شعر رودکی بنیان زبان فارسی است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدجعفر یاحقی رئیس همایش «رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان»، در اختتامیه همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان که شامگاه چهارشنبه، پنجم دی ماه در سالن رودکی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: سخنرانی من بهانه ای برای تاکید بر امر مهم و خطیر، یعنی پیوند بین ایران و تاجیکستان است و به این نیت این کار فراهم شده و چه پیوندی بهتر از رودکی که معمار اصلی زبان فارسی است.

وی افزود: این فصل مشترک مبارک است و امیدوارم وسیله ای برای تعامل و همفکری بیشتر فرهنگی بین تاجیکستان و ایران شود. دوماه پیش از زیارت رودکی آمده ام، سرافرازم از عطر خوش فارسی و زبان رودکی. رودکی دیوانی ندارد که حجم بالایی از شعر را در اختیار داشته باشیم و آنچه که هست، چند قصیده، غزل و تعدادی رباعی و عمدتا ابیات پراکنده ای که از کتاب های مختلف به دست ما رسیده است.

رئیس همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان بیان کرد: بخشی از مآخذ مهم شناخت شعر رودکی، فرهنگ های فارسی است؛ شعر رودکی بنیان زبان فارسی است و وقتی می خواهیم در فرهنگ ها شاهدی برای لغت بیان کنند، می گویند رودکی است. از ابیات پراکنده موجود و اشعاری که حدود 1000 بیت آن پیدا شده، شاید نتوان به عظمت و امنیت یک شاعر پی برد. تقریبا یک برآورد سرانگشتی کردم که اگر تعداد ابیات رودکی یک سمت و تعداد مقالات نوشته شده در مورد آن را طرف دیگر بگذاریم، می بینیم مقالات و کتاب های نوشته شده برای رودکی بیشتر است.

یاحقی ادامه داد: هیچ شاعری چنین توفیقی در زبان فارسی بدست نیاورده که به اندازه تعداد ابیات برای آن کتاب نوشته شده باشد. این سعادت نصیب رودکی شده است و تازه دوستان تاجیک می خواهند در مورد آن کار کنند. در تذکره و منابع دیگر به میزان زیاد از رودکی اسم بردند. در تاریخ بیهقی حدود 38 بیت از رودکی نقل شده است. رودکی اساس گذار ادبیات فارسی است، همه شاعران مدیون رودکی هستند. بزرگ ترین آنان فردوسی بزرگ است که بسیار از اندیشه های بلند فردوسی از رودکی گرفته شده است.

وی بیان کرد: رودکی در یک بستر فرهنگی خاصی رشد کرده که بنیاد زبان فارسی و فرهنگ ایرانی است. سامانیان خدمت بزرگی کردند تا فرهنگ را بر پای خود نگاه دارند و سامانیان به زبان فارسی سامان دادند. در همه زمینه ها به حمایت سامانی ها شعر گفته و کتاب نوشته شد، که سرآمد آنان رودکی است.

رئیس همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان اظهار کرد: نه تنها در قالب و صورت ظاهری شاعران ما مدیون رودکی هستند بلکه در مضمون و اندیشه وام دار آن هستند. بسیاری از قالب های شعری را اولین بار رودکی آورده و انتقالی که در ارتباط با ادبیات پیش از اسلام به پس از اسلام صورت گرفته، توسط رودکی پی ریزی و محکم کاری شده است.

یاحقی اظهار کرد: شعر ایران پیش از اسلام عروضی نبوده و در خدمت موسیقی بوده است. رودکی توانسته تعادلی بین موسیقی و زبان ایجاد کند و خود رودکی از موسیقی دانان برجسته زمان خود است. ارتباط موسیقی و ادبیات در دیوان رودکی خود را نشان می دهد.

در اندیشه، مدیون رودکی هستیم

وی ادامه داد: در اندیشه، مدیون رودکی هستیم. در یک دوره و محوری خردورزی در ادبیات داریم که فردوسی پرچم دار بزرگ آن است و اولین بار رودکی است که پرچم دانش افروزی در زبان فارسی برافراخت و اگر دیوان رودکی بود، خیلی حرف های دیگری در مورد رودکی وجود داشت.

رئیس همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان اظهار کرد:  بسیاری از مضمون های رودکی در شاهنامه فردوسی درج شده و دیگران از فردوسی و رودکی درس گرفته اند. یکی از محورهای اصلی شعر رودکی خردورزی است که فردوسی آن را به عنوان پرچم بزرگ در تارک شاهنامه نشانده است. دانشگاه فردوسی با افتخار وارث این فرهنگ است که نشئت گرفته از رودکی است.

یاحقی افزود: انسان در شعر رودکی بسیار مهم است، ارزش های انسان ساز و تعاملات انسان در شعر رودکی وجود دارد. دعوت به دوستی و نشاط بسیار مهم است و در شعر رودکی پیام های بسیار مهم وجود دارد. گوهر دیگر مهم در شعر رودکی، مسئله شادی است. در ایران شادی را بد برداشت می کنیم، به جای شادی، خرم دلی می گویم. شادی فلسفی و عمیق که برای رسیدن به انسانیت به آن نیاز داریم. بعد آفرینش انسان، آفرینش شادی مهم است.

وی بیان کرد: اگر انسان شاد نباشد، نمی تواند هویت خود را پیدا کند. یک ارامش خاطر که همه ما به آن برای استمرار حیات نیازمند هستیم در شعر رودکی وجود دارد و از این جهت سعدی فرزند رودکی است. مجموع همه اینان در حافظ جمع شده است، حافظ وارث رودکی و فردوسی، رودکی و سعدی و رودکی و خیام است. گوهر طلایی که امروز به آن احتیاج داریم.

رئیس همایش رودکی و پیوندهای فرهنگی ایران و تاجیکستان گفت: بسیار جا دارد به پیام و آموزه های رودکی توجه کنیم. به دریافت و تحلیل رودکی بپردازیم. گسیختگی ابیات رودکی و عدم انسجام آنان ما را از این شاعر بزرگ غافل کرده است. این همایش برای ارتباط با تاجیکستان است که امیدوارم بعد از این گسترش یابد که ما به این گسترش نیاز داریم. متاسفانه در ایران دریافت خوبی وجود ندارد و از زبان و منطقه تاجیکستان شناخت درستی نداریم. حاضریم تورهای علمی به تاجیکستان بگذاریم، سفیر تاجیکستان اینجا هستند و راه را هموار می کنند. خردسرای فردوسی از دانشگاه فردوسی جدا نیست. امیدوار هستم همکاری بین دانشگاه و خردسرای فردوسی وجود داشته باشد.

یاحقی افزود: مهمان نوازی تاجیک برای ما درس بزرگی است و امیدواریم بعد از این زمینه را برای آشنایی دانشگاهیان فراهم کنیم. به جای اینکه به غرب و ترکیه رویم، به شرق رویم. ما از خورشید آمدیم و اینجا خراسان است.

حمیدرضا دانش ناری مدیر همکاری های علمی بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: امیدوارم که این همایش علاوه بر هم افزایی علمی در حوزه زبان و ادب فارسی آغازگر دورانی نو در همکاری های علمی و فرهنگی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان باشد.

مدیر همکاری های علمی بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: مدیریت همکاری های علمی بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد با افتخار و با علم به محدودیت ها و مشکلات موجود آماده است تا در جهت گسترش همکاری ها و ارتقای مناسبات علمی و فرهنگی میان دو کشور پیشگام باشد.

انتهای پیام