استان کرمان دچار توسعه نامتوازن شده است

به گزارش خبرگزاری مهر، امیر حسن زاده، روز سه شنبه در نشست خبری با اصحاب رسانه در محل هتل المپیک تهران با اشاره به موقعیت استان کرمان عنوان کرد: کرمان با 11.5 درصد مساحت کشور و 25 شهرستان، بزرگ ترین استان کشور از لحاظ جغرافیایی محسوب می شود. طول این استان هزار کیلومتر با دو زون بزرگ معدنی است که این استان را به بهشت معادن ایران تبدیل کرده است. کرمان 45 تا 50 درصد حقوق معدنی در کشور را پرداخت می کند. البته باید این بهشت معادن را با معدنکاری نسل های جدیدتر همراه سازیم؛ بنابراین باید به سمت روش های جدید در معدنکاری پیش برویم.

معاون اقتصادی استاندار کرمان در ادامه افزود: باید این موضوع را در نظر بگیریم که استان کرمان به یک توسعه نامتوازن دچار شده و بیشتر توسعه ها در سیرجان، رفسنجان و زرند اتفاق افتاده است. حدود دو سال برای احیای زون ارومیه – دختر، دو اقدام ساختاری و اداری را آغاز کرده ایم، ابتدا احیای نظام مهندسی دفتر جنوب در حوزه دولتی را ایجاد و فعال کرده و معدنکاری در جنوب را آغاز کرده ایم. در جنوب کرمان حتی تولید شمش طلا را نیز داریم.

وی ادامه داد: دوم تعیین تکلیف پروانه بهره برداری معادن و گواهی کشف است تا بر اساس ماده 20 آنها را تعیین تکلیف کنیم و به سازمان صمت استان اعلام کرده ایم که در این راستا سلیقه ای برخورد نشود.

برنامه ریزی در پایین دست معادن

معاون اقتصادی استانداری کرمان در ادامه با اشاره به این موضوع که در صنایع پایین دست نیز برنامه هایی در دست اقدام داریم، عنوان کرد: ما به شرکت های فعال در استان کرمان توصیه کرده ایم که به صنایع پایین دست خود ورود پیدا کنند و در این راستا ما نیز آنها را حمایت خواهیم کرد و زمین و مجوزهای لازم را به آنها خواهیم داد.

حسن زاده با اشاره به واحدهای معدنی فعال در استان کرمان تصریح کرد: در استان کرمان 15 واحد کنسانتره آهن فعالیت دارند که 34 میلیون تن در سال کنسانتره آهن تولید می کنند، همچنین در این استان 23 میلیون تن گندله آهن، آهن اسفنجی حدود 6 میلیون تن، شمش فولاد 5 میلیون تن، میلگرد 1.5 میلیون تن و کاتد مس 350 هزار تن تولید می شود.

وی ادامه داد: در گام دوم انقلاب با توجه به تغییر شرایط اقلیمی در کشور و کمبود آب و انرژی باید به سمت صنایع پایین دست پیش برویم. برای نمونه در زمینه مس از کاتد می توان 300 محصول پایین دستی تولید کرد. شرکت ملی صنایع مس ایران شاید نتواند خود وارد صنایع پایین دستی شود، اما سی وی سی CVC مس می تواند در این زمینه ورود پیدا کند که سرمایه آن در ابتدا 20 میلیارد بود که به 200 میلیارد رسیده که جا دارد، بالاتر نیز برود تا بتواند با ورود به شرکت های کوچک و دانش بنیان در این 300 حوزه فعالیت کند. این برنامه در استان در حال پیگیری است. همچنین سی وی سی CVC فولاد نیز در حال شکل گیری است که هنوز نهایی نشده، اما سی وی سی CVC مس کاملاً تشکیل شده است. علاوه بر این ما در استان کرمان دو پارک علم و فناوری داریم که صنایع پایین دست را با این دو پارک پیگیری خواهیم کرد.

