آغاز به کار جشنواره موسیقی عبدالقادر مراغی

دبیر اجرایی جشنواره موسیقی عبدالقادر مراغی روز یکشنبه در حاشیه آیین افتتاح این رویداد فرهنگی به خبرنگار ایرنا گفت: این جشنواره به مدت سه روز در سالن عبدالقادر مراغی برگزار می شود.

«هادی راستگار» افزود: فراخوان جشنواره در چهار گروه آذربایجانی، ایرانی، کلاسیک و پاپ منتشر شده و مقرر شده بود هر گروه که تعداد شرکت کنندگان آن به حد نصاب پنج نرسد، حذف شود.

وی با بیان اینکه گروه های پاپ و کلاسیک به دلیل پایین بودن تعداد شرکت کنندگان حذف شدند، اضافه کرد: در به گزارش ایرنا عبدالقادر مراغی آخرین موسیقی ‎دان و نوازنده ‎ای چیره دست و طبق شواهد تاریخی، بانی موسیقی جهان اسلام، نخستین ردیف ‎نویس موسیقی ایران، آخرین نظریه ‎پرداز موسیقی کلاسیک ایرانی و معلم ثالث در دانش موسیقی مشرق زمین پس از فارابی و ابن ‎سینا است.

گفتنی است موسیقی فاخر ایران در قرن هفتم تا نهم هجری و طی دوران فراز و نشیب مغول ‎ها بنیان گذاشته شد که صفی ‎الدین ارموی و عبدالقادر مراغی، 2 نابغه هنرمند، پراستعداد و نامی ایرانی در آن دوران ظهور کردند.

در تبیین شخصیت فرامرزی عبدالقادر مراغی همین بس که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی کشورمان با همکاری بنیاد یونس امره ترکیه، آیین بزرگداشت عبدالقادر مراغی را سال ها قبل با حضور جمعی از چهره ‎های ادبی و فرهنگی 2 کشور ایران و ترکیه برگزار کرد.

عبدالقادر از مشاهیر ایرانی ثبت شده در یونسکو در سال ‎های 2014 و 2015 میلادی و پسر غیبی حافظ مراغی است که طی سال 768 هجری شمسی در شهر مراغه از شهرهای قدیمی، مهم و آباد آذربایجان شرقی به دنیا آمد.

عبدالقادر مراغی در همان ایام کودکی به مکتب رفت و حافظ قرآن شد و موسیقی را از پدرش که اهل ادب و هنر بود، آموخت و در نوجوانی به چنان توانمندی دست یافت که با استادان زمان خود، از جمله رضوان شاه، موسیقی دان بزرگ، به رقابت پرداخت.

مقاصدالالحان و جامع ‎الالحان مهم ‎ترین آثار به یادگار مانده از این موسیقی ‎دان و هنرمند چیره ‎دست است که در کتاب جامع ‎الالحان با دقت بسیار به آرا و افکار موسیقی ‎دانان بزرگی مانند جوهری و فارابی پرداخته و به لزوم استفاده از حساب هندسه در موسیقی، نقش موسیقی در خدمت به قرآن و علم پزشکی اشاره کرده که این نشان از هنر این موسیقی ‎دان در خدمت به ادیان الهی است.

سلطان احمد جلایر پسر شیخ اولیس، چهارمین فرمانروای سلسله جلایریان در عراق و آذربایجان، پادشاه شعرشناس و موسیقی دوست، عبدالقادر مراغی را مفتخر به القابی مانند سلطان الحفاظ، ذوفنون عصر و فیلسوف جهان کرد و هنرهایش را حفظ کلام ‎الله، حُسن خط و علم موسیقی برشمرد و از مهارت وی در نوازندگی به خصوص عود و تکمیل آلات ذوات النّفخ تعریف کرده است.

هنری جرج فارمر ـ موسیقی ‎دان معاصر جهان ـ عبدالقادر مراغی را اعجوبه خوانده و در نهایت از مفاخر تاریخ هنر ایران در نیمه هشتم و نهم هجری و آخرین نظریه ‎پرداز موسیقی کلاسیک ایران یاد می ‎کند که تنها بعد از این موسیقیدان اطلاعات دقیق و قابل اطمینان درباره مطالب موسیقی می ‎توان یافت.

شخصیت هنری عبدالقادر ترکیبی از موسیقی، شعر، خط و نقاشی یا نمونه ‎ای از تربیت ‎های قدیم بود به طوری که فارمر می ‎گوید: عبدالقادر در موسیقی پیروی ‎کننده صفی ‎الدین ارموی، استاد بزرگ موسیقی بین سال ‎های 613 تا 693 قمری، بوده که در نواختن عود (بربت) چیره ‎دست و در ساختن تصنیف استاد بود.

با نگاهی به آثار عبدالقادر می توان گفت که وی علوم متداول زمان خود را دارا بود و با آن ‎که اهل آذربایجان (مراغه) و به ترکی مسلّط بود، کتاب ‎های خود را به زبان فارسی نوشت و از این راه خدمتی بس بزرگ به زبان، ادب و هنر فارسی انجام داد.

عبدالقادر علاوه بر خوشنویسی، نقاشی و نوازندگی عود، شعر نیز می ‎سرود که نمونه اشعار فارسی و ترکی او در مقاصد‎الألحان و بعضی کتاب ‎های وی آمده که در آن ‎ها به «عبدالقادر» تخلص کرده است.

بی ‎شک عبدالقادر مراغی از بزرگترین موسیقی دانان و موسیقی پژوهان تاریخ هنر ایران محسوب می ‎شود؛ به قول دولتشاه سمرقندی، مراغی یکی از چهار هنرمند پایتخت شاهرخ، فرزند و جانشین تیمور لنگ و بزرگ ‎ترین پادشاه تیموری بوده که در ربع مسکون به روزگار خود نظیر نداشتند.

تسلط عبدالقادر در نوازندگی بربت (عود) مورد تحسین قرار گرفت و آهنگ ‎هایش گرچه هنوز به طور کامل به دست نیامده، ولی اندکی از آن ‎ها تا حد موجود توسط بعضی از موسیقی ‎دان ‎ها اجرا شده است.

بعضی از تصنیف ‎های خواجه با ذکر ضروب و نقرات در کتاب «نزهة‎الأرواح من تطریب الأشباح» یعقوب و رساله منظوم و منثور امیرخان محفوظ و ثبت شده است.

تم موسیقی سریال امام علی (ع) نیز بر اساس آثار عبدالقادر ساخته شد و افتخار فرهاد فخرالدینی هم در ساختن این موسیقی مجموعه به گفته خود وی در این است که توانست با وجود تلاش ‎های ناموفق فروانی که در ایران، ترکیه و اروپا برای استنباط یکی از یافته ‎های موسیقی عبدالقادر انجام شده بود، عاقبت آن را به طور کامل به اجرا درآورد.