امامزاده های همدان مقصد گردشگران مذهبی

خبرگزاری تسنیم از همدان، پایتخت تاریخ و تمدن ایران علاوه بر دارا بودن آثار تاریخی بسیار حدود 200 امام‏زاده و بقاع متبرکه دارد که برخی از آنها از سبک خاصی از معماری برخوردار بوده و به فهرست آثار تاریخی استان اضافه شده اند.

مردم کشور و به تبع مردم دارالمومنین همدان ارزش و احترام بسیاری برای بقاع متبرکه قائل هستند و پایتخت تاریخ و تمدن ایران نیز به عنوان استانی که محور توسعه خود را گردشگری قرار داده و هر ساله گردشگران و مسافران بسیاری را در ایام مختلف سال به خود جذب می کند پذیرای مسافران و گردشگرانی است که زیارت امامزادگان و بازدید از بقاع متبرکه همدان را در سبد گردشگری خود قرار دادند.

همه ساله عده ای از مردم و گردشگران مراسم تحویل سال نو خود را در  بقاع متبرکه همدان برگزار می کنند و امسال نیز با توجه به همزمانی سال نو با شب های قدر این موضوع بیش از قبل پررنگ می شود و حضور مردم در روزهای نخستین سال 1404 در بقاع متبرکه چشمگیر خواهد بود.

معاون امور فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان همدان از برگزاری ویژه برنامه های «ضیافت الهی» و «آرامش بهاری» در بقاع متبرکه استان همدان خبر داد و گفت: همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان و مقارن شدن آن با ایام نوروز، طرح ضیافت الهی و طرح آرامش بهاری در 61 بقعه استان برگزار می شود.

حجت الاسلام علی حسینی افزود: بر اساس این طرح، جلسات تفسیر قرآن در 4 بقعه شاخص استان و جزءخوانی قرآن نیز در 12 بقعه شاخص استان به صورت روزانه برگزار می شود، همچنین برگزاری مراسم شب های قدر و سخنرانی این مراسم ها نیز توسط 20 مبلغ بومی و 10 مبلغ اعزامی انجام خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه برای مراسم اطعام دهی و افطاری دادن نیز تقریبا 5 یا 6 موقوفه در همدان وجود دارد، افزود: به همین منظور در بقاع متبرکه شاخص، برنامه های افطاری های ساده پیش بینی شده است.

در این گزارش به معرفی تعدادی از بقاع متبرکه استان همدان پرداخته می شود.

امام‏زاده عبدالله

این امام‏زاده در شهر همدان در محله و میدانی به نام امام‏زاده عبدالله قرار دارد. صاحب این مرقد را عبدالله بن احمد از نوادگان امام موسی کاظم(ع)می ‏دانند و در کنار عبدالله پدرش احمد نیز مدفون است.

اما در کتاب هگمتانه درباره صاحب این قبر آمده است: «نسب این امام‏زاده به قراری که در همدان اظهار می ‏نمودند از اولاد موسی بن جعفر(ع) است.  صورت قبر دوم را هم که نوشته و تزئین ندارد منسوب به دایه همان امام‏زاده معرفی می کنند.

 امام‏زاده شاهزاده حسین

مرقد این امام‏زاده با وسعتی حدود 1300 متر مربع در نزدیک میدان امام خمینی در ابتدای خیابان شهدای همدان واقع است، بنای امامزاده زا آثار دوره صفویه است.

قدمت نخستین بنای مقبره را از دوره ایلخانان مغول حدود سالهای 654-663 هجری قمری یعنی زمان هلاکوخان مغول دانسته اند که در دوران مختلف تعمیر شده است.

با توجه به متن شجره نامه این محل مدفن امازاده حسین بن علی النقی(ع) و عموی بزرگوار امام زمان(عج) است. سلطان حسین صفوی و ابقا آن یا اباغا فرزند هلاکو نیز در این امامزاده مدفون هستند. این بنا در مورخ 7 خردادماه سال 65 به ثبت فهرست آثار تاریخی رسیده است.