ذخایر قطعی کرمان

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با اشاره به ذخایر معدنی در استان کرمان عنوان کرد: ما در شمال استان کرمان حدود 6 میلیارد تن پروانه ذخایر قطعی و در جنوب استان نیز حدود 400 میلیون تن پروانه ذخایر قطعی داریم. البته با اکتشافات جدید حتماً به 15 میلیارد ذخایر معدنی با پروانه قطعی خواهیم رسید، حتی با اکتشافات بیشتر می توانیم تا 30 میلیارد تن نیز ذخایر معدنی کشف کنیم، چراکه تاکنون 7 درصد کشور با عمق 10 متر مورد اکتشاف قرار گرفته است. در این راستا حتی سنگ های ساختمانی نیز نیاز به اکتشاف دارد.

حسن زاده ادامه داد: همچنین حدود 70 درصد کرومیت و 80 درصد تیتانیوم کشور در جنوب کرمان واقع شده اند. در جنوب استان کرمان 114 پروانه بهره برداری معادن صادر کرده ایم که 47 معدن آن فعال، 51 معدن غیرفعال و 15 معدن نیز با توجه به ماده 20 غیرفعال شده اند. همچنین کارخانه کنسانتره تیتانیوم کهنوج با ظرفیت 130 هزار تن با پیشرفت 90 درصدی تا پایان سال یا سه ماه ابتدای سال آینده توسط بخش خصوصی افتتاح خواهد شد.

معدن را جایگزین نفت کنیم

حسن زاده با اشاره به این موضوع که امروز اگر قصد داریم اقتصاد معدنی را جایگزین نفت کنیم باید ساختارهای آن را نیز مهیا کنیم، عنوان کرد: تمام بخش های مختلف باید این نگاه را در خود تقویت کنند که کشور از ساختار اقتصاد نفتی به ساختار معدنی برسد که این امر نیز نیاز به حمایت رسانه ها دارد. در این راستا نیز پیشنهاد یک ساختار مستقل و حتی یک وزارت خانه جدا در حوزه معدن و صنایع معدنی را ارائه کرده ایم که در کنار این ساختار علاوه بر سازمان ایمیدرو ، معاونت معدنی وزارتخانه صمت ، سازمان زمین شناسی، منابع طبیعی، محیط زیست و حتی گمرک نیز قرار گیرد تا یک ساختار قوی شکل بگیرد. همچنین هنرستان هایی در جوار صنعت را باید ایجاد کنیم، ما صنایع بزرگی داریم که با کمبود نیروی کار ماهر مواجه هستند. البته در این راستا آموزش و پرورش این نیاز را احساس نکرده است، یا در دانشگاه ها جای برخی رشته های معدنی خالی است؛ بنابراین اگر بخواهیم این ساختار معدنی را شکل بدهیم باید فراتر از وزارت خانه صمت سایر وزارت خانه ها و نهادها را نیز درگیر کنیم. اگر اولویت اصلی کشور معدن است، باید این ساختارها را ایجاد کنیم که ما پیگیر این موضوع در استان کرمان هستیم.

وی در ادامه با اشاره به واحدهای فرآوری در دست اقدام در استان کرمان افزود: یک واحد کنسانتره مس با ظرفیت 25 هزار تن در جیرفت توسط بخش خصوصی در دست اقدام است. همچنین یک واحد کنسانتره مس 15 هزار تنی را در دست اقدام داریم. یک واحد کنسانتره طلا در واحد فاریاب با پیشرفت 90 درصدی در حال ساخت است که تا 6 ماه آینده افتتاح خواهد شد. علاوه بر این یک واحد کنسانتره کرومیت در فاریاب با پیشرفت 95 درصدی آماده افتتاح است. همچنین 9 کارخانه نیز به تازگی عملیات اجرایی آنها به پایان رسیده و وارد مرحله تولید شده اند که اشتغال زایی قابل توجهی را به خود اختصاص داده اند. این کارخانه ها در جنوب استان کرمان راه اندازی شده اند. البته معادن ما در جنوب استان کوچک مقیاس هستند، ولی با همین معادن، صنایع معدنی خوبی شکل گرفته اند.

