«موسی کلیم الله»؛ عبور از نیل سینمای سنتی

خبرگزاری تسنیم-امیرحسین مکاریانی؛ ابراهیم حاتمی کیا پس از پنج سال با موسی کلیم الله به جشنواره فجر بازگشته است. فیلمی که نه تنها روایتی سینمایی از زندگی حضرت موسی (ع) ارائه می دهد، بلکه با بهره گیری از فناوری تولید مجازی، تلاش دارد شیوه جدیدی از فیلم سازی را به سینمای ایران معرفی کند.

ابراهیم حاتمی کیا همواره به عنوان فیلم سازی شناخته می شود که علاقه مند به آزمودن مسیرهای تازه در سینمای ایران است. در موسی کلیم الله، او علاوه بر پرداختن به داستانی حماسی و دینی، قدمی بزرگ به سمت تولید مجازی برداشته است. استفاده از LED بک گراند و تکنیک هایی که تا حدی یادآور روش های به کاررفته در آثاری چون The Mandalorian هستند که البته فاصله معناداری با این سبک فیلم ها دارد، از تغییر رویکردی اساسی در سینمای ایران خبر می دهد. این فناوری علاوه بر کاهش هزینه های سنگین دکور، امکان بازآفرینی صحنه های عظیم تاریخی را با جزئیات بیشتر فراهم می کند. اما سؤال اینجاست که آیا این تکنیک در موسی کلیم الله توانسته به کیفیت بصری و روایت فیلم کمک کند یا صرفاً تلاشی نیمه کاره باقی مانده است؟

این فناوری که به Virtual Production (تولید مجازی) شهرت دارد، با استفاده از نمایشگرهای LED عظیم، محیط های دیجیتال را در پس زمینه صحنه ایجاد می کند و جایگزین پرده سبز (Green Screen) شده است. پیش از ورود نمایشگرهای LED به فیلم سازی، صنعت سینما برای خلق جلوه های بصری از پرده سبز استفاده می کرد. اما این روش محدودیت هایی از جمله نیاز به نورپردازی دقیق، دشواری هماهنگ سازی رنگ ها و نیاز به پردازش پس تولید پیچیده داشت. با ظهور فناوری LED، فیلم سازان توانستند در لحظه محیط های دیجیتالی را با دقت بالا نمایش دهند و تعامل طبیعی تری میان بازیگران و پس زمینه ایجاد کنند.

یکی از مهم ترین پروژه هایی که به صورت گسترده از این فناوری استفاده کرد، سریال The Mandalorian (2019) از دنیای Star Wars بود. این سریال توسط شرکت Lucasfilm و با همکاری ILM (Industrial Light & Magic) تولید شد. آن ها استودیوی ویژه ای به نام StageCraft توسعه دادند که با استفاده از دیوارهای LED عظیم، محیط های فضایی و بیابانی را بدون نیاز به فیلم برداری در لوکیشن های واقعی ایجاد کرد. این فناوری نه تنها کیفیت تصاویر را ارتقا داد، بلکه فرآیند تولید را نیز سریع تر و مقرون به صرفه تر کرد. در این روش نور ساطع شده از نمایشگرهای LED به بازیگران و اشیا می تابد و تأثیر آن واقعی تر از پرده سبز است همچنین به دلیل عدم نیاز به حذف پرده سبز، فرآیند ویرایش و جلوه های ویژه سریع تر انجام می شود. اما باید توجه داشت که برای استفاده از این روش نیاز به نمایشگرهای بسیار باکیفیت و گران قیمت و تیم فنی متخصص برای مدیریت سیستم های پیچیده وجود دارد که هنوز در کشور موجود نیست.

ورود این فناوری به سینمای ایران با فیلم موسی کلیم الله ابراهیم حاتمی کیا یک گام رو به جلو محسوب می شود. هرچند که این تکنولوژی در ایران هنوز در مراحل ابتدایی است، اما اگر به درستی توسعه یابد، می تواند هزینه های سنگین دکورسازی را کاهش داده و تولید آثار حماسی و تاریخی را تسهیل کند. در نهایت، فناوری LED آینده فیلم سازی را تغییر داده و به فیلم سازان امکان خلق جهان های شگفت انگیز را با هزینه کمتر و کیفیت بالاتر می دهد. آیا سینمای ایران می تواند از این موج جهانی بهره ببرد و وارد دوران جدیدی شود؟

اما فیلم موسی کلیم الله در روایت بخش های مختلف زندگی حضرت موسی تلاش می کند گستره ای از وقایع تاریخی را پوشش دهد، اما همین تعدد وقایع باعث شده که برخی سکانس ها فاقد تمرکز لازم باشند. به ویژه در بخش هایی که داستان به لحظات تأمل برانگیز و دیالوگ محور متمایل می شود، ریتم فیلم کند شده و دیالوگ های طولانی باعث کاهش تأثیرگذاری روایت می شوند. این مسئله شاید در نسخه سریالی که قرار است در آینده پخش شود، قابل هضم باشد، اما برای یک فیلم سینمایی، موجب کاهش درگیری احساسی مخاطب با اثر شده است.

در بخش بازیگری، فیلم ترکیبی از اجراهای موفق و برخی بازی های اغراق آمیز را ارائه می دهد. مریلا زارعی در نقش مادر حضرت موسی یکی از نقاط قوت فیلم است که با اجرای احساسی و کنترل شده اش، تأثیر عاطفی لازم را به فیلم اضافه کرده است. در مقابل، بازی شکیب شجره در نقش فرمانده نگهبانان و فرهاد آئیش در نقش خواب گذار فرعون، به دلیل اغراق در بیان و حرکات، گاهی حالتی ناخواسته کمدی به خود می گیرند. این سبک بازی ممکن است برای یک سریال تلویزیونی مناسب باشد، اما در مدیوم سینما، از حس واقع گرایی فیلم کاسته و تماشاگر را از فضای جدی داستان خارج می کند.

حاتمی کیا: دوست دارم رهبر انقلاب «موسی کلیم الله» را ببینند

یکی از دستاوردهای مهم موسی کلیم الله، فراهم کردن بستری برای ورود سینمای ایران به تولیدات مجازی است. هرچند فناوری به کاررفته در این فیلم هنوز با استانداردهای جهانی فاصله دارد، اما نشان می دهد که سینمای ایران به سمت کاهش هزینه های تولید آثار تاریخی و بهره گیری از تکنولوژی های مدرن حرکت کرده است. بااین حال، نبود نیروی انسانی متخصص و کمبود تجربه در این زمینه، موجب شده که برخی صحنه ها از نظر جلوه های ویژه و ترکیب پس زمینه های دیجیتالی، کمی مصنوعی به نظر برسند. که البته پی بردن به این موضوع نیاز به دقت زیادی دارد.

در مجموع، موسی کلیم الله را می توان تلاشی جسورانه از سوی حاتمی کیا برای ورود به عرصه ای جدید در سینمای ایران دانست. فیلم از نظر تولید و تکنولوژی، گامی رو به جلو محسوب می شود، اما همچنان در زمینه های روایت، ریتم و بازیگری با چالش هایی روبه روست. اگر این اثر به عنوان یک تجربه اولیه در نظر گرفته شود، می توان امیدوار بود که سینمای ایران در پروژه های آینده، با تکمیل این روش ها، به استانداردهای بالاتری در تولیدات مجازی دست یابد.

انتهای پیام/