یارانه پنهان انرژی باید به طور تدریجی حذف شود / دولت باید قانون هدفمندی یارانه ها را کامل اجرا کند

دغدغه حل مشکل معیشت و فقرزدایی اقار جامعه خصوصا در شرایط تورم و رکود اقتصادی از مباحثی است در این دیدار طرح شد. در همین راستا یک اقتصاددان معتقد است: طرح هدفمندی یارانه ها که در دولت نهم و دهم آغاز شد، اگر به طور تدریجی اجرا می شد تاکنون پاسخگوی بسیاری از مشکلات جامعه امروز ایران بود با این حال باید دولت یازدهم و دوازدهم و حتی سیزدهم را در این باره پاسخگو کرد که چرا نسبت به آن بی اعتنا بودند.

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان، در خصوص طرح هدفمندی یارانه ها به اقتصادآنلاین گفت: طرح هدفمندی یارانه ها از زمان دولت احمدی نژاد اجرا شد که همزمان با آن قیمت حامل های انرژی افزایش یافت. در واقع یارانه را از برخی تولیدکنندگان گرفت و به مصرف کننده داد.

این معروف شد به یارانه های 45500 تومانی که در گام اول تجربه موفقی هم بود و اجرا شد. فقط ایراد کار این بود که تداوم پیدا نکرد. در دولت های بعدی گام های بعدی هدفمندی ادامه نیافت و همان مبلغ 45500 تومان ثابت ماند و تغییری هم نکرد.

از سویی قیمت حامل های انرژی هم متناسب با تورم و یا همسان سازی با قیمت فوب خلیج فارس اصلاح نشد. در حالیکه اگر آن طرح ادامه پیدا می کرد خیلی از مشکلات امروز ما الان حل شده بود.

بی توجهی به قانون هدفمندی یارانه ها از دولت یازدهم تاکنون

وی افزود: ادامه هدفمندی به این معنی است که تا الان باید قیمت های حامل های انرژی بر اساس تورم به تدریج تعدیل شده بود و این مبلغ یارانه ها هم بر پایه همین افزایش قیمت حامل های انرژی افزایش پیدا می کرد.

اکنون باید دولت های یازدهم و دوازدهم و سیزدهم پاسخگوی این اشتباه باشند؛ خصوصا دولت یازدهم که به نظر من اشتباه کرد. تیم اقتصادی دولت یازدهم باید پاسخگو باشد که چرا هدفمندی یارانه هایی که شروع شده بود و خیلی در کنترل فقر و کاهش ضریب جینی موثر بود، اجرا نشد؟ زمان آقای احمدی نژاد قیمت حامل های انرژی را افزایش دادند، برای برخی از اقلامی هم که یارانه به تولیدکننده داده می شد آن ها را هم حذف کردند و مجموع یارانه ها را به خود مصرف کننده به صورت مستقیم دادند. از طرفی رضایتمندی دهک های پایین جامعه هم خیلی بالا رفته بود.

خیلی از طبقات کم درآمد از این طرح خیلی راضی بودند، چون یارانه به حسابشان واریز می شد و خودشان مصرف شان را مدیریت می کردند. اما اشتباه در دولت یازدهم یعنی دولت آقای روحانی رخ داد که این طرح خوب ادامه پیدا نکرد و ما الان به این معضل برخوردیم.

شقاقی شهری اضافه کرد: بنابراین الان طرح هدفمندی دوباره باید از نو اجرا شود. یعنی باید دوباره یارانه انرژی را از تولیدکننده و بنگاه های تولیدی حالا چه تولید انرژی باشد چه سایر کالاها، بگیرند و مبلغش را مستقیم به حساب مردم بریزند.

زمان آقای احمدی نژاد این طرح معروف به هدفمندی یارانه ها طرح موفقیت آمیزی شد و الان دیگر دولت باید دوباره این فاصله ای که در این 10 تا 12 سال اتفاق افتاده را جبران کند. البته دولت های بعدی یارانه های مختلفی هم به این عدد 45500 تومان اضافه کردند که فکر کنم همین یارانه های 300 الی 400 هزار تومانی است که در حال حاضر به برخی از دهک ها داده می شود.

شناسایی و ساماندهی دقیق جامعه هدف

این اقتصاددان افزود: در مجموع باید دوباره از نو این طرح با یک برنامه مشخص تداوم پیدا کند و به نظرم دولت فعلی همین طرح را اجرا کند. در حال حاضر به خاطر کاهش ارزش پول ملی که در سال های اخیر رخ داده، طبیعتا حذف یارانه از تولید کننده و بخش انرژی شوکی را به اقتصاد وارد خواهد کرد.

چون دیگر امکان افزایش تدریجی نیست. اگر بعد از دولت آقای احمدی نژاد یارانه را به تدریج و متناسب با تورم افزایش می دادند، خیلی کار راحت می شد. اما الان دوباره با این شکاف عمیقی که ایجاد شده از نو باید یارانه تولید کننده را حذف و به مصرف کننده داد که در نهایت یک شوکی می تواند ایجاد کند.

