صف نخبگانی تحریم اسرائیل؛ از تحریم فرهنگی تا لغو جوایز ادبی

خبرگزاری تسنیم، سال 1403 اتفاقات مختلفی در جهان ادبیات در دنیا رخ داد، اما مهمترین این اتفاقات حول محوز فلسطین و جنگ اسرائیل و غزه بود، اگرچه از سال ها پیش نویسندگان و نخبگان ادبی جهان نسبت به مسئله فلسطین حساس شده و اکنش های مختلفی را در سراسر جهان از خود نشان داده بودند، اما اوج این واکنش ها را می توان در فاصله سال 2024 تا 2025 و در سال 1403 شمسی دید.

پس از اعلام حمایت نمایشگاه فرانکفورت از اسرائیل و انتقاد نویسندگان و ناشران به این حرکت، شاید بتوان گفت، مهمترین اتفاقی که در این بازه زمانی با موضوع حمایت از فلسطین رقم خرود، شگل گیری بزرگترین تحریم تاریخی اسرائیل بود. تحریمی که ابتدا توسط هزار نویسنده مطرح جهانی و برگزیدگان جوایز نوبل، پولیترز و بوکر کلید زده شد و بعد از آن با پیوستن بیش از 7 هزار نویسنده مطرح جهان، به بزرکترین تحریم تاریخی ـ فرهنگی علیه اسرائیل بدل شد.

امضا کنندگان این تحریم، متعهد شده اند که با کلیه موسسات فرهنگی، ناشران، جشنواره ها یا انتشاراتی که در نقض حقوق فلسطینی ها همدست هستند، همکاری نکنند.

در سال های اخیر، تعداد فزاینده ای از نویسندگان و هنرمندان تصمیم گرفته اند که اعتراض خود را علیه اسرائیل، به ویژه در پرتو درگیری های مداوم در منطقه، ابراز کنند.  در مجموع جامعه بین المللی شاهد افزایش تحریم های فرهنگی و هنری به عنوان شکلی از اعتراض نسبت به جنایت های رژیم اشغالگر اسرائیل بوده است.

بسیاری از نویسندگان، شاعران و نمایشنامه نویسان برجسته در نامه ها و کمپین هایی شرکت کرده اند که خواستار توقف اقدامات نظامی اسرائیل هستند. آنها استدلال می کنند که این اقدامات منجر به نقض گسترده حقوق بشر علیه مردم فلسطین شده است. این نویسندگان با استفاده از نفوذ خود، هدفشان افزایش آگاهی و تشویق به گفت وگو درباره جنایت هایی است که اسرائیل بر سر مردم غزه آورده است.

این جنبش اعتراضی در میان نویسندگان تنها به بیانیه های سیاسی محدود نمی شود؛ بلکه بر اهمیت هنر به عنوان ابزاری برای تغییر اجتماعی نیز تأکید می کند. بسیاری از هنرمندان معتقدند که کارشان می تواند تفکر را برانگیزد و همدلی را الهام بخشد، و در نتیجه درک عمیق تری از مبارزات جوامع حاشیه نشین ایجاد کند. مشارکت نویسندگان در این اعتراضات نشان می دهد که چگونه ادبیات و هنر می توانند با فعالیت های اجتماعی تلاقی پیدا کنند.

انتقاد به حامیان مالی جایزه ادبی گیلر

تصمیم به اعتراض علیه اسرائیل بدون جنجال نبوده است. برای نمونه ماجرایی که برای جایزه ادبی گیلر پیش آمد از همین دست بود، اعتراضات گسترده، به جایزه ادبی گیلر کانادا، بیش از یکسال ادامه داشت، معترضان دو بار مراسم جایزه گیلر را در نوامبر 2023 بر سر این بانک که در آن زمان بزرگترین سرمایه گذار بین المللی در شرکت اسلحه سازی اسرائیلی بود، قطع کردند. از آن زمان این شرکت تابعه سهام خود را کاهش داده است. بیش از 1800 نویسنده، از جمله برنده سال 2023 سارا برنشتاین، نامه ای سرگشاده را در حمایت از معترضان امضا کردند.

در ژوئیه 2024، بیش از 30 نویسنده که واجد شرایط دریافت جایزه بودند، آثار خود را از بررسی انصراف دادند.تا اینکه اعتراضات سرانجام منجر به قطع همکاری این بانک با جایزه گیلر شد. در نهایت پس از یکسال و نیم، اعتراضات ماه گذشته، این جایزه اعلام کرد که همکاری خود را با بانک اسکوشیا (حامی مالی اصلی اش) قطع کرده است.

بنیاد گیلر که ثروتمندترین جایزه داستانی کانادا را مدیریت می کند، اعلام کرد که رابطه 20 ساله آن با بانک اسکوشیا دوشنبه به پایان رسید. اما سازمان دهندگان کمپین بدون سلاح در هنر می گویند تحریم این نهاد ادبی ادامه خواهد داشت.

هزار نویسنده مطرح جهان اسرائیل را تحریم کردند

مایکل دیفورج، سازمان دهنده این کمپین ها در بیانیه ای اعلام کرد که «بایکوت تا زمانی که گیلر بنیاد آزریل (Azrieli) و کتاب های نیلی(Indigo Books)کتاب های نیلی دو بنیاد اسرائیلی را به عنوان حامیان مالی خود حفظ کند، ادامه دارد، چرا که این دو نهاد ظلم مداوم به فلسطینی ها و سکوت آزادی بیان در کانادا را تأمین مالی می کنند.

