حسرت یک نفس عمیق در روزهای دودی تهران

به گزارش خبرنگار ایرنا، گویی هوای مسموم این روزهای تهران تنها خیابان ها را نمی آلاید؛ بلکه روح مان، امیدمان و آینده مان را به اسارت برده است، همه چیز غبارآلود و غمگین است، تهران غرق در آلودگی شده و مردم ناتوان در نفس کشیدن شده اند.

شهر دود گرفته تهران این روزها دیدنی و قابل تامل است؛ این روزها در هر گوشه ای از تهران که پا می گذاری فقط آلودگی و دود است که تا مغز استخوانت رسوخ می کند و طعم تلخ آهن، مشام و زبانت را قلقلک می دهد. گویی آلودگی هوا در یک شرایط مساوی در همه سطح شهر توزیع شده و دیگر تفاوتی میان مناطق شمالی و جنوبی وجود ندارد.

پیش تر در روزهایی با افزایش میزان آلودگی هوا مردم از مرکز شهر و یا مناطق جنوبی شهر به شمال می آمدند تا نفسی تازه کنند اما حالا دیگر همه شهر پر از آلودگی هواست، حتی شمال پایتخت غباری از آلودگی را گرفته که نای نفس کشیدن را از همه گرفته است.

اغراق نیست اگر بگوییم آنقدر آلودگی زیاد است که دیگر مردم ترافیک را از یاد برده اند، این روزها قدری نفس کشیدن برای پایتخت نشینان سخت و طاقت فرسا شده اما در نهایت تهرانی ها ناگزیر به نفس کشیدن هستند. دیگر ماسک هم پاسخگوی رهایی از استشاق دود و آلودگی نیست و کسی هم دیگر رغبتی برای استفاده از آن نشان نمی دهد.

در روزهای گذشته قدری باران بارید هرچند به شکل نم نم و با کمی ناز و کرشمه بارید اما همین باران ناچیز که گفته می شود بارانی اسیدی است کور سوی امیدی را برای رهایی از باران در دل مان زنده کرد. در این روزهای پر از دود تهران، کمتر کسی دیده می شود که در سطح شهر تردد داشته باشد و بدون هیچ عوارض جسمانی و سالم به خانه خود باز گردد.

این روزها بیشتر با افرادی مواجه می شویم که در سطح شهر دچار سرگیجه، تهوع، سرددرد، سرفه های مکرر، چشم درد و یا بی حالی و در بخش حاد آن دچار تشنج شده اند و دریغ از آن که هیچ پایگاه امداد سیاری هم در سطح شهر برای کمک رسانی به مردم دود زده یافت شود، (این پایگاه های سیار امداد همه ساله در مواقع اضطرار آلودگی برای کمک به شهروندان در سطح شهر مستقر می شدند).

شهروندان از هوای دود گرفته چه می گویند؟

نازنین یکی از شهروندان تهرانی می گوید: معتقدم هوای این روزهای تهران مرگبار است و این هوای آلوده هزینه بالایی را به مردم و دولت تحمیل می کند همچنین آلودگی هوا سبب افزایش بار روانی بر مردم شده و اغلب پایتخت نشینان عصبی شده اند، همه این بار روانی براثر آلودگی است مردم دیگر توان و تحمل آلودگی هوا را ندارند باید چاره ای درست در این باره اندیشیده شود.

وی ادامه داد: سال هاست که با معضل آلودگی هوا درگیر هستیم و این معضل دیگر ویژه فصل سرما نیست به همه فصول تسری پیدا کرده است این در حالیست که شاید تا چند سال گذشته؛ آلودگی هوا فقط در فصول سرد یعنی زمستان و پاییز اتفاق می افتد اما در سال های اخیر این آلودگی در همه فصول تهران و کلانشهرهای بزرگ را درگیر کرده است.

به گفته او، در روزهای اخیر که مواجه با آلودگی بالا هوا هستیم خود و خانواده امان درگیر سردرد و عوارض ناشی از آلودگی هستند با سختی نفس می کشیم. این آلایندگی هوا بیشتر متاثر از تردد خودروهای شخصی و سوخت نامناسب است.

این شهروند تهرانی اظهار کرد: متعجبم که قانون هوای پاک در کشور وجود دارد اما نظارت درست بر اجرای آن صورت نمی گیرد. همه باید با همکاری مناسب با دستگاه های متولی برای حل آلودگی هوای تهران تلاش کنند تا از هوای پاک برخوردار شویم.