اما در نهایت به نفع اقشار محروم و نیازمندان جامعه خواهد بود. خصوصا آنهایی که خودرو ندارند یا اقلام را خودشان مصرف نمی کنند ولی دولت به این اقلام یارانه می دهد، از تولید کننده دوباره به سمت مصرف کننده منتقل شود. به نظر من اگر برنامه خوبی پشتش باشد می تواند اثرگذار باشد.

وی در مورد اینکه اکنون دولت چه راهکاری می تواند در پیش بگیرد و اینکه قرار است یارانه دهک های بالای جامعه را که گفته می شود 25 میلیون نفر جمعیت هستند را حذف کند، تاکید کرد: بهترین کار در قدم اول شناسایی و ساماندهی دقیق جامعه هدف است.

چون برخی ثروتمند هستند، اما یارانه می گیرند و برخی دیگر جزو اقشار ضعیف یا متوسط جامعه هستند، اما از آن بهره مناسب نمی برند یا یارانه شان حذف می شود. لازم است مولفه هایی که برای ارزیابی ثروت و دارایی خانوار ها معیار قرار می گیرد افزایش پیدا کند تا معیار های این جامعه هدف خوب شناسایی شود. الان جامعه هدف انحراف زیادی دارد؛ بنابراین باید معیار های تمیز و جداسازی دهک ها شفاف تر و بیشتر و بهتر شود تا ما بتونیم واقعاً جامعه هدف را خوب شناسایی کنیم.

شقاقی شهری ادامه داد: در جامعه ای که همه چیز الکترونیکی شده متاسفانه ما هنوز نمی توانیم جامعه هدف و دهک ها را خوب شناسایی کنیم و لازم است بازنگری در این زمینه انجام شود.

تدریجی حذف یارانه پنهان انرژی با توافق با صاحبان صنایع

وی در مورد مبحث یارانه پنهان انرژی که به صنایع داده می شود و مباحثی که برخی در مورد دادن یارانه 10 یا 20 میلیونی مستقیم به افراد مطرح می کنند هم بیان کرد: من موافق اصلاح یارانه های پنهان انرژی هستم ولی در قالب یک برنامه مشخص باید انجام شود.

سالهاست صنایع ایران با این یارانه هایی که دولت به آنان می دهد سرپا هستند که اگر این اتفاق بزرگ بیفتد و کل یارانه آنها حذف شود، صنایع نمی توانند خودشان را به سرعت بازسازی کنند. به عنوان مثال دولت به صنعت فولاد یارانه های مختلف می دهد و این صنعت، فولاد را تولید و صادر می کند.

یارانه های انرژی یا یارانه های برق اگر قطع شود تولید کنندگان ما هم واقعاً توان تولید و صادرات را نخواهند داشت و نمی توانند رقابتی عمل کنند. حذف یارانه انرژی یک برنامه تدریجی می خواهد و به یکباره هم امکان پذیر نیست. اینکه برخی ادعا می کنند که ما می توانیم به سرعت این مسئله را اصلاح کنیم امکان ناپذیر است.

شقاقی شهری ادامه داد: چون بخش تولیدی ما مثل فولاد و مس و سایر بخش های تولیدی صادراتی، سال های زیادی است که یارانه ها را تحت عنوان یارانه پنهان انرژی مصرف می کنند و اگر این یارانه ها را به یکباره از این صنایع ما حذف کنیم، توان تولید، صادرات و امکان رقابت با کشور ها را از دست می دهند.

همچنین به شدت حجم تولید و صادرات ما کاهش پیدا می کند. از این رو ساماندهی یارانه پنهان یک برنامه تدریجی تفاهم شده را با این صنایع می طلبد. یعنی دولت باید در قالب یک برنامه تدریجی و تفاهم شده با این صنایع یارانه های آنان را کاهش دهد. به شرط اینکه بتوانند با حذف یارانه های تدریجی، با افزایش بهره وری و تامین انرژی از بخش خصوصی به حیات خود ادامه دهند.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: 300 تا 400 شرکت در ایران از این یارانه های پنهان انرژی که دولت داده استفاده و کالا تولید و صادر می کنند. اگر یکباره ما این یارانه ها را حذف کنیم این بنگاه های تولیدی ما منهدم می شوند.

بر این اساس ساماندهی آن یک برنامه تدریجی حداقل 10 ساله یا 5 ساله می خواهد که دولت از یک طرف در قالب یک تفاهمی با صنایعی که این یارانه های پنهان انرژی را مصرف می کنند صحبت کند تا به تدریج بهره وری و تامین انرژی شان را از بخش خصوصی افزایش دهند و دولت هم یارانه ها این ها را کاهش دهد و به مردم منتقل کند.

تگ ها اخبار برگزیده شقاقی شهری قانون هدفمندی یارانه ها هدفمندی یارانه ها یارانه پنهان انرژی