دین می خواهد خود مردم را «قدرتمند» و «میدان دار» کند

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه رو گردیده است. باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم. از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم. به سان پیامبر رحمت ( ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم. در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است. با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش ها، ثمری نیکو به بار آورد.

آیه 25 سوره حدید

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بالْغَیْب إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزیزٌ

همانا ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو [ ی تشخیص حق از باطل] نازل کردیم تا مردم به عدالت بر خیزند، و آهن را که در آن برای مردم قوت و نیرویی سخت و سودهایی است، فرود آوردیم و تا خدا مشخص بدارد چه کسانی او و پیامبرانش را در غیاب پیامبران یاری می دهند؛ یقیناً خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است.

کتابی عطا کرد و میزان نهاد / که مردم گرایند یکسر به داد

آن صد و بیست و چهار هزار نفر را به خاطر چی فرستاده بود روی زمین؟ چرا اسمشان را گذاشته بود «رسول»؟ مگر قرار بود چه «پیامی» را برای ما بیاورند که باید «پیامبر» صدایشان می زدیم؟ انگار که خودش از قبل فکر همه این سوال ها را کرده باشد، با همین تک جمله جوابمان را داده: لیقوم الناس بالقسط تا مردم، از اخلاق و رفتار این پیامبرها الگو بگیرند و خودشان برای برپایی عدالت مبارزه کنند. تا حتی اگر پیامبری در میان شان نباشد بتوانند گلیم شان را از سیلاب فرعون ها و پهلوی ها و اسرائیل ها بیرون بکشند. این است آن یگانه پیامی که اگر شنیده باشی اش ، انگار صدای همه پیامبرها را شنیده ای.

آرزوی پیامبران

شهری را تصور کنید که در آن همه با امید و آرامش زندگی می کند؛ کشاورز، تاجر، دانشمند، و حتی کودکی که مشغول بازی است، همه خیال شان راحت است که حقوقشان محفوظ است. هیچ کس از دست اندازی ظالم نمی ترسد و هیچ حقی در سایه ی فساد یا تبعیض پایمال نمی شود. این شهرِ مردمی است که نه تنها عدالت را ارزش می دانند، بلکه تحقق عدالت و پاسداری از آن را وظیفه حتمی خود می شمارند. کوچک ترین بی عدالتی، آنان را برمی انگیزد و نسبت به ظلم و تعدی، حساسیتی عمیق دارند. هرکس در این جامعه، دیده بانی است که اجازه نمی دهد حقی پایمال شود یا ظالمی جرأت تعدی پیدا کند. در برابر بی عدالتی، همه یک صدا و محکم می ایستند.

چنین جامعه ای دست نیافتنی نیست؛ بلکه تجسمی از پیام الهی است که می فرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بالْقِسْطِ [1]. خداوند پیامبرانش را با دلایل روشن، کتاب آسمانی و میزان فرستاد تا مردم خودشان قیام به عدالت کنند تا جهانی بسازند که در آن عدالت، نه تنها هدف، بلکه مأموریتی است بر دوش همه ی انسان های آن.

اما چون قسط و عدل، کاسبی کسانی که نان شان در بی عدالتی است را کساد می کند، عدالت نیاز به پاسداری دارد و پاسداری، نیاز به استحکام و قدرت. برای همین خداوند در ادامه می فرماید: وَأَنْزَلْنَا الْحَدیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ [2]. برای تحقق عدالت، تنها دلیل و معیار کافی نیست. خداوند آهن را نیز آفرید؛ آهن، نمادی از نیرویی است که از عدالت حفاظت می کند. آهنی که هم برای ساخت ابزارهای جنگی و هم برای سازندگی به کار می رود. باید برای عدالت جنگید و مبارزه کرد.

در نگاه خداوند، قدرت مردم خیلی زیاد است. همان خدایی که فرمود لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها [3]، اینجا هم فرموده لِیَقُومَ النَّاسُ بالْقِسْطِ . یعنی خدا این رسالت و آرمان خطیر و بزرگ را از ما مردم توقع دارد و تحققش را در وسع ما می بیند. «خداوند متعال به پیغمبرش می فرماید که « هُوَ الَّذی اَیَّدَکَ بنَصرِهِ وَ بالمُؤمِنین »[4] خیلی مهم است! خدای متعال مؤمنین را در ردیف نصرت خودش قرار می دهد؛ باید مردم بخواهند، مردم بیایند، مردم اقدام کنند .»[5] دین می خواهد خود مردم را «قدرتمند» و «میدان دار» کند تا مردم خودشان در یک «حرکت جمعی» رشد کنند و قدرت پیدا کنند تا بتوانند مشکلات را حل کنند. این روش، تنها روش پایدار برای برقراری عدل در یک جامعه است.

خداوند در این آیه از ما خواسته است که:

برای برقراری عدالت در جامعه تلاش کنیم و این را وظیفه خود و تمام افراد جامعه بدانیم.

برای عمل به این آیه در زندگی می توانیم:

_ برقراری عدالت را از خود شروع کنیم. عادلانه حرف بزنیم و منصفانه قضاوت کنیم و … تا فرزندانمان هم عادل تربیت شوند.

_ در مواجهه با بی عدالتی، سکوت نکنیم.

_ چنانکه اشتباهی کردیم و دیگران بصورت عادلانه ما را نقد کردند، با روی باز پذیرایش باشیم.

[1]. سوره حدید ، آیه 25

[2]. سوره حدید ، آیه 25

[3]. سوره بقره، آیه 286

[4]. سوره انفال، آیه 62

[5]. بیانات در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور، 26/10/1402