ارتقای بهره وری منابع آبی برای پرورش قزل آلای رنگین کمان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، محدودیت در منابع آبی و هزینه های زیرساختی، ضرورت استفاده کیفی و ارتقای بهره وری به ویژه در آب را دوچندان کرده است. بر همین اساس، پروژه جداسازی، شناسایی و کارایی باکتری های اکسیدکننده آمونیاک و نیتریت در شرایط سیستم مداربسته قزل آلای رنگین کمان، عنوان رساله دکتری علیرضا نیسی است که با راهنمایی غلامرضا رفیعی و حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام شده است.

نیسی، دکتری تخصصی شیلات با گرایش تکثیر و پرورش آبزیان، از دانشگاه تهران درباره این طرح توضیح داد: کشور ما ﻓﻼﺗﯽ ﻣﺮﺗﻔﻊ است و مناطق کویری و نیمه کویری بیش از نیمی از مساحت آن را اشغال کرده است. از طرفی کاهش نزولات جوی و کم شدن منابع آبی مشکلات زیادی را در سال های اخیر به وجود آورده و از طرف دیگر منابع آب های زیرزمینی به دلیل استفاده بی رویه آن روزبه روز در حال کاهش است.

وی افزود: این موضوع بخش های مختلفی از جمله صنعت، کشاورزی و آبزی پروری را تحت تأثیر قرار داده است، حتی در بسیاری از مناطق آب آشامیدنی هم دارای کمبود جدی است. علی رغم رشد بالای صنعت آبزی پروری در آب های داخلی و با توجه به اینکه از پرمصرف ترین صنایع از نظر استفاده از منابع آبی است، اما همچنان تحت تأثیر مشکلاتی قرار دارد.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: از راه های کاهش مصرف آب در این بخش استفاده مجدد از آب مصرف شده با اصلاحات ضروری است. در زمان استفاده مجدد از این آب مواد مضری همچون آمونیاک و نیتریت می توانند به عنوان عوامل محدودکننده، پرورش را تحت تأثیر منفی خود قرار دهند. بنابراین پرورش ماهیان آب شیرین با کمک روش های مدرن شامل سیستم های با حداقل تعویض آب یا به عبارتی مداربسته از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با اشاره به اهمیت پرورش ماهی قزل آلا گفت: ماهی قزل آلای رنگین کمان (Onhorhynchus mykis) از گونه های اصلی پرورشی در کشورمان محسوب می شود. دمای 14 تا 16 درجه سانتیگراد دمای مناسب برای پرورش و دمای زیر 10 درجه دمای مناسب برای تکثیر گونه قزل آلای رنگین کمان است.

به گفته این پژوهشگر، قزل آلای رنگین کمان، مهم ترین گونه ماهی سردابی کشور به شمار می آید که با توجه به شرایط موجود استفاده از سیستم های مدار بسته و استفاده مجدد آب برای پرورش این گونه در حال گسترش است. از روش های مختلفی برای فیلتراسیون آب در این سیستم ها مانند، فیلترهای فیزیکی، بیوفیلترها، اوزون دهی و... استفاده می شود.

نیسی در پایان خاطر نشان کرد: تولید سویه باکتری با کارایی بالا و مقاوم به سرما و استفاده از آن در بیوفیلتر ماهی قزل آلای رنگین کمان و استفاده از این باکتری در تصفیه پساب فاضلاب در بخش های مختلف پساب خانگی و صنعتی از جمله اهداف انجام این طرح بوده است که خوشبختانه محقق شد. نتایج این پژوهش در دو مجله معتبر Chemosphere و Microbial Ecology به چاپ رسیده است.