چرا حضرت عباس(ع) باب ا لحوائج هستند

حضرت عباس(ع) برادر کوچک تر امام حسین(ع) بودند که در واقعه عاشورا، سقایی و علمداری سپاه امام حسین(ع) را برعهده داشتند؛ ایشان در واقعه عاشورا جانفشانی کردند و اوج وفاداریشان را به امام خود نشان دادند. خبرنگار ایکنا از قزوین به مناسبت سالروز میلاد حضرت عباس(ع) با حجت الاسلام والمسلمین عباس فغانی، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه علمیه استان قزوین گفت وگویی کرده است که در ادامه آن را می خوانیم.

ایکنا_ حضرت عباس(ع) چه جایگاهی نزد خداوند متعال دارند؟

بندگی بهترین ویژگی حضرت عباس(ع) فرزند برومند امیرمؤمنان علی(ع) بود؛ در زیارتنامه این حضرت آمده است: «السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ» یکی از جلوه های بندگی صالح این است که انسان واجبات خداوند را ادا و از محرمات پرهیز کند. حضرت عباس(ع) دارای این ویژگی بودند؛ قاتلشان نقل کرده وقتی ضربه عمود را به سر مبارک ایشان وارد کردند آثار سجده در پیشانی حضرت ابوالفضل(ع) مشهود بود که نشانگر بندگی خداوند است.

دومین ویژگی حضرت عباس(ع) تسلیم بودن ایشان است، انسان باید تسلیم خداوند باشد. ویژگی های دیگر حضرت عباس(ع) وفاداری، فداکاری، خیرخواهی است. حضرت ابوالفضل(ع) از همه بیشتر عطش داشتند، با اینکه ساقی کربلا بودند و به آب دسترسی داشتند، اما آب ننوشیدند و گفتند امام حسین(ع) و فرزندانشان تشنه هستند، طبق روایت ایشان سه روز آب نخورده بودند و زمانی که مشک را پر کردند علی رغم احساس تشنگی آب ننوشیدند و زمین ریختند که این اوج وفاداری حضرت ابوالفضل(ع) است.

وفاداری به امام حسین(ع) به گونه ای بود که روز تاسوعا شمر از عبیدالله امان نامه آورد تا حضرت عباس(ع) و دیگر پسران ام البنین(س) در امان باشند، حضرت عباس(ع) نپذیرفتند و این نمونه ای از وفاداری است و شمر و عبیدالله را مورد لعن قرار دادند.

در رجزخوانی حضرت عباس(ع) آمده است: «وَاللهِ اِنْ قَطَعْتُموا یَمینی اِنّی اُحامی اَبَداً عَنْ دینی؛ به خدا سوگند اگر دست راستم را هم قطع کنید تا ابد از دین و امامم دفاع می کنم»؛ اینجا حضرت قسم جلاله می خورند که اگر دستش را قطع کنند دست از حمایت از دین برنمی دارند، این نشانه تسلیم شدن ایشان است؛ بنابراین مسلمان باید تسلیم خداوند باشد. حضرت ابوالفضل(ع) هرچند که امام معصوم نبودند، اما این ویژگی ها باعث شد از اولیای الهی باشند.

از جوانمردی حضرت عباس(ع) بسیار گفته شده است؛ در روایتی آمده است که ایشان در زمان کودکی در کنار پدرشان نشسته بودند، حضرت علی(ع) به حضرت عباس(ع) فرمودند: «قل واحد! فقال، واحد!! فقال له: قل اثنین، فامتنع و قال انی استحیی ان اقول اثنین بلسان، قلت به واحد»؛ بگو یک، حضرت عباس گفتند: یک. حضرت امیر(ع) فرمودند: بگو دو. عرض کرد: با زبانی که یک گفته ام، دو نمی گویم» این روایت نشان می دهد حضرت از همان دوران کودکی به یگانگی خداوند ایمان داشتند.

حضرت علی(ع) با سه جنگ نهروان، صفین و جمل مواجه شدند، جنگ صفین طولانی شد و حضرت عباس(ع) نوجوانی 13 ساله بودند؛ در این جنگ یک نوجوان نقاب به صورت، مبارز می طلبد و از معاویه پرسید چرا این جنگ را ادامه می دهید، به جنگ من بیایید، حضرت عباس(ع) با هفت پسر ابن شعثاء مبارزه کرد و همه را کشت؛ همه لشکر ایشان را تشویق کردند، سپس حضرت علی(ع) از خیمه بیرون آمدند و به حضرت عباس(ع) گفتند «عباس جان بس است، برگرد.»

