سقط جنین و سندرمی که گریبان مادر را می گیرد!

به گزارش خبرنگار مهر، وزارت بهداشت می گوید سالانه حدود 10 هزار سقط جنین به صورت قانونی و به دلایل پزشکی در کشور انجام می شود و چندین برابر این آمار به صورت غیرقانونی و خارج از مراکز رسمی صورت می گیرد؛ آمارهایی که البته دقیق نیست، اما بررسی آنچه متخصصان این حوزه اعلام کرده اند نشان می دهد که حداقل طی سال های 1400 تا 1401 ( دوسال ) چیزی حدود یک میلیون سقط جنین در کشور رخ داده است.

سقط جنین ابعاد مختلفی دارد و طبق اعلام وزارت بهداشت، بالای 70 تا 80 درصد سقط جنین های غیرقانونی در خارج از مراکز درمانی و عمده آنها در خانه ها و از طریق قرص های خونریزی دهنده صورت می گیرد. بررسی ها از بازار خرید و فروش داروهای سقط جنین نشان می دهد که این داروها توزیع معمولی در داروخانه ها ندارند تنها توزیع محدود در داروخانه های خاص بیمارستانی صورت می گیرد و متقاضیان هم باید الزاماً نامه پزشک و پزشکی قانونی داشته باشند.

اما سقط جنین عوارض شدید و بعضاً غیرقابل درمانی را برای مادر در پی دارد، عوارض جسمی را به دو بخش کوتاه مدت و بلند مدت می توان تقسیم کرد. عوارض کوتاه مدت شامل انواع عفونت ها و خونریزی ها است که اگر تشدید پیدا کند برای مادر مشکل ساز خواهد شد. همچنین عفونت ها نیز اگر در بدن مادر ماندگار شود یا سقط ناایمن انجام شود می تواند منجر به عفونت های بلند مدت مثل عفونت های لگنی شود. فردی که سقط انجام داده تا مدت ها درگیر این عوارض خواهد کرد، بعد از اولین سقط خود خواسته دچار سقط های مکرر و زایمان زودرس نیز شوند.

سندرم آشرمن چیست؟

شیرین نیرومنش متخصص زنان و زایمان در گفت وگو با خبرنگار مهر در رابطه با عوارض سقط جنین و بروز سندروم آشرمن گفت: سندروم آشرمن یا چسبندگی در داخل حفره یا کاویته رحم یعنی مخاط داخل رحم که باید ماه به ماه تحت تأثیر هورمون های تخمدان سلول آندومتر قرار گرفته و رشد کرده باشند، همچنین محل مناسبی برای کاشته شدن جنین در دوران بارداری فراهم کنند.

وی ادامه داد: در صورتی که بارداری صورت نگیرد، قاعدگی مخاط داخل رحم به صورت خون در زمان عادت ماهیانه از بدن خارج می شود که به رحم آسیب وارد خواهد شد. به طور کلی رحم از یک قسمت عضلانی تشکیل شده که در داخل آن مخاطی به اسم آندومتر قرار گرفته است. آندومتر از زمان بلوغ تا زمان یائسگی فعال بوده و هر ماه تحت تأثیر هورمون های تخمدان سلول های آندومتر رشد کرده و زمینه را برای کاشته شدن جنین یا حاملگی فراهم می کند.

متخصص زنان و زایمان اظهار داشت: گاهی اوقات به دلایل متفاوتی مخاط و لایه آندومتر از بین می روند و این دو لایه به یکدیگر چسبیده می شوند. در این صورت دو اتفاق می افتد یک خونریزی های قاعدگی کم شده و چسبندگی در محل آندومتر ایجاد می شود که برای بارداری می تواند مشکل ایجاد کند.

علت ایجاد سندروم آشرمن

نیرومنش افزود: علت ایجاد آشرمن به طور معمول کورتاژ است. کورتاژهای خشن، عمیق، طولانی و مکرر باعث ایجاد آشرمن می شود به خصوص کسانی که تمایل به سقط جنین عمدی دارند و در مکان های نامناسب و غیرعلمی کورتاژ انجام می دهند. کورتاژهای غیرعلمی در شرایط آلوده، خشن انجام می گیرد و ممکن است مخاط آندومتر انقدر تراشیده شود که رحم صدمه ببیند و چسبندگی داخل رحمی ایجاد شود.

متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: همچنین در بعضی موارد دیگر چون بعضی از سزارین ها، عمل میومکتومی (خانم هایی که دچار فیبرم هستند)، افرادی که مبتلا به سل تناسلی هستند، این موارد نیز باعث ایجاد آشرمن در بدن افراد می شود.

وی ادامه داد: اگر فردی به طور طبیعی جنینش تشکیل نشد و سقط صورت گرفت و کورتاژ به صورت ملایم داخل رحم برای جلوگیری از باقی ماندن جفت انجام گیرد عارضه ای وارد نخواهد کرد.

متخصص زنان و زایمان اذعان کرد: به طور معمول عارضه آشرمن کورتاژهای خشن، طولانی و مکرر است. کم کم عادت ماهانه فرد نامنظم شده و خیلی کم اتفاق می افتد، میزان خونریزی کمتر شده، گاهی فقط لکه بینی وجود دارد و در بعضی خانم ها عادت ماهیانه به طور کلی قطع می شود.

راه تشخیص سندروم آشرمن

نیرومنش بیان کرد: هنگامی که فرد به دلیل اختلالات پیش آمده در روند طبیعی عادت ماهیانه خود به پزشک مراجعه می کند، پزشک در این شرایط ابتدا دارو تجویز کرده تا ببیند قاعدگی طبیعی ایجاد می شود یا نمی شود؛ اگر قاعدگی ایجاد نشود از رحم عکس گرفته و یک ماده حاجب را در رادیولوژی از طریق دهانه رحم به داخل حفره رحم تزریق می کنند. به طور معمول این ماده به طور طبیعی باید در داخل حفره رحم پخش شده، وارد لوله های دو طرف رحم شده و از لوله ها داخل حفره شکم شود مشکلی وجود ندارد.

وی ادامه داد: فردی که دچار آشرمن شده است با توجه به شدت آشرمن حفره آندومتر از بین خواهد رفت. یعنی در آشرمن شدید حفره آندومتر به طور کامل به هم چسبیده است و ماده حاجب داخل حفره رحم نمی شود، اگر آشرمن ناقص یا نسبی باشد کمی از ماده داخل حفره رحم خواهد شد؛ اما بیشتر در عکس رحم چسبندگی به وضوح مشخص است و دیگر نیازی به رادیولوژی نیست.

درمان سندروم آشرمن

متخصص زنان و زایمان تصریح کرد: درمان آشرمن روی تمام افراد جواب نمی دهد. اگر آشرمن شدت پیدا کرده باشد و چسبندگی در رحم زیاده شده باشد دیگر قابل درمان نخواهد بود.

وی افزود: توصیه می شود افراد هنگام مواجه شدن با این بیماری به یک پزشک با تجربه مراجعه کنند تا به روش هیستروسکوپی و به کمک یک دوربین داخل حفره رحم دیده شده و سعی شود با ملایمت این چسبندگی ها را از یکدیگر جدا کرد. همچنین استفاده از داروهای هورمونی برای رشد سلول های آندومتر می تواند در بهبود آشرمن ناقص کمک خواهد کرد.

نیرومنش بیان کرد: اگر فرد بهبود پیدا کرده و قاعدگی ها خوب شود، ضخامت مخاط رحم بیشتر شده و لوله های رحمی باز شوند احتمال بارداری برای فرد وجود خواهد داشت.

پیشگیری از سندروم آشرمن

نیرومنش گفت: برای مبتلا نشدن به سندروم آشرمن به بانوان توصیه می شود ابتدا بهداشت را رعایت کنند و اگر دچار عفونت همراه با خارش، سوزش و مشاهده ترشحات بد بو همراه با لکه بینی شدند به پزشک مراجعه کنند تا درمان مناسب اعمال شود.

وی افزود: خانم ها از سن حدود 12 13 سال تا حدود 45 سالگی در هر سیکل ماهانه احتمال می رود که باردار شوند. اگر افراد نمی خواهند باردار شوند حتماً ایمنی را رعایت کنند زیرا اکثر بانوانی که ناخواسته باردار شدند به سقط و کورتاژهای خشن و طولانی روی می آورند که می تواند آسیب جدی به رحم وارد کرده و باعث ایجاد سندروم آشرمن شود.

متخصص زنان و زایمان در پایان خاطر نشان کرد: اگر خانمی خیلی سریع به پزشک مراجعه کند و درمان را شروع کند می تواند از روند افزایشی آشرمن جلوگیری کنند اما اگر با بی تفاوتی پیش رود بیماری تشدید شده و باعث ناباروری دائم فرد خواهد شد.