کشاورزی فدای معدن نمی شود

معاون اقتصادی استانداری کرمان در ادامه تاکید کرد: البته ما هیچگاه در جنوب استان کرمان کشاورزی را فدای معدن نمی کنیم در این راستا جیرفت به هند ایران معروف است و باید این نگاه را در استان تقویت کنیم که کرمان هم بهشت معادن و هم بهشت کشاورزی است. جنوب کرمان سالی 5 میلیون تن محصولات کشاورزی دارد که برخی از آنها بازار صادراتی در کشورهای CIS دارند.

حسن زاده افزود: در زمینه معدن و صنایع معدنی در جنوب کرمان پذیرای سرمایه گذاری های بیشتری هستیم البته به این شرط که سرمایه گذاری همراه با فرآوری باشد.

وی همچنین خاطرنشان کرد در جنوب استان کرمان بحث آموزش های معدنی را آغاز کرده ایم برای نمونه چهار دوره آموزش عملیات اپراتوری حفاری را با همکاری ایمیدرو برگزار کرده ایم، برای دوره جدید نیز فراخوان داده ایم. به دو دلیل این آموزش ها را پیگیری کردیم یکی اینکه جوانان این منطقه را توانمند کنیم که خود کار را به دست بگیرند؛ دوم در راستای برطرف کردن مشکل معارضین محلی است، زیرا وقتی خود آنها آموزش ببینند دیگر مزاحمتی برای معدنکاری ایجاد نخواهند کرد. در خصوص شمال استان نیز صنایع پایین دستی به ویژه در حوزه مس در دستور کار است.

زغالسنگ پدر معادن استان کرمان

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با تاکید بر این موضوع که پدر معادن استان کرمان زغال سنگ است، خاطرنشان کرد: حوزه زغال سنگ در این استان به فراموشی سپرده شده است، در حالی که همراه زغال سنگ عناصر نادر خاکی نیز یافت می شود. ما زغال سنگ حرارتی خوبی داریم که کشور پاکستان از این زغال سنگ استقبال بسیار خوبی کرده است. متأسفانه شرکت های داخلی زغال سنگ به دلیل اختلاف قیمت زغال سنگ وارداتی و داخلی ورشکست شدند. با توجه به این موضوع که بیشترین تولید و مصرف مربوط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که مذاکره هایی با وزیر کار داشته ایم. همچنین با پاکستان و هند نیز باید وارد مذاکره شویم. در کرمان 15 محدوده ی معدنی زغال سنگ مربوط به شرکت معادن زغال سنگ کرمان داریم و 10 محدوده فعال دیگر مربوط به زغال سنگ در دست بخش خصوصی است که این حوزه ظرفیت خوبی برای سرمایه گذاری دارد. یکی از بحث هایی که شرکت زغال سنگ پیگیری می کند این است که این 15 محدوده را به صورت راهبری به شرکت ها بدهد. یکی از ویژگی های زغال سنگ کرمان، گوگرد پایین آن است که صنایع از این زغال سنگ استقبال می کنند.

حسن زاده همچنین افزود: در معادن کرومیت اسفندقه نیز سرمایه گذاری انجام داده ایم. در کرمان سه شهر اسفندقه ، فاریاب و منوجان دارای معادن کرومیت هستند که بهترین و پرعیارترین آنها اسفندقه است. مالکیت شرکت معادن اسفندقه در دست صندوق بازنشستگی فولاد است. در این راستا سرمایه گذاران می توانند ورود پیدا کنند. البته آنجا تنها کرومیت ندارد، بلکه یک منطقه پلی متال شامل طلا، مس و … نیز می شود.

وی همچنین افزود: محدوده کرومیت اسفندقه متعلق به شهرستان ارزوئیه است. جاده متصل به این معدن در حال باز شدن است. محدوده و پهنه معدنی شرکت معادن اسفندقه 1200 کیلومتر بود که با ماده 20 خلع ید شد و در مزایده به 800 کیلومتر کاهش یافته است. اگر این شرکت کار نکند، دوباره با این ماده 20 مساحت بیشتری از آنها گرفته خواهد شد. این انگیزه ای شده که این شرکت کار را با جدیت دنبال کند.

