«باور 373» شکارچی جنگنده های «اف 35» و «اف 22» دشمن

نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به همراه یگان های پدافندی نیروی هوافضای سپاه پاسداران  انقلاب اسلامی نقش مهمی را در تأمین امنیت آسمان کشور ایفا می کنند. گزارش منابع رسانه ای نشان می دهد که حدود سه هزار و 500 نقطه پدافندی در سراسر کشور برای رصد تحرکات احتمالی دشمن و پاسخ به آن ها وجود دارد و سامانه های پدافندی گوناگونی در این نقاط، ایفای نقش می کنند. یکی از این سامانه ها «باور 373» است که به عنوان اولین سامانه پدافندی برد بلند بومی ایران شناخته می شود و طراحی، تولید و عملیاتی سازی آن قریب دو دهه به طول انجامیده است.

قبل از اینکه جمهوری اسلامی ایران سامانه پدافندی «باور 373» را طراحی و تولید کند، نیرو های مسلح جمهوری اسلامی ایران به دنبال خرید و استقرار سامانه دفاع موشکی «اس 300» از روسیه بودند که از قابلیت های مختلفی برخوردار بود و می توانست در آنِ واحد با چندین هدف درگیر شود. فرآیند خرید این سامانه از جمهوری فدراتیو روسیه فراز و نشیب بسیاری داشت و با بدقولی روس ها در تحویل آن همراه و سرانجام، جمهوری اسلامی ایران مجبور به شکایت از روسیه شد. این ماجرا با صدور حکم دیوان بین المللی به سود ایران و محکومیت روسیه به پرداخت غرامت همراه شد تا اینکه نهایتاً با تحویل سامانه اس 300 به ایران در سال 1395، کشورمان از پیگیری شکایت خود از روسیه انصراف داد؛ برخی منابع رسانه ای از احتمال تحویل این سامانه در مقطع زمانی نزدیک تری خبر داده اند، اما رونمایی رسمی از آن در رژه نیرو های مسلح در سال 1395 انجام شد.

قبل از اینکه فرآیند خرید و تحویل اس 300 به پایان برسد، با توجه به اهمیت فراوان دفاع از حریم هوایی کشور و به دلیل اینکه روسیه با خلف وعده، از تحویل این سامانه به ایران خودداری کرده بود، حضرت امام خامنه ای فرمانده معظم کل قوا بر لزوم طراحی و تولید یک سامانه قدرتمند هوایی برای مقابله مؤثر با تهدیدات، تأکید و دستوری را در این زمینه صادر کردند که نیرو های مسلح جمهوری اسلامی ایران در پی فرمان معظم له، اقدامات خود را در این زمینه آغاز کردند؛ نتیجه این اقدامات تولید یک سامانه کاملاً بومی به نام «باور 373» بود که طراحی اولیه آن به سال 1387 بازمی گردد.

آشنایی با ویژگی های سامانه دفاع موشکی «باور 373»

عبارت «باور 373» از دو بخش «باور» و «373» نشأت می گیرد که «باور» به معنای اعتقاد قوی و باور داشتن به انجام کاری است که در حقیقت معنی آن مشخص بوده و عدد 373 هم طبق حروف ابجد، برگرفته از نام «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم» است که با استعانت از نام نامی رسول الله (ص)، این سامانه ساخته شده است. «باور 373» دارای قطعات مختلفی از جمله رادار، سنسور و لانچر های پرتاب موشک بوده که خصوصیات ویژه ای را به این سامانه داده است. این سامانه اولین بار در سال 1398 و با حضور «حسن روحانی» رئیس جمهور وقت رونمایی شد. برد سامانه «باور 373» به بیش از 300 کیلومتر می رسد و این مهم، به امن ترشدن آسمان ایران کمک مؤثری می کند.

