قیام جنگل صدای اعتراض مردم علیه استبداد بود

به گزارش ایکنا به نقل از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست علمی «قیام جنگل؛ تأثیرات و تأثرات فرهنگی» با هدف بررسی واکنش های مردمی، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی این قیام در تاریخ معاصر ایران، در پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

این نشست با حضور هومن یوسف دهی، پژوهشگر ادبیات و تاریخ معاصر و قربانعلی کناررودی، عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همراه بود به تحلیل ابعاد مختلف این حرکت تاریخی و نقشی که در شکل گیری هویت فرهنگی و اجتماعی ایران ایفا کرد، پرداخته شد.

نهضت جنگل روحیه مقاومت در برابر سلطه خارجی را تقویت کرد

در نشست علمی «قیام جنگل؛ تأثیرات و تأثرات فرهنگی» هومن یوسف دهی، پژوهشگر ادبیات و تاریخ معاصر، با ارائه تحلیلی از شرایط تاریخی و اجتماعی زمانه، به چرایی شکل گیری نهضت جنگل پرداخت و این حرکت را واکنشی به مداخلات استعماری و نابسامانی های داخلی توصیف کرد.

این پژوهشگر شرایط استان گیلان در زمان شکل گیری نهضت جنگل را نیز تبیین کرد و گفت: در گیلان، حضور قشون روسیه تزاری، که از سال 1299 قمری شدت گرفت، به مداخله آشکار در امور داخلی منطقه انجامید. این دخالت ها نه تنها خشم مردم را برانگیخت، بلکه آنان را به سوی یک قیام مسلحانه سوق داد. در چنین شرایطی، شخصیت هایی چون میرزا کوچک خان، احمد کسمایی و میراحمد مدنی، که سابقه فعالیت در جنبش مشروطه داشتند، برای مبارزه با این سلطه استعماری قیام کردند.

وی همچنین با اشاره به تأسیس هیئت اتحاد اسلام توسط رهبران نهضت جنگل گفت: میرزا کوچک خان و یارانش در خرداد 1294 شمسی نهضت جنگل را بنیان نهادند. این گروه فعالیت های خود را تحت عنوان هیئت اتحاد اسلام پیش می بردند و با بهره گیری از باورهای دینی و حمایت مردمی، پایه های این حرکت را مستحکم کردند. نقش میرزا کوچک خان به عنوان یک رهبر با تجربه نظامی و سیاسی، در تبدیل این نهضت به یک جنبش گسترده غیرقابل انکار است.

این پژوهشگر با اشاره به استقبال مردمی از نهضت جنگل گفت: این جنبش به سرعت به مأمنی برای گروه های مختلف تبدیل شد. از کشاورزان و کارگران گرفته تا جوانانی که به دنبال امنیت و استقلال بودند، همه به این نهضت پیوستند.

قیام جنگل صدای اعتراض مردم علیه استبداد و استعمار بود

یوسف دهی، میرزا کوچک خان را نمادی از مقاومت در برابر سلطه استعماری و استبداد داخلی دانست و اظهار داشت: میرزا کوچک خان جنگلی با اتکا به اراده ای استوار و رهبری هوشمندانه، نهضتی را پایه ریزی کرد که نه تنها صدای اعتراض مردم گیلان، بلکه انعکاسی از آرمان های آزادی خواهانه همه ایرانیان بود. قیام جنگل، بیانگر عزم ملتی بود که نمی خواست زیر بار ظلم خارجی و داخلی بماند.

هومن یوسف دهی، پژوهشگر ادبیات و تاریخ معاصر، در بخش دیگری از سخنان خود به تحولات بنیادین در ساختار و عملکرد نهضت جنگل پرداخت و تأثیر رویدادهای داخلی و بین المللی را بر این قیام بررسی کرد.وی با اشاره به خاستگاه اجتماعی و قدرت گرفتن نهضت جنگل در سال 1296 خورشیدی اظهار داشت: دو سال پس از آغاز نهضت، جنگلی ها توانستند تشکیلات اداری، مالی، قضایی و اطلاعاتی منسجمی ایجاد کنند.

نهضت جنگل پدیده ای فرهنگی بود

یوسف دهی در بخش دیگری از سخنرانی خود، بر جنبه های فرهنگی نهضت جنگل تأکید کرد: نهضت جنگل، فراتر از یک جنبش مسلحانه، پدیده ای فرهنگی بود. در دورانی که باسوادان جامعه بسیار محدود بودند، جذب چهره های فرهنگی، شاعران، روزنامه نگاران و روحانیون، از دستاوردهای مهم این جنبش به شمار می رود. حداقل 30 شخصیت فرهنگی شناخته شده با این نهضت همکاری داشتند.

وی در ادامه گفت: یکی از اقدامات مهم فرهنگی این جنبش، انتشار روزنامه جنگل به عنوان ارگان رسمی آن بود. این روزنامه که توسط چهره هایی مانند میرزا حسین خان کسمایی و غلامحسین نویدی اداره می شد، در ارتقای آگاهی سیاسی و اجتماعی مردم گیلان و حتی سراسر کشور، نقشی کلیدی ایفا کرد.

هومن یوسف دهی سخنان خود را با یادآوری سرنوشت رهبران جنبش جنگل به پایان رساند و گفت: با قلع وقمع جنگلی ها و شهادت میرزا کوچک خان، این جنبش به پایان رسید. اما میراث فرهنگی و اجتماعی آن همچنان زنده است و می تواند به عنوان الگویی از پیوند فرهنگ و سیاست در تاریخ ایران مورد مطالعه قرار گیرد. نهضت جنگل نمونه ای است که نشان می دهد چگونه می توان حتی در شرایط سخت، برای حفظ هویت فرهنگی و پیشبرد آموزش و آگاهی اجتماعی تلاش کرد.

انتهای پیام