ارزش سنگ های نیمه قیمتی کرمان

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با اشاره به سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی عنوان کرد: در 15 استان کشور ظرفیت سنگ های نیمه قیمتی وجود دارد. در دنیا 1200 دلار گردش مالی گوهر سنگ هاست که 80 میلیارد دلار این گردش مالی مربوط به سنگ های رنگی است. ما در این حوزه در کشور کاری انجام نداده ایم. البته در کرمان در این حوزه اقداماتی را آغاز کرده ایم که جای سرمایه گذاری بیشتری نیز دارد. گارنت سبز باغ برج، فیروزه شهربابک متعلق به شرکت ملی مس، آمیتیس ، عقیق و … را در این استان داریم. در این راستا با همکاری ایمیدرو دوره های آموزش گوهر تراشی را در سیرجان و شهربابک برگزار کردیم. دومین مسابقات گوهر تراشی را نیز در کرمان میزبان بودیم. در کرمان حوزه گوهر تراشی را معدن خانگی نام گذاری کرده ایم، چراکه تجهیزات آن به راحتی و با سرمایه پایین در خانه قابل نصب است و ارزش افزوده بالایی دارد. بازار گوهرسنگ در دنیا بازار بسیار خوبی دارد و این حوزه در ایران جای سرمایه گذاری بالایی دارد که نیاز به آب، برق و گاز ندارد. به شرکت ملی مس که طلا، نقره و فیروزه دارد، پیشنهاد تولید داده ایم، اما این حوزه مغفول مانده است.

حسن زاده همچنین با اشاره به این موضوع که با توجه به کمبود آب و ناترازی انرژی باید به سمت تولید پایین دست حرکت کنیم، افزود: ما 20 سال پیش سنگ آهن را به صورت کلوخه می فروختیم اما اکنون که شمش فولادی و محصولات نوردی می فروشیم این حرکت بسیار خوبی است اما ما نباید همین جا متوقف بشویم و ما باید با تولید محصولات خاص، در 20 سال آینده فروش و صادرات دانش فنی و خدمات فنی و مهندسی فولادهای خاص و فولادهای آلیاژی را در دستور کار داشته باشیم. تولید در پایین دست ارزش افزوده بالاتری دارد، اگر هم اکنون این سرمایه گذاری را انجام ندهیم، عقب خواهیم افتاد. ما باید به این سمت پیش برویم که خدمات فن آورانه با ارزش افزوده بالا را به فروش برسانیم. هم اکنون در استان کرمان با دید سرمایه گذاری با ایجاد ارزش افزوده بیشتر پیش می رویم تا منابع را هدر ندهیم.

تعامل دانشی با کشورهای خارجی

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین یادآور شد: اولین شرکت کرمان با افغانستان وارد تعامل شده است و در آنجا محدوده هایی را در اختیار گرفته و نخستین آزمایشگاه معدنی را در کابل ایجاد کرده است. همچنین در آفریقا در کشور نیجریه شرکت های کرمانی 12 محدوده معدنی را در اختیار گرفتند و اولین آزمایشگاه معدنی را راه اندازی کردند و در این راستا آفریقایی ها 6 ماه در کرمان آموزش اپراتوری آزمایشگاه را گذراندند؛ بنابراین ضروری است که به سمت صادرات دانش فنی پیش برویم و ما باید رفرنس معدنی منطقه باشیم و کشورهای همسایه دانش خود را از ما بگیرند.

