، ابزارهای لازم برای مطالعه و تحلیل انتشار آلودگی هوا هستند. این تجهیزات همچنین برای منشایابی آلودگی نیز اهمیت زیادی دارند، زیرا هرچه تعداد و دقت تجهیزات بیشتر باشد، کیفیت و دقت مطالعات ما نیز افزایش خواهد یافت.

ترابی بیان داشت: اما مشکلی که وجود دارد این است که ما به صورت مقطعی مشغول پایش هستیم؛ به عنوان مثال، هر پنج سال یک بار اقدام انجام می شود که آن هم با فاصله های زمانی طولانی اتفاق می افتد. این در حالی است که باید پایش ذرات آلودگی به صورت مداوم انجام شود تا بتوانیم بر اساس داده های به روز تحلیل های دقیقی ارائه دهیم. هرچه دقت ما در این فرآیند بالاتر باشد، نزدیک تر به علت اصلی مشکل خواهیم شد و در نتیجه می توانیم راهکارهای اثربخش تری پیدا کنیم.

وی افزود: این دستگاه به گونه ای طراحی شده که به صورت پیوسته و بدون وقفه، در هر مکانی که قرار داده شود، به طور منظم وضعیت آلودگی هوا را پایش می کند. با این حال، هنوز اطلاعات کافی درباره آن منتشر نشده است و به نظر می رسد که نیاز به تهیه گزارش جامع در این زمینه وجود دارد. تلاش ها بر این بود که با استفاده از این تجهیزات و بر اساس تفاهمنامه ای که با سازمان ملل داشتیم، بتوانیم بر موانع واردات تجهیزات غلبه کرده و تعداد کافی از دستگاه های پیشرفته را در کلان شهرهای دارای اهمیت بالا از لحاظ آلودگی هوا مستقر کنیم. هدف این بود که با گردآوری اطلاعات دقیق تر، امکان برنامه ریزی بهتر و ارائه راهکارهای درست برای کاهش آلودگی هوا فراهم شود.

به گفته ترابی این فعالیت به عنوان یک شروع در نظر گرفته شد و همان زمان پیشنهاد دادیم که این فرآیند ادامه پیدا کند و فقط به مطالعات علمی محدود نشود. بلکه باید تجهیزات و فناوری های لازم که به دلایل مختلف دسترسی به آنها محدود است، از طریق سازمان ملل در اختیار ما قرار گیرد. خوشبختانه تفاهمنامه مربوطه امضا شد و امیدواریم که به زودی نتایج مطلوبی حاصل شود.