ایکنا_ چرا لقب باب الحوائجی به حضرت عباس(ع) اعطا شده است؟

باب الحوائجی به معنای برآوردنده نیازها و حاجت هاست؛ باب الحوائج یعنی زمانی که انسان تکالیفی که بر عهده اش گذاشتند را انجام دهد، یکی از آن تکالیف اطاعت از خداوند، اهل بیت(ع) و امام معصوم است؛ حضرت عباس(ع) ادب داشتند یعنی ایشان در زمان امامت امام حسن(ع) مطیع ایشان بودند پس از شهادت امام حسن(ع) نیز مطیع امام حسین(ع) بودند. ایشان ادب داشتند و می گفتند غلام امام حسین(ع) هستند، چون مادر حسین(ع) حضرت فاطمه(س) و مادر من کنیز ایشان است.

هر کس با امام حسن(ع) کاری داشت باید اول حضرت عباس(ع) را می دید، حضرت عباس(ع) نسبت به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) یک واسطه بودند که مردم به واسطه ایشان به امامشان می رسیدند.

تبعیت باعث شد حضرت عباس(ع) بهترین مقام را داشته باشند و لقب باب الحوائجی را به ایشان دادند؛ خداوند اذنی به حضرت عباس(ع) دادند که ایشان مشکل گشا و باب الحوائج شدند.

امام موسی کاظم(ع)، علی اصغر(ع)، حضرت رقیه(س) و حضرت عباس(ع) باب الحوائج هستند. انسان برای ورود به هر خانه ای باید از درب خانه وارد شود، بنابراین گفته شده است دعا از طریق باب الحوائج ها مستجاب می شود.

انسان باید محبت خداوند، پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را داشته باشد که تمام این محبت ها در عرض هم نیستند، بنابراین به خاطر علاقه حضرت عباس(ع) به امام عصر خود، لقب باب الحوائجی به ایشان اعطا شده است.

در زیارتنامه حضرت عباس(ع) آمده است: «اَلسّلامُ عَلیک أیهَا الْعَبْدُ الصّالِحُ الْمُطِیعُ للّه وَلِرَسُولِهِ وَلاِءمِیرِالْمُؤمِنِینَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَینِ» حضرت عباس(ع) بنده خدا بود و در دامان حضرت علی(ع) و ام البنین(س) پرورش یافت و از خداوند، پیامبر و اهل بیت(ع) اطاعت و در کربلا نیز فداکاری کرد.

در دنیا 14 معصوم وجود دارد، آنان بهترین بندگان خداوند و معصوم از گناه هستند، حضرت عباس(ع) معصوم نبودند، اما در مقابل معصومین اطاعت و جوانمردی داشتند؛ امام حسین(ع) در شب تاسوعا به حضرت عباس(ع) فرمودند: «ای عباس، بر اسب سوار شو؛ جانم فدایت ای برادرم! هرچه می توانی و استطاعت داری، امشب را از آنان مهلت بگیر» این سخن از زبان امام معصوم جاری شده و نشان دهنده علاقه امام به برادرشان است.

عبادت و بندگی و تسلیم و رضا بودن حضرت عباس(ع) موجب شده است در نزد خداوند جایگاه رفیعی داشته باشند، بنابراین برای همراه بودن با حضرت عباس(ع) باید از ایشان الگو گرفت؛ امام سجاد(ع) در خصوص عمویشان فرمودند «خدا عمویم عباس را رحمت کند که ایثار کرد، آزموده شد و جانش را فدای برادرش کرد، تا آنجا که دو دستش از تن جدا شد و خدای عزیز و جلیل، به جای دو دستش، به او دو بال داد تا با آن ها در بهشت، همراه فرشته ها پرواز کند، همان طوری که برای جعفر بن ابیطالب (جعفر طیار) مقرر کرد. به راستی که عباس را پیش خدای تبارک و تعالی، جایگاهی ویژه است که همه شهیدان در روز رستاخیز به آن غبطه می خورند و رشک می برند.»