دو اقدام اساسی

حسن زاده تاکید کرد: ما باید دو اقدام اساسی در کشور انجام بدهیم، یکی اینکه موضوع اکتشافات را گسترش بدهیم و پس از اکتشاف صنایع پایین دستی را تقویت کنیم. البته در کنار آن باید نیروی ماهر نیز تربیت کنیم در این راستا در استان کرمان کنسرسیوم مهارت را آغاز کردیم که این کار را با 12 شرکت معدنی خودرویی، مس، زغال سنگ، قطعه سازان و شرکت های کوچک و متوسط آغاز کردیم. در کرمان 6 مرکز آموزشی داریم که از آنها برای آموزش دعوت به عمل آوردیم و تعداد شرکت ها را در این کنسرسیوم مهارت به 49 شرکت رساندیم. در کنسرسیوم مهارت از ظرفیت فنی و حرفه ای استفاده کردیم تا فنی و حرفه ای را به سمت نیاز این صنایع سوق بدهیم. در این راستا با توجه به محدودیت های فنی و حرفه ای در حوزه مالی، خود شرکت ها کمک حال شده اند. برخی شرکت ها خود کارگاه های آموزشی داشتند که این کارگاه ها را با هم به اشتراک گذاشتند.

وی در پاسخ به خبرنگار «می متالز» درباره پهنه سرب و روی راور و شرکت صنایع مس شهید باهنر عنوان کرد: شرکت سرب و روی راور دچار یک مشکل زیست محیطی است که در حال برطرف کردن این مشکل هستیم تا با حضور رئیس جمهور مشکل این محدوده حل شود. همچنین در خصوص شرکت صنایع مس شهید باهنر که یک شرکت پایین دست کاتد است و ظرفیت خوبی دارد، اما در حال حاضر با 50 تا 60 درصد ظرفیت خود کار می کند. مشکل این شرکت تأمین کاتد است که باید از بورس کالا خریداری کند که به دلیل عرضه پایین قادر به خریداری نیست. پیشنهاد ما این بود که شرکت ملی مس سهامدار این مجموعه شود تا بتواند خارج از بورس این شرکت را تأمین کند یا حق العمل کاری به این شرکت کاتد بدهد و راه حل سوم اینکه مس باهنر خود به سمت معدنکاری و تولید کاتد پیش برود. البته ملی مس چندان راغب به سهامداری در شرکت صنایع مس شهید باهنر نیست. در هر صورت ما هیچ شرکتی را نمی توانیم مجبور به سرمایه گذاری بکنیم.

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین در پاسخ به این پرسش که بحث واگذاری معادن زغال سنگ کرمان (زیرمجموعه صندوق بازنشستگی فولاد) به هلدینگ صدر تأمین (زیرمجموعه شستا ) تا چه اندازه جدی است، تصریح کرد: صدر تأمین در طبس موفق بود اگر در این راستا زنجیره تأمین تا مصرف زغال که شرکت ذوب آهن اصفهان است در کنار هم قرار بگیرند (که همگی زیرمجموعه وزارت کار نیز هستند) این مشکلات حل خواهد شد. با تغییر دولت مدیر صندوق بازنشستگی فولاد نیز تغییر کرد، اما شنیده ام که وزیر کار با انجام چنین کاری موافق بوده و در کل این پیشنهاد می تواند به نفع کشور باشد.

فرصت ایجاد نیروگاه خورشیدی در کرمان

وی همچنین در پاسخ به این پرسش خبرنگار «می متالز» که در زمینه صادرات محصولات معدنی و بازاریابی بین المللی آن در استان کرمان چه اقداماتی انجام داده اید، تصریح کرد: ما با کشورهای مختلف وارد مذاکره شده ایم. برای نمونه با تغییر پایتخت کشور اندونزی (جاکارتا) رایزنی هایی را انجام داده ایم. در کل، کار چندان جدی ای در زمینه بازاریابی انجام نداده ایم، البته وظیفه حاکمیت نیست که به بازاریابی ورود پیدا کند، اما باید حتماً به فکر بازارهای خارجی نیز بود.

