صله رحم جزء سنن دینی و ملی است

نوروز مهمترین سنت باستانی ایرانی است که با یکسری امور انسانی و اخلاقی همراه بوده است و مردم ایران تحول طبیعت را گرامی داشته و تلاش می کنند روح خود را همگام با تحول طبیعت، نو و متحول کنند و اسلام هم وقتی به ایران رسید بر این سنت و مناسک خوب آن مهر تایید زد. خبرنگار ایکنا به مناسبت تقارن نوروز 1404 و ماه رمضان با حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی تسخیری؛ استاد دانشگاه ادیان و مذاهب گفت وگو کرده است که در ادامه آن را می خوانیم؛ ایکنا ـ تصویر و نگاه اسلام به نوروز و سنت های ملی ایرانی چگونه است؟ ما یکسری مناسک و رسوم ملی و دینی داریم که گاهی در سطح فردی و گاهی اجتماعی است؛ مثلا ازدواج، زیارت و ... فردی است ولی یکسری اعیاد مذهبی در بین مسلمین، یهودیان و مسیحیان داریم یا مراسم بزرگداشت و گرامیداشت مانند ایام میلاد ائمه(ع) یا روزها و شب های مقدس و محترمی مانند شب های قدر، اعتکاف، عرفه، عاشورا و نیمه شعبان و ...که جنبه اجتماعی دارد. نوروز هم از جمله آئین های ملی است که گرچه از نظر برخی، حالت افسانه ای دارد ولی جزء رسوم مردم ایران و برخی کشورهای دیگر قرار گرفته است و گاهی این مراسم با برخی ایام و مناسک مذهبی تقارن پیدا می کند. البته یکی از خوبی های مردم ایران آن است که وقتی چنین تقارنی ایجاد شود طوری برخورد می کنند که تداخلی پیش نیاید؛ مثلا اگر نوروز در محرم واقع شود مردم عزاداری خود را برپا می کنند و احترام ایام محرم را مراعات می کنند. البته وقتی ما از آئین سخن می گوییم مراسمی است که مورد تایید شرع باشد زیرا دین اسلام، برخی آئین ها و کارهایی که در آن انجام می شود را تایید می کند مثلا در نوروز صله رحم و دید و بازدید رواج دارد، رسیدگی به فقرا و محرومین و بخشش و عفو همدیگر و اعطای هدیه را سراغ داریم که همگی مورد تایید دین مبین اسلام است. ایکنا ـ برخی نوروز را متهم به خرافه می کنند که مورد تایید اسلام نیست، آیا این نگاه درست است؟ قطعا خیر. همانطور که فرمودید برخی ایراد می گیرند که نوروز ریشه دینی ندارد و مورد تایید اسلام نیست؛ جواب این است که ما دو نوع آئین داریم؛ آئین های مذهبی و آئین های ملی. ما هیچ وقت نوروز را به عنوان یک مراسم دینی و شیعی و مذهبی تلقی نکرده ایم زیرا هم در رد آن و هم تایید آن روایت داریم و اخبار، کارهای مثبت در نوروز را مورد تایید قرار داده است. وقتی هدیه نوروز برای حضرت امیر(ع) آوردند ایشان پرسیدند چیست؟ جواب دادند که هدیه نوروز و ایشان فرمودند: هر روز را نوروز قرار دهید. شب های قدر که امسال هم زمان با نوروز است شب های مبارکی است؛ شب قدر ذاتا مبارک است و تقارن آن با بهار طبیعت را به فال نیک می گیریم؛ نوروز هم طبق برخی اخبار روز تولد حضرت آدم(ع) است و روزی است که پیامبر(ص)، امام علی(ع) را به عنوان جانشین منصوب فرمودند و روزی است که حضرت مهدی(عج) ظهور خواهند کرد. دین در شب های قدر از ما می خواهد که ارتباط با خدا داشته باشیم؛ در همین دعای تحویل سال «یا مدبر الیل و النهار ...» تاکید بر توحید است و اینکه خداوند مدبر شب و روز و محول احوال طبیعت و انسان ها است و از خدا می خواهیم که حال ما را به بهترین حال برگرداند. بنابراین آئین باستانی نوروز در راستای شب قدر و روز قدر، انسان را به توحید متصل می کند. ایکنا ـ یکی از مناسک خوب در فرهنگ ایرانی و اسلامی، صله رحم در ایام نوروز است چه بایسته هایی باید در این ایام رعایت شود؟ روایات متعددی از پیامبر(ص) و ائمه(ع) در مورد اهمیت صله رحم داریم از جمله فرمودند که صله رحم فواید بسیاری دارد؛ اول اینکه اعمال انسان را پاکیزه می کند، دارایی انسان را افزایش می دهد، بلاها را از انسان دور می کند و مرگ انسان را به تاخیر می اندازد. صله رحم در حد فردی و خانوادگی نیست و حتی اگر دولت های اسلامی با همدیگر صله رحم داشته باشند هم وضع اقتصادی آنان بهتر خواهد شد و هم آرامش آنان تقویت می شود. در صله رحم باید حواسمان به اقوام و فامیل باشد زیرا کسانی هستند که محجوبند و با سختی دست و پنجه نرم می کنند و بر اساس دستورات دینی انسان ابتدا باید به اقوام خود رسیدگی کند. امروزه متاسفانه این مسائل در جامعه کمرنگ شده است؛ امروز کاسب محله مانند صله رحم با هم محله ای و همشهری خود برخورد نمی کند. اگر انسان کالایی را به قوم و خویش و فرزند و همسر خود بفروشد به پایین ترین نرخ می فروشد و در جامعه واقعی اسلامی چنین رفتاری باید وجود داشته باشد به خصوص در نوروز و ایام شب قدر این ترحم و علقه فامیلی مؤمنانه باید بیشتر شود. حضرت علی(ع) در نامه به مالک اشتر فرمودند ای مالک مردم یا برادران دینی تو هستند یا اینکه هم نوع تو و در هر صورت باید با آنان ارتباط خوبی داشته باشی؛ باید در ایام نوروز بدون تجمل صله رحم کنیم و این کار باعث شادابی جامعه و کاهش فقر است. شب قدر از ما می خواهد همه امور را برای رضای خدا انجام دهیم و دل چنین انسانی، نوروزی و شب قدری است. نوروز و مراسم آئینی وسیله و ابزاری برای وصل شدن دل انسان در درجه اول با خدا و در درجه دوم با سایر انسان ها و حتی طبیعت است؛ برخی فکر نکنند اگر مسئول اداره و یا فروشنده کالایی هستند زرنگی می کنند اگر گران بفروشند، زیرا گرفتار مکر خدا می شوند کما اینکه قرآن فرموده است: وَمَکَرُوا وَمَکَرَ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ. گفت و گو از علی فرج زاده انتهای پیام