ایکنا_ جایگاه حضرت عباس(ع) نزد ائمه اطهار(ع) چگونه بود؟

آنچه را که خداوند بپسندد اهل بیت(ع) هم آن را می پسندند؛ وقتی حضرت عباس(ع) در چهارم شعبان به دنیا آمدند قنداقه ایشان را نزد حضرت علی(ع) بردند و حضرت علی(ع) دست عباس(ع) را بوسیدند و فرمودند: «این دست ها روزی در عاشورا در یاری پسرم حسین(ع) از بدن جدا خواهد شد.»

در روز عاشورا امام حسین(ع) به عباس(ع) توجه ویژه ای داشتند، وقتی حضرت عباس(ع) برای میدان اجازه خواستند، امام حسین(ع) اجازه ندادند و گفتند شما علمدار من هستید، وقتی بر سر بالین حضرت عباس(ع) آمدند دستان بریده حضرت عباس(ع) را بوسیدند.

امام صادق(ع) در وصف حضرت عباس(ع) می فرمایند: «کانَ عَمُّنَا الْعَبَّاسَ نافِذَ البَصیرَةِ، صَلْبَ الْأیمانِ، جاهَدَ مَعَ أَبی عَبْداللَّهِ(ع) وَأَبْلی بَلاءً حَسَناً وَمَضی شَهیدا؛ عموی ما عباس(ع) دیده ای تیزبین و ایمانی استوار داشت. همراه امام حسین(ع) جهاد کرد و از امتحان سرافراز بیرون شد و سرانجام به شهادت رسید.»

امروز بصریت نیاز جامعه امروز است، مقام معظم رهبری همیشه بر بصیرت مردم تأکید دارند؛ بصیرت حضرت عباس(ع) بود که دوست و دشمن را تشخیص داد و این در حالی است که امروزه برخی از افراد نمی توانند جبهه حق را تشخیص دهند.

حضرت علی(ع) خودشان حضرت عباس(ع) را تربیت کردند با اینکه حضرت عباس(ع) امام معصوم نبودند، اما برخی صفات را دارا بودند؛ در روایت داریم که هر کس اولادش را ادب بیاموزد دشمنانش را خوار کرده است، بنابراین ادب بسیار مهم است، حضرت عباس(ع) ادب داشتند چون مادر محترمه ای داشتند. حضرت عباس(ع) پسر بزرگ حضرت ام البنین(س) بودند، این بانو به قدری مؤدب بودند که به خاطر اینکه نامشان فاطمه بود وقتی به خانه حضرت علی(ع) آمد به ایشان پیشنهاد دادند در خانه علی(ع) به او فاطمه نگویند و کنیز حضرت زهرا(س) هستند.

امام حسین(ع) 27 رجب از مدینه خارج شدند، به سمت مکه رفتند و در محرم سال 61 هجری قمری به کربلا رسیدند؛ هنگام خروج از مدینه ام البنین حضرت عباس(ع) را صدا زدند «من تو را به امام حسین(ع) نوکر دادم و مادر او حضرت زهراست.»

پس از واقعه عاشورا وقتی بشیر به فرمان امام زین العابدین(ع) وارد مدینه شد تا مردم را از ماجرای کربلا و بازگشت اسرای آل الله با خبر کند، در راه ام البنین(س) او را ملاقات کرد و فرمود: «ای بشیر، از امام حسین(ع) چه خبر داری؟» بشیر گفت: «ای ام البنین، خدای تعالی تو را صبر دهد که عباس تو کشته گردید.» ام البنین(ع) فرمود: «از حسین(ع) مرا خبر ده. بدین گونه، بشیر خبر شهادت یک یک فرزندانش را به او داد، اما ام البنین(ع) پیاپی از امام حسین(ع) خبر می گرفت، وی گفت «فرزندان من و آنچه در زیر آسمان است، فدای حسینم باد» و چون بشیر خبر قتل آن حضرت را به او داد صیحه ای کشید و گفت «ای بشیر، رگ قلبم را پاره کردی» و صدا به ناله و شیون بلند کرد.

مادران نقش بسزایی در تربیت دارند، مادران در تربیت فرزندان باید از حضرت زهرا(س) و حضرت ام البنین(س) و حضرت زینب(س) الگو بگیرند؛ حضرت عباس(ع) بنده خدا بودند و ویژگی هایی چون جوانمردی، فداکاری و جامعه دوستی داشتند که به خاطر تربیت پدری چون علی(ع) و مادری چون ام البنین(س) بوده است.

انتهای پیام