امامزاده یحیی

در محله ای به همین نام در حاشیه شمالی بلوار آیت الله مدنی شهر همدان قرار دارد، این بقعه به سبک آستان شاه نعمت اله ولی در ماهان کرمان ساخته شده است و از آثار با شکوه دوره صفویان است در زمان قاجار رواق هایی بر آن افزوده اند و زبیده خاتون دختر فتحعلی شاه نیز به عمران این بقعه کوشیده است. اما صندوق ضریح متعلق به سده هشتم و نهم ایلخانی یا تیموری است.

این بنا دارای دو ورودی است که یک درِ آن به داخل کوچه و درِ دیگر به بلوار مدنی باز می شود. ورودی اصلی این امامزاده در ضلع غربی دارای سردری قوس دار و دو مناره ساده است. در هنگام ورود به حیاط، طاق نمای زیبای ورودی امامزاده دیده می شود که دور تا دور آن آینه کاری شده اما در برخی قسمت ها از بین رفته است. در چهار گوشه جبهه خارجی ساختمان مقبره، راه پله هایی برای دسترسی به حجره های طبقه دوم و پشت بام وجود دارد.

بقعه در وسط حیاطی بزرگ و مستطیل شکل قرار دارد که دیواره های شمالی، جنوبی و شرقی، آن را محصور کرده اند. مقبره دارای پلان مستطیل شکل و دوطبقه است و در هر ضلع آن ایوانی کشیده شده است که با یک ورودی قوس دار به داخل بقعه راه می یابد. ورودی اصلی که در ایوان غربی قرار دارد، آینه کاری شده است و در آن اشعاری از محتشم کاشانی و ذکر نام پنج تن و تاریخ 1306 به چشم می خورد. داخل بقعه، حرم مربع شکل بزرگی به ابعاد 6 متر در وسط قرار دارد.

در میان حرم، ضریح چوبی به طول 260 و عرض 182 و ارتفاع 108 سانتی متر روی پایه مرمری از سنگ های قدیمی قرار دارد که در حدود 15 سانتی متر ارتفاع دارد. در داخل ضریح صندوقی به طول 174 سانتی متر و عرض 1 متر با ارتفاع 104 سانتی متر قرار گرفته است. در دو سوی طول صندوق، منبت کاری های زیبایی انجام شده که به قرن های هشتم و نهم هجری قمری مربوط است.

در کتیبه های این بنا نوشته ای که مشخص کننده صاحب بقعه و زمان احداث آن باشد، دیده نمی شود و بر روی قبر امامزاده نیز، سنگ نوشته ای وجود ندارد اما بر اساس سنگ عقیق مرمرینی که چند سال پیش از زیر خاک بیرون آورده شد و اکنون بر روی دیوار بقعه نصب شده است، صاحب مزار یحیی نام دارد.

با توجه به تزئینات بنا، به نظر می رسد این بنا از آثار سده های هشتم تا دهم هجری قمری است و رواق آن را در دوره صفویه بر اطراف آن افزوده اند. دیوارکشی حیاط و ایجاد طاق نماهایی در دیوارها و آینه کاری های آن نیز در دوره قاجاریه انجام شده است.

نسب این امامزاده با هشت واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می رسد و شجره او به این قرار است: «یحیی بن علی بن علی بن سعید بن علی الازرق بن داوود بن سلیمان بن عبدالله بن موسی الجون بن عبدالله المحض بن الحسن المثنی بن الامام الحسن المجتبی علیه‏السلام بن الامام علی ابن ابیطالب (ع)».

امام‏زاده محسن (کوه)

بقعه امامزاده محسن در دامنه الوند و در دره ای به نام ماوشان(مادستان) در نزدیکی روستای وفرجین مریانج واقع شده و به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوه به امامزاده کوه نیز معروف است.

بنای بقعه از آثار دوره مغول و مربوط به قرن هشتم هجری است ساختمان بقعه از بیرون به شکل مستطیل است و رد قسمت جلو ایوان بزرگی احداث شده که ورودی مقبره را تشکیل می دهد و دو اتاق دو طبقه در طرفین آن قرار دارد.

پلان داخلی مقبره از دو شبستان مربع و مستطیل شکل درست شده که شبستان اول محل دفن سه نفر از صحابه حضرت امیر و شبستان دوم نیز مدفن امامزاده محسن(ع) است.
این بنا در تاریخ 5 دیماه سال 47 به شماره 824 به ثبت فهرست آثار تاریخی رسیده است.

