چالش ها و دغدغه های یک کارگردان تئاتر کار اولی؛ به ما اعتماد کنید

به گزارش خبرنگار مهر، نمایش «گربه» به نویسندگی و کارگردانی علیرضا ترکی، در فضایی ابزورد تولید شده است و از 22 آذر ساعت 20:30 به مدت یک ساعت در سالن شماره 2 خانه نمایش دا روی صحنه رفته است. این نمایش به مدت سه شب دیگر تمدید شده و قرار است تا روز سه شنبه 4 دی میزبان مخاطبان باشد.

علیرضا ترکی درباره شکل گیری نمایشنامه «گربه» که به عنوان یک هنرجوی تئاتر و دانشجوی رشته ادبیات فارسی آن را نوشته است، بیان کرد: ایده اولیه نمایش «گربه» سه سال پیش در ذهن من شکل گرفت و نوشتن طرح کلی این نمایشنامه تنها حدود یک ربع ساعت زمان برد. این طرح در قالب یک اثر کارگاهی اجرا شد و با بازخوردهای خوبی که از استادم و هم کلاسی های آن دوره دریافت کردم، در بالغ کردن این طرح و ایده بیشتر تشویق شدم.

وی افزود: من در «گربه» دغدغه های شخصی و اجتماعی خودم را پیدا کردم. این فرآیند و بازخوردهایی که به تدریج از دوستان تئاتری و ادبیاتی خودم درباره «گربه» می گرفتم، من را تشویق کرد که این نمایش را روی صحنه ببرم. بالغ بر سه سال در مورد اتمسفر «گربه» که نمایشی با ساختار ابزورد است، تحقیق کردم، متن های شاخص و مهم ادبیات و تئاتر ابزورد را خواندم و در حین مطالعه یادداشت برداری می کردم تا به این سبک پرداخت روایت تسلط پیدا کنم. در طول این سه سال، هشت بار متن را نوشتم و بازنویسی کردم و در این حین، به صنایع ادبی زبان فارسی هم توجه ویژه ای داشته ام.

این دانشجوی رشته ادبیات درباره شکل گیری نسخه نهایی نمایشنامه «گربه» توضیح داد: به تدریج که متن پخته تر می شد، آن را برای دوستان ادبیاتی و تئاتری که با آن ها در ارتباط بودم می خواندم و از بازخوردهایشان که مقدار تاثیرگذاری متن را نیز نشان می داد، بهره می بردم. در نهایت، بعد از شکل گیری گروه نمایش و ارتباط با بازیگران و فراز و فرود برخوردشان با متن، نسخه نهایی به دست آمد و اکنون این متن با هنرمندی 2 بازیگر روی صحنه است.

ترکی درباره چالش هایی که به عنوان یک کارگردان کار اولی با آنها روبه رو بوده است، گفت: به عنوان یک کار اولی، مسائل مالی کار تئاتر در ایران مرا شوکه کرد. همه ما که در فضای هنر زیست می کنیم، آمادگی خطر کردن برای ایده ها و خواسته های هنری خود را داریم اما این حجم از فشردگی مسائل مالی برای روی صحنه بردن یک نمایش با رعایت استانداردهای شخصی ام برای من قابل تصور نبود. البته این تجربه من را برای ادامه مسیرم در تئاتر آموزش داد.

نویسنده و کارگردان نمایش «گربه» با اشاره به اینکه چالش های شخصی به عنوان مدیر یک پروژه با حدود 20 نفر عوامل که عمدتا مانند خود او کار اولی بودند، برای او و گروهش سخت، آموزنده و قطعاً شیرین بوده است، درباره دیگر چالش اصلی روی صحنه بردن یک اجرا توضیح داد: اگر بحث های مالی را کنار بگذاریم، عدم اعتماد سالن ها، به ویژه سالن های مشهور به یک گروه جوان و یک تهیه کننده و کارگردان کار اولی، من را آزار داد. این مسئله تا حدی قابل توجیه است، اما اگر سالن ها و مدیرانشان با کسانی که تازه شروع کرده اند، همدلانه تر برخورد کنند، قطعاً اتفاق های ویژه ای در انتظار تئاتر ایران خواهد بود. جدای از این مباحث، من درگیر مسائل فرمی و هنری اجرا بودم که سنگ محکی برای من و اطلاعاتم از این هنر بود تا بتوانم خودم را به عنوان یک کارگردان و نویسنده به جامعه تئاتر معرفی کنم.

وی در ادامه به نورا حسینی و شاهین زراعتی، بازیگران «گربه» اشاره و درباره فرآیند انتخاب آنها تصریح کرد: چندین سال است که نورا حسینی و شاهین زراعتی را به عنوان یک دوست و همکار می شناسم و اتودها و نقش آفرینی های بسیاری از این 2 نفر دیده ام و به عنوان بازیگر، همیشه هر دوی آن ها را تحسین کرده ام. اما زمانی که نمایشنامه را می نوشتم به نورا و شاهین فکر نمی کردم و به تدریج و در پیش تولید به این 2 بازیگر رسیدم؛ ترکیب بازیگرانی متعهد به کار که شدیداً باهوش نیز هستند.

ترکی درباره بازیگران نمایش «گربه» اضافه کرد: نورا حسینی در پرداخت های فانتزی اش مخاطب را غافلگیر می کند. یکی از چالش هایم با حسینی در این نمایش، هدایت او و رسیدن به زیستی درون گرایانه تر بود که پیش از این، مخاطب از او ندیده باشد که فکر می کنم در این امر موفق بوده ایم. شاهین زراعتی نیز بازیگری است که در هرثانیه، می تواند خود را با شرایط جدید، همراه و هماهنگ و کرده و به عنوان یک طراح اکت دقیق، پیشنهادهای بسیاری را سر راه کارگردان بگذارد و چالش کارگردان برای هدایت او، تعیین و انتخاب مقدار سلیقه واقع در اکت ها است.

این کارگردان و نویسنده جوان در پایان، با تأکید بر اینکه نمایشنامه نویسی و کارگردانی تئاتر اولویت اوست، درباره اهمیت و جایگاه هنر برای خود که به تازگی به عنوان یک کار اولی در جمع کارگردان ها و نویسندگان تئاتر وارد شده است، تصریح کرد: من همیشه، همه هنرها را از ادبیات می دانم و رشته تحصیلی من هم ادبیات فارسی است. هر گونه ای از هنر که بخواهد مفاهیمی را بازگو کند، برای من در ادبیات تقسیم بندی می شود. به عبارت دیگر، برای من هنر از ادبیات شروع می شود. البته باید پذیرفت که ادبیات دیگر هنر اول ایران یا جهان نیست و هنرمندان باید توانایی ادغام دیگر گونه های هنری با ادبیات را داشته باشند، به ویژه در هنرهای نمایشی که این مسئله برای من به عنوان فردی که به هنر تعلق دارم، مستثنی نیست.