انگیزه اعتراضات علیه کتابفروشی های زنجیره ای کانادایی نیلی ، روابط هدر رایسمن، مدیرعامل آن با بنیاد «برای سربازان تنها» بوده است. این موسسه به اعضای سابق ارتش اسرائیل که خانواده ای در اسرائیل ندارند، بورسیه تحصیلی می دهد. بنیاد «آزریل» Azrieli نیز بزرگترین شرکت سهامی عام اسرائیل است.

اما این اتفاق در میان نویسندگان و برندگان این جایزه نیز واکنش هایی را در بر داشته است، نور ناگا که در سال 2022 برای رمان «اگر یک مصری نمی تواند انگلیسی صحبت کند» در فهرست نهایی این جایزه قرار گرفت، می گوید که ای کاش جایزه گیلر اینقدر طول نمی کشید تا روابط خود را با اسکوشیا قطع کند.

نامه ای که 7 هزار نویسنده مطرح جهان آن را امضا کردند

در مقابل، بیش از 1000 فرد برجسته از دنیای ادبیات و سرگرمی نامه ای را امضا کرده اند که در آن خواستار تحریم نهادهای فرهنگی اسرائیل محکوم شده است. این پاسخ در پی نامه ای بود که توسط جشنواره ادبیات فلسطین سازمان دهی شده بود و شامل نویسندگان برجسته ای مانند سالی رونی بود که متعهد شدند با ناشران و نهادهای اسرائیلی که در اقدامات علیه حقوق فلسطینی ها مشارکت دارند، همکاری نکنند. ماهیت تفرقه انگیز این موضوع باعث واکنش های شدید و گفتمان در جامعه نویسندگان در مورد پیامدهای چنین تحریم هایی شده است.

نویسندگان، شاعران ، بازیگران و چهره های فرهنگی و هنری بسیاری سال هاست که در انتقاد به سیاست های غرب و جنایت های اسرائیل در فلسطین ، فعالیت می کنند، پس از «طوفان الاقصی» و آشکارتر شدن چهره صهیونیست ها در جهان ، حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی و کشتار زنان و کودکان بی گناه غزه فریاد اعتراض بسیاری از دیگر چهره های مشهور جهانی را نیز بلند کرده است.

توقف مراسم انجمن قلم آمریکا

اما یکی دیگر از این دست اقدامات، توقف مراسم انجمن قلم آمریکا در اردیبهشت ماه بود، از زمان شروع جنگدر غزه، نویسندگان وابسته به انجمن قلم آمریکا ( PEN) بارها این سازمان را برای حمایت از اسرائیل و کم اهمیت جلوه دادن جنایاتی که علیه نویسندگان و روزنامه نگاران فلسطینی انجام داده است، محکوم کرده اند.

اکنون انجمن قلم آمریکا که با نارضایتی گسترده ای از واکنش ها علیه خود روبه روشده، مراسم اهدای جوایز سالانه خود را لغو کرد. ده ها نامزد از این رویداد پیش از این لغو، انصراف داده بودند.

«پن» یک سازمان ادبی از آزادی بیان حمایت می کند، هر سال صدها هزار دلار جایزه اهدا می کند که جایزه 75 هزار دلاری جین استاین برای بهترین کتاب از جمله آن هاست؛ اما با انصراف 9 نویسنده از10 فینالیست این جایزه و انصراف نامزدهای دیگری از بخش های مختلف از ترجمه گرفته تا بهترین کتاب اول، برگزاری مراسم که قرار بود، اردیبهشت ماه در تالار شهر منهتن شکل بگیرد، غیرقابل اجرا بود.

از زمان آغاز جنگ در اکتبر سال گذشته، نویسندگان وابسته به انجمن قلم بارها این سازمان را به اتهام حمایت از اسرائیل و کم اهمیت جلوه دادن جنایات علیه نویسندگان و روزنامه نگاران فلسطینی محکوم کرده اند. در نامه سرگشاده ای نائومی کلاین و لوری مور از امضا کنندگان آن بودند، امضاکنندگان از «پن» برای بسیج نکردن «هیچ حمایت هماهنگ اساسی» از مردم فلسطینی و پافشاری نکردن بر ماموریت خود که «رد کردن همه نفرت ها و حمایت از آرمان های بشری برای زندگی در صلح وبرابری» است، انتقاد کردند.

انجمن قلم بارها خواستار آتش بس در غزه شده و به ایجاد صندوق اضطراری 100 هزار دلاری برای نویسندگان فلسطینی کمک کرده، اما اعضای آن این اقدامات را در برابر نسل کشی رژیم صهیونیستی کافی نمی دانستند.

رویکرد ضد اسرائیلی نویسندگان و فعالان فرهنگی در غرب، امر تازه ای نیست. هرچند این واقعه، هم صدایی آنها را در جهان طنین انداز کرده و امضای بیانیه ها و پیوستن به کمپین های مختلف صدای رساتری از این دست از رویکردها را در جهان غرب به نمایش گذاشته است.

رویکردی که آغاز شده، راه پر پیچ و خمی را طی کرده است. نویسندگانی که اولین قدم ها را در این راه برداشته اند، با برچسب های مختلفی از جامعه غرب و به ویژه مجامع صهیونیستی مواجه شدند. اما این تازه آغاز راه است و حرکت نخبگانی در این مسیر قطعا تاثیرگذار است.

انتهای پیام/