معاون اقتصادی استانداری کرمان ادامه داد: با وجود سنگ های ساختمانی بسیار در کشور ما حتی یک شو روم Show Room کشوری در این زمینه نداریم. ما با صادرکنندگان سنگ صحبت کردیم که در بنیاد مستضعفان کرمان یک شو روم بزرگ سنگ ساختمانی راه اندازی کنیم و با توجه به نزدیکی به بندرعباس و کریدور ریل شمال به جنوب بتوانیم یک نمایشگاه دائمی سنگ ساختمانی برای کشور داشته باشیم.

حسن زاده همچنین تاکید کرد: ما در کرمان به سمت صنایع آب بر مانند ساخت شیشه نمی رویم. در زمینه مشکل آب نخست باید بهره وری کشاورزی را افزایش بدهیم، دوم تصفیه آب های غیرمتعارف انجام داده و از پسماندهای آب استفاده کنیم و سوم انتقال آب خلیج فارس را داشته باشیم. در حوزه برق نیز باید به سمت ایجاد نیروگاه خورشیدی پیش برویم. در زمینه گاز نیز باید مصرف خانگی را کاهش بدهیم که راهکارهای این مسائل را می توان به شرکت های دانش بنیان جوان سپرد.

وی در پاسخ به این پرسش که در زمینه ایجاد نیروگاه خورشیدی چه اقدامی انجام داده اید، بیان کرد: در زمینه سرمایه گذاری دو مشکل زیرساخت ها و تأمین مالی را داریم. در حوزه زیرساخت ها مشکل ما تأمین برق و گاز است. استان کرمان با 180 مگاوات تولید برق خورشیدی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است و 1200 مگاوات انرژی خورشیدی در حال ساخت است که در چشم انداز کرمان 10 هزار مگاوات انرژی خورشیدی قابل پیش بینی است. نخستین شهرک انرژی خورشیدی را در راین کرمان که با وجود موقعیت مناسب آن 700 هزار زمین احصا شده است و از 100 کیلووات به بالا افراد و شرکت ها می توانند در این راستا سرمایه گذاری کنند. طرح دیگر ایجاد نیروگاه خورشیدی در جوار صنایع است که در این راستا مثل سرچشمه، میدکو و گل گهر این کار را شروع کرده اند. در انرژی خورشیدی تنها با یک مجوز محیط زیست می توان نیروگاه ایجاد کرد. سرمایه گذار نیز می تواند انرژی خورشیدی را تولید و به بورس انرژی بفروشد. انرژی خورشیدی در کرمان تبدیل به یکی از مهم ترین سرمایه گذاری در این استان شده است. البته انرژی خورشیدی در صنایع کوچک و متوسط بیشتر کاربرد دارد، از این رو صنایع بزرگ می توانند به این حوزه ورود کنند و انرژی خود را به شبکه بفروشند و برق مورد نیاز خود را از شبکه دریافت کنند.

معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین در پاسخ به این پرسش که شرکت ها تا چه اندازه از شرکت های دانش بنیان استفاده می کنند، گفت: این در عمل از سوی شرکت های بزرگ اتفاق نیفتاده است که ما در حال پیگیری این موضوع هستیم. دوم از طریق سی وی سی CVC شرکت ها می توان از شرکت های دانش بنیان استفاده کرد. مدیران صنایع هنوز به اهمیت این موضوع نرسیده اند.

باطله های معدنی معادن دوم

حسن زاده همچنین افزود: باید باطله ها مورد توجه قرار گیرند، چراکه باطله ها معادن دوم محسوب می شوند و خطرات زیست محیطی نیز به همراه ندارند و شرکت های دانش بنیان می توانند در این زمینه پیش قدم شوند.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که طرح های توسعه شرکت های معدنی آیا بهتر نیست به سمت و سوی دیگری سوق داده شوند، عنوان کرد: طرح های توسعه ای مربوط به سال های گذشته بوده است. پیشنهاد ما این است که این شرکت ها به سمت تولیدات دیگری پیش بروند و بهتر است به سمت صنایع بالادست و اکتشاف یا صنایع پایین دست پیش بروند تا در آینده خود را نجات بدهند. در این راستا شرکت گل گهر و شرکت ملی مس سرمایه گذاری های خود را تغییر داده اند.