شهروند دیگری که ساکن شمال تهران است، می گوید: هوای این روزهای تهران همانند اتاق گازی است که هر روز باید منتظر مرگ زودس درآن باشیم، دیگر آلودگی هوا به نقطه مشخصی از شهر تعلق ندارد و همه جای شهر درگیر آلودگی بالاست، شاید باید بگویم ما محکوم به مرگ دسته جمعی هستیم.

لیلا درباره نقش مردم در رفع آلودگی هوا افزود: مردم در رفع آلودگی هوا نقش پررنگی ندارند، متولیان باید چاره ای عاجل بیندیشند.

شهروند دیگری هم در وصف آلودگی هوای تهران می گوید: با آلوده تر شدن هوای تهران دیگر پرنده ای در تهران یافت نمی شود، پرنده ها از تهران فرار کرده اند. معتقدم مردم هم با این آلودگی هوا باید از شهر آلوده تهران فرار کنند.

علیرضا بیشترین آلودگی هوا را مختص به مازوت و وجود سوخت های غیراستاندارد و نامطلوب دانست و افزود: این آلودگی فقط با عزم ملی رفع خواهد شد. تجربه موفق برخی کشورهای اروپایی همچون هلند در رفع آلودگی هوا باید در تهران اجرایی شود.

به گفته او، این کشورها با وضعیت آلودگی هوای مشابه با راهکارهایی همچون تولید انرژی پاک؛ (انرژی بادی و انرژی خورشیدی) توانسته اند ظرف 20 سال هوای کشورشان را به هوایی پاک تبدیل کنند پس این اقدام شدنی است.

این شهروند تهرانی پیشنهاد داد تا به مردم یارانه اختصاص داده شود تا آنان از راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوا استفاده کنند به عنوان نمونه به افرادی که بتوانند 20 تا 30 درصد نیاز انرژی خانه خود را با انرژی خورشیدی تامین کنند یارانه اختصاص داده شود.

وی گفت: دیگر استفاده از راهکاری موقت مانند عدم استفاده از خودرو برای شهر تهران جوابگو نیست و باید بجای آن از وسایل نقلیه برقی استفاده شود. خودروسازان هم باید مکلف شوند برای تولید خودروهای آلاینده یارانه بپردازند و این هزینه ها از جیب ملت پرداخت نشود.

هوای تهران رنگ غم گرفته است

شهروند دیگری هم در توصیف تهران می گوید: هوای تهران رنگ غم گرفته است معتقدم باید علاوه بر حفظ منافع شخصی باید به مسوولیت شهری و ملی خود در قبال شهر تهران عمل کنیم یعنی در این روزهای غم گرفته و آلوده بیشتر از خودروهای عمومی استفاده کنیم.

محمد افزود: به نظر می رسد باید دولت در کنترل آلودگی هوا محدودیت بیشتری در تردد خودروهای شخصی قائل شود و ناوگان فرسوده اتوبوسرانی جمع آوری شود همچنین از ساخت و سازهایی بی رویه در غرب تهران که در مسیر وزش باد است جلوگیری به عمل آید تا با توسعه فضای سبز بتوانیم گامی در برای هوای پاک و تهرانی سبز برداریم.

وی ادامه داد: دیگر نفسی برای کشیدن باقی نمانده است. آلودگی تهران قصه ای ناتمام است. در روزهایی که کودکان به جای دویدن زیر آفتاب، با ماسکی روی صورت به مدرسه می روند و مادران نگران تر از همیشه برای سلامت فرزندشان هستند باید اکنون به فکر حل مشکل آلودگی هوای تهران بود.

دستگاه های متولی آلودگی هوا چه اقداماتی داشته اند

23 نهاد و ارگان مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیروی انتظامی، شهرداری تهران، حوزه معاونت حمل و نقل وترافیک، ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، شرکت کنترل کیفیت هوا، سازمان حمل و نقل و ترافیک، تاکسیرانی، شرکت واحداتوبوسرانی، پیک بادپا، وزارت نفت، سازمان هواشناسی، وزارت صنایع، خودروسازان داخلی، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، سازمان محیط زیست، بهینه سازی مصرف سوخت و رسانه ها و سازمان صداوسیما متولی کاهش آلودگی هوا در پایتخت هستند.

اما برآوردها حاکی از آن است که ناهماهنگی میان سازمان های متولی کنترل آلودگی هوا در شهر تهران عامل پنهان افزایش آلودگی هوای پایتخت شده است. اگر قانون هوای پاک از سوی همه دستگاه ها به درستی اجرا می شد ما شاهد این تعداد روزهای آلوده در تهران نبودیم.