امام‏زاده هادی بن علی

این امام‏زاده در شمال غربی شهر همدان در میدان آرامگاه باباطاهر واقع شده است،  در زیارتنامه، نسب صاحب مرقد، هادی فرزند امام سجاد (ع) معرفی شده است که به فرزند علی معروف است.

این بنا از آثار اواخر قرن ششم هجری قمری و اوایل قرن هفتم است بنا دارای پلان مربع شکل است که بر بالای 4 گوشه آم چهار طاق اریب ایجاد شده که بنا را به 8 ضلعی تبدیل کرده است این بنا به شماره 11405 در مورخ 24 اسفند ماه سال 83 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.

امام‏زاده خضر

این زیارتگاه در منطقه خضر در شمال شرقی همدان واقع است. مردم خضر آن را امام‏زاده خَدَر می نامند. درباره نسب این امام‏زاده اطلاعی در دست نیست.

زبیده خاتون

این زیارتگاه در خیابان بوعلی همدان نزدیک میدان امام خمینی واقع است. بر اساس زیارتنامه این بقعه، زبیده خاتون دختر امام موسی بن جعفر (ع) است.

 امام‏زاده اهل بن علی

این زیارتگاه در دامنه شمال غربی تپه مصلی همدان واقع است. اصل و نسب این امام‏زاده به امام حسن مجتبی علیه‏السلام می رسد. آقای مصطفوی در کتاب هگمتانه درباره نسب او آورده است: «صاحب مرقد در زیارتنامه، امام‏زاده اهل بن علی بن الحسین (ع) ذکر شده است.

امام‏زاده قاسم

زیارتگاه امام‏زاده قاسم در بیرون شهر همدان نزدیک روستای قاسم آباد همدان واقع است. در زیارتنامه این امام‏زاده آمده است: «السلام علی قاسم بن موسی و علی جیرانک».آقای عندلیب‏زاده درباره نسب این امام‏زاده م نویسد: «قاسم بن احمد بن قاسم بن محمد معروف به بطحائی از اعقاب زید بن حسن (ع) آنچه مسلم است در قرن سوم هجری بسیاری از سادات علوی و حسینی از مدینه هجرت کردند و به بلاد جبل رهسپار شدند.

از جمله قاسم بن احمد بطحائی است که او اولین نفری است از سادات علوی حسنی که به همدان آمده است. قاسم و فرزندان او در همدان سکونت داشتند بیشتر از سادات علوی در این شهر دارای مال و مکنت و جاه و عزت و ریاست بوند».

 امام‏زاده اسماعیل

در سمت جنوب شرقی میدان باباطاهر بنای آجری امامزاده اسمعیل قرار دارد، اسماعیل را فرزند بلافصل امام موسی بن جعفر (ع) دانسته ‏اند که به علت قرار گرفتن مقبره بر فراز کوهی مشرف به شهر تویسرکان به امام‏زاده کوه شهرت دارد و با توجه به برخورداری امام‏زاده از چشم انداز زیبا و هوای فرحناک، یکی از محل‏های تفریحی و زیارتی تویسرکان محسوب می ‏گردد. راه دسترسی به این امام‏زاده از طریق مسیر آسفالته کوچه باغی، منشعب از خیابان امام حسین(ع) سرابی مسیر است.

امام‏زاده اظهر

این مرقد مطهر در روستای درجزین شهر رزن واقع است. نسب امام‏زاده در زیارتنامه، اظهر بن علی ذکر شده است. این زیارتگاه برای مردم آن سامان بسیار معتبر و مهم است.

امام‏زاده سید جلال الدین

این زیارتگاه در خیابان عباس آباد همدان واقع است. این امام‏زاده از اولاد امام چهارم شیعیان، امام زین العابدین (ع) می باشد.

خاتونیه

این زیارتگاه در محله درود آباد، در سمت جنوب غربی آرامگاه بوعلی سینا واقع است. صاحب مرقد دختر امام موسی کاظم(ع)  است. مردان کمتر و بسیار به ندرت به زیارت این محل می‏آیند و کلیه زوار آن را بانوان تشکیل می ‏دهند.

بقعه خانم گرجی

در محله بن بازار همدان، بقعه خشتی کوچکی بنام بقعه خانم گرجی وجود دارد. صاحب این مرقد را از اولاد امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی کاظم (ع) می دانند.

