مروری بر تاریخ انقلاب با «من ربانی شیرازی هستم»

خبرگزاری تسنیم، کتاب «من ربانی شیرازی هستم»؛ نوروایتی از زندگی شهید آیت‏ الله عبدالرحیم ربانی‏ شیرازی، به قلم فاطمه رحیمی از جمله آثاری است که با نگاه به یکی از شخصیت های سیاسی تاریخ انقلاب اسلامی منتشر شده است.

عبدالرحیم ربانی شیرازی (11 فروردین 1302 شیراز -17 اسفند 1360)، روحانی و فقیه ایرانی، نمایندهٔ ولی فقیه در استان های کردستان، آذربایجان و فارس، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان بود. وی در اسفند 1360 بر اثر یک تصادف عمدی در جاده اصفهان به قم کشته شد.

عبدالرحیم ربانی شیرازی در سال 1301 در شیراز و در خانواده ای مذهبی و سنتی چشم به جهان گشود. پدرش حاج محمدهادی معروف به بمانعلی و مادر او معصومه نام داشت. وی تحصیلات خود را در مکتب خانه آغاز کرد و پس از پایان بردن تحصیلات ابتدایی، در 12 سالگی به فراگیری علوم دینی در مدرسه آقا باباخان شیراز پرداخت. ربانی سطوح میانی فقه و اصول را نزد محمدعلی موحد، عبدالحسین حائری، سید نورالدین حسینی و بهاءالدین محلاتی گذراند و از درس فلسفه استادانی چون حسین کربالی، جواد مصلح و محمدعلی حکیم بهره جست؛ سپس در سال 1327 باهدف ادامه تحصیلات حوزوی به قم هجرت کرد و در درس خارج فقه و اصول سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد، سید محمدرضا گلپایگانی و عبدالنبی اراکی و همچنین در درس فلسفه و تفسیر سید محمدحسین طباطبایی شرکت می کرد.

سیدعلی زیدی، کارشناس حوزه کتاب، در یادداشتی به معرفی کتاب «من ربانی شیرازی هستم» پرداخته است که در ادامه می خوانید:

بعضی آدم ها مبارزه در خونشان است. نه تنها خونشان بلکه انگار دستی در غیب مبارزه با زور را به ژنتیک این آدم ها پیوند زده. پدرش دستی بر آتش مبارزه با استعمار داشت و خودش نیز از کودکی در دامن آیت الله نورالدین شیرازی با همین خو رشد کرد. زمانی که عبدالکریم فصول نونهالی خودش را ورق می زد استاد سال های بعدتر، آیت الله نورالدین شیرازی تحت نظر حکومت قرار داشت و شبکه دوستان برای دور زدن این نظارت و ارتباط با استاد راهی بهتر از عبدالکریم نداشتند، عبدالکریم که در ایام نونهالی، بنا بر طفل بودنش می توانست به راحتی در اندرونی خانۀ استادش رفت وآمد کند.

بازگشایی یک روایت از رازهای خلیج فارس

روزها یکی پس از دیگری می گذشتند و عبدالکریم زیر نظر استادش، هم علم و معارف دین می آموخت و هم راه و رسم مبارزه. حالا او صرفاً یک کودک پیام رسان نبود و در ایام نوجوانی و جوانی به یکی از حلقه های اصلی یاران جناب نورالدین شیرازی بدل شده بود. حزب برادران را زیر نظر هدایت و با رهبری وی تأسیس نمود. برای نابودی شبکۀ بهائیت در منطقه چه عرق ها و چه خون ها ریخت و درنهایت نیز با هجرت به قم، وصال این استاد و شاگرد به فراق بدل گشت و ربانی حالا در قم دوران جدیدی از زندگی اش را تجربه می کرد که باقی اش طلب شما و همتتان در ورق زدن «من ربانی شیرازی هستم» باشد.

کتاب «من ربانی شیرازی هستم» ثمرۀ قلم فاطمه رحیمی و چاپ شده در چاپخانۀ سوره مهر است که بنا بر مدعای درج شده روی جلد قرار است که نو روایتی از زندگی مبارز شهید آیت الله عبدالرحیم ربانی شیرازی ارائه دهد. قلم نویسنده راحت و روان کلمات را به هم پیوند می زند. فصول بر اساس خط زمان مرتب، کنار هم چیده شدند ولی این گونه نیست که روایت ها دانه به دانه به یکدیگر از لحاظ روایی متصل باشند. مهم ترین ویژگی کتاب نوع تدوین و طراحی ای است که در ادبیات متن، توسط نویسنده به کار بسته شده.

طبعاً همان طور که از توضیحات تا به اینجا نیز برمی آید در این کتاب مخاطب با یک سوژۀ تاریخی طرف است. روحانی ای که دست بر قضا فصول مهمی از زندگی او از شباب تا کهن سالی با تاریخ معاصر کشور گره خورده و حالا در مقام واکاوی زندگی و سرگذشت او ما نباید توقع یک زندگی نامۀ شخصی متداول را داشته باشیم. نویسنده در این موضع این گونه ابتکار به خرج داده که به جای اینکه مخاطبش را در معرض سیصد و اندی صفحه سیاهۀ تاریخی سخت و خشک قرار بدهد، کمی زبان و فرم را  با کشاندن متن به سوی قلمروی روایت تلطیف کند که تا حدود قابل توجهی نیز موفق بوده.

اما با تمام این نکات و تلاش های نویسنده، باز آشنایی نسبی با کلیت تاریخ معاصر ایران از زمان پهلوی اول تا دهۀ  60 پیش نیازی است که در خواندن کتاب بسیار به خواننده یاری می دهد. از طرفی فصول زندگی سوژه در موارد متعددی با مقاطع مهم تاریخی تلاقی پیدا کرده و از جهتی نیز همین تلاقی پای اشخاص فراوان و وقایع گوناگونی را به متن باز نموده که در صورت فقدان این پیش نیاز مخاطب در گردابی از اسامی و وقایع تاریخی رها می شود که ثمره ای جز کسالت و گیجی خواننده را به همراه ندارد.

طبعاً با این کبری صغری ای که تا به اینجا چیده شده، این گونه می شود اندر احوالات «من ربانی شیرازی هستم» نتیجه گرفت که جای این کتاب حتماً در طبقات کتابخانۀ علاقه مندان به تاریخ بالأخص تاریخ انقلاب خالی است و علاقه مندان به تاریخ می توانند حظ وافری از ورق زدن این کتاب ببرند.

انتهای پیام/