امیر سرتیپ دوم ستاد «عباس عظیمی» فرمانده منطقه پدافند هوایی شمال غرب در این زمینه می گوید: منطقه پدافند هوایی شمال غرب به دلیل اینکه روزانه 800 الی هزار و 100 پرواز در این منطقه پدافندی انجام می شود، یکی از پرترددترین مناطق هوایی آسمان جمهوری اسلامی ایران توصیف و به عنوان دروازه هوایی کشور های اروپایی محسوب می شود که دارای اهمیت بسیاری است.

وی می افزاید: برد سامانه های موشکی بکارگیری شده در ایران، قبل از انقلاب حدود 40 کیلومتر بود؛ اما امروز سامانه دفاع موشکی «باور 373» که حاصل تلاش متخصصین داخلی است، بیش از 300 کیلومتر برد دارد.

برد سامانه «باور 373» که نشان دهنده یک باور ایرانی و اسلامی است از سایر سامانه های دفاع موشکی در منطقه بیشتر است. برای مثال، برخی سامانه های دفاع موشکی قدرت های فرامنطقه ای نهایتاً 200 کیلومتر برد دارند؛ حال آن که سامانه باور عملکردی به مراتب بهتر را در این زمینه به ثبت رسانده که یکی از تست های موفق آن در رزمایش مدافعان آسمان ولایت سال 1399 بوده است.

سردار سرلشکر پاسدار «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیرو های مسلح در این زمینه می گوید: نام سامانه «باور 373» نشان از باور ایرانی و اسلامی دارد و در بررسی به عمل آمده سامانه «باور 373» نسبت به نمونه پیشرفته آمریکایی پاتریوت (pack 3) که بردی بالای 120 تا 200 کیلومتر دارد، توانسته در بسیاری از شاخص ها، موفق تر باشد و این نمایانگر موفقیت اراده، همت و کار ایرانی است.

وبگاه «دیفنس سکیوریتی ایشیا» در این زمینه می نویسد: ایران در مانور های نظامی اخیر خود از سامانه ای بهره می برد که می تواند در عملکرد اهداف هوایی (منظور هواپیما های جنگی و پهپاد هاست)، اختلال ایجاد کند.

این وبگاه می افزاید: این سامانه بردی بین 300 تا 400 کیلومتر دارد و قابل قیاس با سایر سامانه های برد بلند در حوزه تسلیحات است. «باور 373» می تواند جت های جنگنده، موشک های هدایت شونده و پهپاد ها را در برد های بلند از بین ببرد.

وبگاه «دیفنس سکیوریتی ایشیا» با اشاره به قابلیت های ویژه سامانه «باور 373» می افزاید: سامانه مذکور دارای سه جزء اصلی رادار، سنسور های (حساسه های) اپتیکال و سامانه فرماندهی و کنترل است و قابلیت تخریب و انهدام اهداف را دارد. عناصر کلیدی سامانه «باور 373» شامل خودرو های حمل ونقل، خودروی «معراج 4» مجهز به رادار پرقدرت آرایه اسکن الکترونیکی فعال و سیستم های حسگر است. این وبگاه درباره تجهیزات الکترونیک سامانه «باور 373» نیز می گوید: این سامانه دارای یک رادار باند ایکس است که به طور مؤثر تا برد 450 کیلومتر فعالیت می کند و بیشینه فعالیت این سامانه در ارتفاع، بین 27 تا 32 کیلومتر است.

مشاهدات منابع رسانه ای نشان می دهد که سامانه  «باور 373» در طول حمله هوایی رژیم صهیونیستی به ایران جنگنده های رادارگریز «اف 35» را از مرز های کشورمان دور کرده است. بر اساس گزارش منابع میدانی، این سامانه می تواند با موشک های بالستیک و کروز و تهدیدات ناشناخته به صورت مؤثر مقابله کند. توانمندی این سامانه تا بردهای بالاتر هم به ثبت رسیده است و در این مسیر، برگزاری تمرین های نظامی ارتش جمهوری اسلامی در تست سامانه باور، شاهد خوبی بر این مدعاست.