رییس شورای اسلامی شهر تهران به تازگی در حاشیه جلسه 286 شورا با تاکید بر این موضوع گفت که در رفع معضل آلودگی هوا مدیریت واحد نداریم که اگر داشتیم هر دستگاهی برای خود کاری انجام نمی داد و همه یکپارچه برای حل این مشکل اقدام می کردند، اگر مدیریت واحدی وجود داشت وضعیت آلودگی هوا اکنون چنین نمی شد.

مهدی چمران با تاکید بر اینکه مدیریت واحد نداریم افزود: پیشنهاد مدیریت هماهنگ را دادیم تا شکل گیرد اما نه در مجلس و نه در دولت وقت تصویب نشد و اکنون روند با همان شکل سابق ادامه دارد با فعالیت یک یا دو بخش مشکل آلودگی هوای تهران بر طرف نمی شود و باید همه بخش ها کنار هم قرار گیرند تا از این طریق مشکل برطرف شود، دستگاه هایی که نتوانستند کاری کنند بازخواست شدند اما هنوز به نتیجه چندان موفقی در این خصوص نرسیده ایم.

چمران تاکید کرد: اکنون 23 دستگاه در آلودگی هوا دخیل هستند که همه باید به وظایف خود عمل کنند که بسیاری از آنها در این خصوص وارد عمل نشده و قانون هوای پاک را اجرا نکرده اند.

شواهد گویای آن است که با وجود قانون هوای پاک که در سال 1396 به تصویب هیات وزیران رسیده اما هنوز گام موثری از سوی دست اندرکاران و متولیان در کنترل آلودگی هوای پایتخت برداشته نشده است.

قانون هوای پاک از سال 96 جایگزین قانون «نحوه جلوگیری از آلودگی هوا» شد. این قانون در 34 ماده و 39 تبصره تصویب شده است. در قانون هوای پاک حدود 176 «تکلیف - دستگاه» احصا شده است. تکلیف - دستگاه یعنی موضوعی مانند نوسازی حمل و نقل عمومی متوجه چندین دستگاه است که این موارد احصا است. در میان مهمترین وظایف دستگاه های اجرایی شهرداری با سه وظیفه بیشترین مسوولیت را در اجرای قانون هوای پاک دارد.

براساس آمار دریافتی از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران؛ از ابتدای امسال تاکنون شهروندان تهرانی فقظ پنچ روز هوای پاک، 175 روز هوای سالم استنشاق کرده اند، این آمار نشان می دهد که حل مشکل آلودگی هوای این کلانشهر یک عزم ملی اورژانسی برای حفظ شهروندان تهرانی نیاز دارد.

شاخص کیفیت هوا معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامت افراد است که به ترتیب از صفر تا 50 در شرایط پاک یا سبز، 51 تا 100 در شرایط قابل قبول یا زرد، 101 تا 150 در شرایط ناسالم برای گروه حساس یا نارنجی، 151 تا 200 در شرایط ناسالم برای همه یا قرمز، 201 تا 300 در شرایط بسیار ناسالم یا بنفش و 301 تا 500 در شرایط خطرناک یا ارغوانی تعیین شده است.

شاید باید گفت در شهری همچون تهران این میزان درصد آلودگی هوا شوخی نیست و باید اقدامی عاجل از سوی مسوولان انجام شود. حال آن که یافتن مقامات مسوول در مواقع بحرانی کاری بسیار مشکل است.

کمیته اضطرار آلودگی هوا عالی ترین ارگان تصمیم گیرنده

کمیته مواقع اضطراری تنها در مواقع بحرانی و بنا برتشخیص سازمان های هواشناسی، بهداشت و ایستگاه سنجش آلودگی هوا در تهران تشکیل می شود تا تصمیمی درست برای حفظ سلامت مردم را اتخاذ کند. این کمیته تنها ارگانی است که قادربه تصمیم گیری راجع به تعطیلی مدارس، اجرای طرح زوج و فرد ویا ممنوعیت تردد خودروها در سطح شهر در شرایط بحرانی آلودگی هوا است.

گفته می شود مسوولیت اختیارات کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوا باید به مدیریت شهری به عنوان شایسته ترین انتخاب سپرده شود تا در مواقع بحرانی آلودگی هوا شاهد تاخیر سه روزه تشکیل جلسات این کمیته نباشیم.

به نظر می رسد این روزها مساله آلودگی هوای تهران از قانون پا فراتر گذارده و نیازمند اقدام عاجل از سوی مسوولان و دست اندرکاران متولی است تا آلودگی رفع شود بنابرابن برخورداری از هوای پاک حق هر شهروندی است و نیاز به قانون ندارد تا برای اجرای آن نیاز به زمانی طولانی باشد.