امامزاده ابراهیم (ع) و امامزاده محمد در نهاوند

امامزاده ابراهیم (ع) یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادر امام هشتم (ع) است که در 11 کیلومتری جنوب شرقی نهاوند و در روستایی به همین نام واقع شده است.

بقعه با شکوه امامزاده ابراهیم (ع) در روستای با طراوت و زیبای دره ابراهیم واقع شده است و به جهت شهرتی که این امامزاده و بقعه متبرکه آن به این روستا داده و به دلیل قرار گرفتن این روستا در میان کوه ها و محصور ماندن آن، به دره ابراهیم موسوم شده است.

بنای اصلی گنبد این امام زاده در دوران قاجار تجدید بنا شد و در ماه محرم سال 1378 برای طرح توسعه حرم بنای متروکه قدیمی که گنبدی کوچک بود تخریب و به جای آن بنای فعلی با معماری زیبای اسلامی به شکلی تلفیقی از مدرن و سنتی احداث شد، ضمن اینکه امام زاده محمد معروف به شاهزاده محمد در چند روز اول سال 93 شاهد بیش از 4 هزار زائر و گردشگر بوده اند.

بنای قبلی امام زاده که از سنگ، گل و متعلق به دوره قاجار بوده برای توسعه و مرمت تخریب و به جای آن بنای با شکوه فعلی ساخته شد، بقعه کنونی امامزاده به شکل مستطیل و به مساحت 600 مترمربع است.

مدخل اصلی حرم، شامل ایوان بلندی به ارتفاع تقریبی 12 متر است که در اطراف آن دو در ورودی قرار گرفته و پس از عبور از این در به ضریح نقره ای و آب طلای مرقد می رسیم که کتیبه هایی بر در ورودی آن نصب شده است.

ضریح مطهر امامزاده ابراهیم (ع) اولاد امام موسی کاظم (ع) که به تلاش هیئت امنا و کمک های مردمی و با نظارت اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان نهاوند به سال 1378 شمسی ساخته و نصب شد.

امام زاده محمد در میدان قیصریه در نزدیکی میدان اصلی شهر نهاوند واقع شده که با توجه به وجود چندین بنای تاریخی مانند مسجد جامع بازار و امام حسن(ع) حمام حاج آقا تراب و مسجد حاج خداکرم گردشگران زیادی از آن بازدید می کنند.

در جاده همدان به کرمانشاه در روستای حصار مقبره دو خواهران واقع است. مردم محل این دو خواهر را از اولاد حضرت موسی بن جعفر (ع) می دانند.

امامزاده سام و هام در سامن ملایر

این بنا در داخل شهر سامن و در کنار گورستان قدیمی شهر واقع شده است. بنا عبارت است از دو گنبد جدا از هم به ارتفاع تقریبی 7 متر که هر دو از قاعده ای مربع شروع  وبه طرف بالا با انحنای خاصی به طرف داخل شکل مخروطی می یابند. این دو گنبد بر مزاردو در پیامبر زاده: حضرت سام و حام از فرزندان حضرت نوح(ع) ساخته شده است.

دو ضریح  چوبی منبت زیبا نیز  بر روی هر دو قبر و داخل فضای داخلی امامزاده ساخته شده است که از کارهای چوبی  بی‎نظیر گذشته می باشند  اسناد قدیمی مبنی بر وجود این امامزاده  در دوره صفویه در دست است که قدمت تاریخی بنا را مشخص می کند در بین دو گنبد ذکر شده گنبد کوچکتری وجود که آرامگاه خانوادگی یکی از سادات جلیل القدر سامن (حاج آقا طباطبائی) است.

این اثر در مورخ 18 اسفند سال 87 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.

امام‏زاده ناصر (شاه زاده ناصر)

امام‏زاده ناصر در نزدیکی قریه زیوج در کنار کرزان رود و در 4 کیلومتری شهر تویسرکان، واقع شده است. نسب این بزرگوار، به نقل از کتاب خطی «سرّالانساب» به امام علی بن موسی الرضا (ع) می ‏رسد و در محل به شاه‏زاده ناصر شهرت دارد. ایشان در سال 250 ه .ق به شهادت رسیده است. مساحت بنای امام‏زاده حدود 300 متر مربع است و نمای خارجی آن از چهار جهت مشابه و یکسان است.

انتهای پیام/