سامانه راهبردی «باور 373» می تواند اهداف هوایی را در صحنه نبرد با اصابت مستقیم موشک یا با اصابت ترکش های سرجنگی موشک ساقط کرده و مانع از ورود اهداف هوایی به محدوده عملیاتی خود شود.

یکی از نقاط قوت سامانه دفاع موشکی «باور 373» موشک «صیاد» است که با قدرت ویرانگر و سرعت هشت برابر بیش از سرعت صوت اهداف متخاصم را نابود می کند. این موشک در برد 300 کیلومتری می تواند به خوبی اهداف را مورد اصابت قرار دهد و در حقیقت، یکی از اجزای قدرتمند سامانه «باور 373» به حساب می آید.

سیستم های بسیاری مانند سیستم موشک عمودپرتاب، فناوری چرخش موشک 360 درجه و پیگیری اهداف در این سامانه موشکی به صورت عملیاتی بکار گرفته شده است. یکی دیگر از قابلیت های سامانه دفاع موشکی «باور 373» این است که هزینه ساخت آن بسیار کمتر از نمونه های مشابه خارجی است؛ برای مثال سامانه موشکی «اس 300» که ارتش روسیه در قبال خدمات بلاروس به این کشور هدیه داده، برآورد می شود که چیزی حدود 2 میلیارد و 500 میلیون دلار ارزش داشته باشد که قطعاً برای ساخت نمونه مشابه ایرانی هزینه کمتری صرف شده است.

تلفیق سامانه «اس 300» و «باور 373»

فرآیند ارتقاء عملکرد «باور 373» همچنان ادامه یافته است و در همین زمینه، طی رزمایش اخیر پدافندی کشورمان، خبر تلفیق سیستم دفاع موشکی «اس 300» و «باور 373» رسانه ای شد؛ اقدامی که منجر به افزایش توان پدافندی ایران اسلامی شده است.

وبگاه «جینز دیفنس» در این زمینه عنوان می کند که ایران در تاریخ 5 فوریه از تلفیق دو سامانه دفاع موشکی «باور 373» و «اس 300» با استفاده از سیستم های راداری «64N6E2» و «تلار» خبر داده است. گزارش تلویزیون ایران در تاریخ 5 فوریه نشان داد که نسخه جدید پرتابگر و رادار حمل ونقل (TELAR) «باور-373» با رادار جستجوی سامانه و یک پرتابگر از سامانه «اس 300» در مکانی که می توان به عنوان پایگاه پدافند هوایی در جنوب فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) تهران شناسایی شده، استقرار یافته است.

همچنین در اواسط بهمن، نسخه ارتقاءیافته سامانه «باور 373» با حضور رئیس جمهور رونمایی شد که بر اساس گزارش های منابع میدانی، سرعت و برد موشک های سامانه پدافند هوایی «باور 373» ارتقا پیدا کرده است؛ همچنین اضافه شدن بالک های هدایت کننده موشک تا لحظه اصابت به هدف از جمله تغییرات دیگر در این سامانه بود که در بهمن ماه امسال به نمایش گذاشته شد.

اهمیت قوی ترشدن پدافند هوایی کشور منجر به تولید نسل دوم «باور 373» شده است. امیر سرتیپ «علیرضا صباحی فرد» فرمانده قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) اخیراً در همین زمینه با دفاع پرس گفت و گویی داشته و عنوان کرده است: نسل جدید سامانه پدافندی «باور 373» در آینده نزدیک رونمایی می شود و توان این سامانه قابل قیاس با هیچ یک از سامانه های پدافندی در دنیا نخواهد بود.

از زمان دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر ساخت سامانه پدافند بومی تا به امروز، متخصصان توانمند صنعت دفاعی و نیروهای مسلح کشور علاوه بر ساخت سامانه «باور 373»، سامانه های پدافندی مختلفی را در بردها و با ویژگی های مختلف تولید کرده اند تا به اذعان سازمان هوانوردی بین المللی (ایکائو) آسمان ایران اسلامی امن ترین آسمان منطقه باشد.

منبع: دفاع پرس

انتهای پیام/