بازیگر پیشکسوت سینما: بازیگر باید خود را از دام تقلید دور نگه دارد

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، اصغر همت در کارگاه آشنایی با «اهمیت تنفس صحیح و تسلط بر بدن در بازیگری و تاثیر آن بر صدا و بیان» که در سالن فردوسی موزه سینمای ایران برگزار شد، اظهارداشت: روزگاری اگر فردی از صدای مناسبی برخوردار بود می توانست تعزیه خوان و بازیگر شود اما امروز شرایط فرق کرده و به گونه ای دیگر است.

وی گفت: در بازیگری مقوله مربوط به حواس انسانی دارای صورتی متفاوت است زیرا تنها نباید به مواردی همچون دیدن و شنیدن اکتفا کرد. جمله مشهوری با این مضمون وجود دارد که بازیگر باید ببیند آنچه را که نیست و نبیند آنچه را که هست.

آگاهی برای یک بازیگر امر واجبی است

بازیگر سریال امام علی(ع) بیان کرد: هیچ فردی وجود ندارد که با پیدا کردن مجدد شیوه تنفس صحیح و تسلط بر بدن دچار لطمه شود، بنابراین در صورت کسب این مهارت ها هر فرد می تواند انسان بهتری باشد. کار بزرگ استانیسلاوسکی این بود که عادات بشری را گردآوری و تدوین کرد. او فشار عضلانی را سم بازیگری می دانست و اهمیت تنفس صحیح در زندگی شخصی را امری مهم به شمار می آورد. نکته جالب این است که انسان از ابتدای تولد تا زمانی که معنای اضطراب را متوجه شود دارای تنفس صحیح است.

همت با بیان اینکه یک بازیگر باید آگاهی بسیاری در حیطه های مختلف داشته باشد، افزود: بازیگر نیاز دارد تا در رشته های مختلف آموزه هایی را کسب کند. به عنوان مثال، یک بازیگر در صحنه تئاتر باید به توانایی های خود متکی باشد، در صورتی که در سینما امکان برداشت های متفاوت و مقوله ای همچون تدوین وجود دارد. در تئاتر نمی توان تقلب کرد و به همین دلیل است که معیار سنجش و توانایی یک بازیگر روی صحنه تئاتر است. بازیگری در شکل واقعی آن توسط افرادی اتفاق افتاده است که دارای تجربه حضور در عالم نمایش هستند.

دانشگاه محل رشد است نه کشف

براساس اعلام روابط عمومی موزه سینما، این بازیگر پیشکسوت اظهارداشت: به عقیده من فردی که سابقه فعالیت تئاتری ندارد و در این زمینه دارای سواد کافی نیست نباید در دانشگاه پذیرفته شود. او باید در همان ابتدا زمینه فعالیت خود را از میان نویسندگی، کارگردانی، بازیگری و نمایش عروسکی مشخص کند، زیرا دانشگاه محل رشد استعداد است و نه کشف آن و به همین دلیل وجود استعداد ذاتی در هر فعالیت هنری امری ضروری بوده و میزان علاقه عاملی تعیین کننده نیست.

وی درباره اهمیت تنفس صحیح در بازیگری گفت: همه افرادی که به صورت غلط تنفس می کنند دچار سردرد هستند. اولین فعالیت برای شروع بازیگری، بازگشت به تنفس صحیح اولیه است. استانیسلاوسکی معتقد بود بدون تنفس صحیح، امر بازیگری به هیچ عنوان امکانپذیر نیست و یوگا ورزش اصلی بازیگری به شمار می رود، چراکه باعث آزاد شدن جسم و ذهن یک فرد می شود.

همت با بیان اینکه بازیگری به شیوه درست آن تنها در شرایط سلامت کامل ذهن و جسم اتفاق می افتد، افزود: به نظر من حتی وجود لهجه نقص عضو به حساب می آید و نمی توان با آن نقشی چون هملت را ایفا کرد. یک بازیگر باید در عین سلامت صد در صد قادر باشد تا نقش یک نابینا یا بیمار مبتلا به زوال عقل را بازی کند. همچنین ضروری است تا فعالیت ها و تمرین های صحیح مربوط به بازیگری جزئی از عادات ثانویه علاقه مندان به این رشته باشد.

بازیگر مجموعه «آژانس دوستی» اظهارداشت: زنده یاد حمید سمندریان اعتقاد داشت که برای یک بازیگر باید رفتارهای غیرارادی نیز صورتی ارادی داشته باشد. اگر فردی دارای ماهیچه ها و بدنی آزاد نباشد، صدا و بیان گوش نوازی نخواهد داشت و همانطور که گفته شد، فشار عضلانی سم بازیگری است و برطرف کردن چنین مواردی تنها با تمرین های مداوم حاصل می شود.

بداهه یک اصل در بازیگری است

همت با اشاره به اینکه بداهه یک اصل در کار بازیگری است، گفت: ممکن است هر اتفاقی روی صحنه رخ دهد و بازیگر باید بدون آنکه مخاطب متوجه شود، آمادگی مواجهه با آن را داشته باشد.

وی درباره شخصیت های منفی در آثار نمایشی بیان کرد: معتقدم نقش منفی وجود خارجی ندارد زیرا هیچ فردی در دنیا نخواهد بود که خود را شخصیتی منفی بداند بلکه این تماشاگر است که منفی بودن یک نقش را تشخیص می دهد. همچنین طرز بیان جملات در زبان معیار موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود. بیان بدون لحن و بدون لهجه زبان معیار نامیده می شود و بیان معیار دارای قانون و قاعده است.

نمی توان به راحتی از بند یک شخصیت خلاص شد

بازیگر «یه حبه قند» گفت: یک بازیگر بزرگ امکان ندارد بتواند در طول یک سال در چند کار حاضر شود زیرا نمی توان به سادگی از بند یک شخصیت خلاص شد. علاوه بر آن، ایفای یک نقش نیاز به چندین ماه تحقیق و پژوهش دارد.

همت افزود: سینما و تئاتر دو مدیوم مختلف هستند اما اصول اولیه حاکم بر آنها در بازیگری تفاوتی ندارد. ضروری است که بازیگر سینما با لنزها آشنایی داشته باشد اما این موضوع برای بازیگر تئاتر مطرح نیست. یک بازیگر می تواند از فیلم ها و موارد دیگر تاثیر بگیرد اما در هر صورت باید تلاش کند تا خود را از دام تقلید کردن در امان نگه دارد. موضوع دیگر این است که تئاتر امری کنشگر است اما این روزها بیشتر آثاری که روی صحنه می روند، روایتگر هستند و این موضوع جانشین کنش گری شده است.

فعالیت هنری نیازمند خلاقیت است

این بازیگر پیشکسوت بیان کرد: مهمتر از مسئله آموزش، ممارست است و یک بازیگر باید به طور پیوسته به تمرین بپردازد تا بتواند زمانی که مقابل دوربین قرار گرفت، از پس یک نقش برآید. فعالیت هنری نیازمند خلاقیت است و این امر شامل موارد متعددی می شود که در نهایت در قالب امر خلاقه متبلور می شود. کار هنری اگر عاری از خلاقیت باشد، تنها تکنیک در آن دخیل خواهد بود و جلوه ای نخواهد داشت.

وی گفت: سال 1356 دانشجو بودم و در فیلمی به نام «سرخپوست ها» به کارگردانی غلامحسین لطفی بازی کردم که زنده یاد پرویز فنی زاده هم در آن حضور داشت. معتقدم نظیر پرویز فنی زاده در تاریخ بازیگری ایران وجود ندارد. او روزی گفت که علاقه دارد در عرض زندگی کند و نه در طول اما من عقیده داشتم که یک هنرمند موظف است که در طول زندگی کند. فنی زاده به حرف خود عمل کرد و در 46 سالگی صحنه را ترک کرد. از میان دانشجویان آن دوران تنها هفت نفر از جمله امین تارخ، مهدی فقیه، حامد مظفری و جمشید اسماعیل خانی باقی ماندیم.

بیضایی یک استثنا در سینما است

همت درباره بهرام بیضایی اظهارداشت: وجود بهرام بیضایی در راس دانشکده هنرهای زیبا، شانس بزرگی بود زیرا به اعتبار او افراد طراز اول برای تدریس به این دانشگاه آمدند و حتی برای دروس فرعی نیز استادهای به نام و بزرگی مشغول به کار بودند. این مسئله تنها محدود به رشته تئاتر نبود و سایر رشته های هنری نیز از هنرمندان مهمی برای آموزش هنرجویان بهره می بردند.

این بازیگر پیشکسوت گفت: بیضایی هیچ گاه مرا حیرت زده نمی کند زیرا خود او از هر یک از کارهایی که انجام داده بزرگتر است. او یک استثنا در تاریخ ماست. بیضایی در کار خود یک متخصص است و همواره اشراف بسیاری به آنچه انجام می دهد دارد.