شفافیت در بودجه مسئولیت های اجتماعی و ارزیابی اثرات پروژه ها ضروری است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی با محوریت «پژوهش و فناوری پیشران جهش تولید با مشارکت مردم» به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی در تاریخ 26 آذر ماه با حضور متخصصان و فعالان این حوزه در محل سالن همایش های پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد.

سید امیرحسین گرکانی، رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی با انتقاد از حذف مسئولیت های اجتماعی از برنامه هفتم توسعه عنوان کرد: «مسئولیت های اجتماعی از سال 2000 به بعد در سازمان ملل مطرح شد، این در حالی است که در فرهنگ و پیشینه ما مصادیق بسیاری از مفهوم مسئولیت اجتماعی وجود دارد. مسئولیت اجتماعی مفهوم کلانی است که دارای دو رویکرد است؛ یکی همان نگاه خیریه ای و دیگری ارزیابی اجتماعی است؛ در برنامه ششم، مسئله ارزیابی اجتماعی بود و نهادهای دولتی اختیار داشتند که 4 درصد از بودجه شان را در حوزه مسئولیت های اجتماعی هزینه کنند، اما در همین برنامه بخش ارزیابی اجتماعی مغفول بود. متأسفانه در برنامه هفتم بخش مسئولیت اجتماعی هم حذف شد.» در برنامه ششم توسعه، 4 درصد از بودجه دستگاه های دولتی به مسئولیت اجتماعی اختصاص داشت و ارزیابی نیز موجود بود اما مورد غفلت قرار می گرفت، اما در برنامه هفتم به طور کل حذف شد».

وی بر ضرورت شفافیت در هزینه کرد بودجه مسئولیت اجتماعی و انجام ارزیابی های دقیق درباره آثار پروژه ها بر محیط زیست و جامعه تأکید کرد.

در ادامه جلسه، مرتضی جعفری معاون پژوهشی پژوهشکده سوانح طبیعی، به موضوع مأموریت های پژوهشی دانشگاه و مؤسسات پرداخت و بیان کرد قرابت نزدیکی بین فعالیت های دانشگاهی و مؤسسات پژوهشی تحت عنوان دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی نسل پنجم در حال انجام است. او دانشگاه های نسل پنجم را دانشگاهی دانست که بر نظام نوآوری دانش بنیان حساس و به دنبال حفظ کرامت و مسائل انسانی است و انسان محور قلمداد می شود.

وی همچنین اضافه کرد: در سند راهبردی پژوهشکده سوانح طبیعی که در سال 1402 مصوب شده، رویکرد مسئله محوری، انسان محوری، حرکت به سمت نظام نوآوری دانش بنیان مورد توجه قرار گرفته است.

در ادامه شهرام فرضی، مشاور حوزه اجتماعی شرکت مهندسی و توسعه نفت و معاون پیشین امور مسئولیت های اجتماعی وزارت نفت، در سخنانی ضمن انتقاد به هزینه کرد مسئولیت های اجتماعی، تأکید کرد: مسئولیت اجتماعی یک تعهد واقعی و درازمدت است، نه ابزاری برای بازاریابی، بسیاری از این پروژه ها بدون نیازسنجی واقعی و مشارکت مردم اجرا می شوند و پایدار نیستند.

وی افزود: به جای ساخت مدارس، درمانگاه ها و ورزشگاه ها، شرکت ها باید بر کاهش پیامدهای محیط زیستی و مدیریت بهتر پروژه های توسعه ای خود متمرکز شوند.

وی همچنین از نگاه انسان محور در تعریف مسئولیت اجتماعی انتقاد کرد و گفت: این رویکرد طبیعت را در اولویت دوم قرار داده و منجر به تخریب آن می شود. ما باید از نگاه انسان محوری فاصله بگیریم و محیط زیست را بخشی از جامعه بدانیم، نه چیزی که صرفاً در خدمت انسان باشد.

مشاور حوزه اجتماعی شرکت مهندسی و توسعه نفت با بیان اینکه طرح های توسعه ای در صنایع نفت و گاز تغییرات گسترده ای در طبیعت ایجاد کرده اند، گفت: بسیاری از سوانح طبیعی که امروز شاهد آن هستیم، نتیجه فعالیت های انسانی است. وظیفه شرکت ها در چارچوب مسئولیت اجتماعی، کاهش این مخاطرات و توجه به پیامدهای محیط زیستی پروژه هاست.

وی اضافه کرد: شرکت ها باید به جای تمرکز بر اقدامات جنبی، مأموریت اصلی خود را به درستی انجام دهند و فعالیت های توسعه ای را با حداقل تأثیر بر محیط زیست و جامعه محلی پیش ببرند.

در ادامه این نشست مصطفی تسبندی رئیس توسعه پایدار و تغییر اقلیم وزارت نفت نیز بر اهمیت پژوهش در حوزه توسعه پایدار تأکید کرد و عنوان داشت: متأسفانه در قوانین کشور، توسعه پایدار جایگاهی ندارد.

وی با استناد به قانون اساسی و تعریف سازمان ملل از توسعه پایدار، خواستار توجه بیشتر مسئولان به این موضوع شد. وی همچنین خلأهای پژوهشی در حوزه ارزیابی اثرات زیست محیطی را یکی از چالش های اصلی کشور دانست و گفت: ارزیابی های زیست محیطی در کشور ناکارآمد هستند و با وجود تعداد بالای فارغ التحصیلان این حوزه در وزارت نفت، نتایج ملموسی از تلاش ها به دست نیامده است.

تسبندی به بحران های زیست محیطی و تغییرات اقلیمی اشاره کرد و با انتقاد از عدم حضور پررنگ ایران در همایش های بین المللی مرتبط افزود: در حالی که بسیاری از کشورهای جهان با هزاران نفر در نشست های تغییر اقلیم شرکت می کنند، حضور ایران در این مجامع بسیار محدود است. علاوه بر این، ایران هنوز به معاهده پاریس ملحق نشده و در زمره معدود کشورهای غایب در این پیمان جهانی قرار دارد.

همچنین قابل ذکر است، پژوهشکده سوانح طبیعی، با هدف آگاه سازی و نقد و بررسی موضوعات مختلف این حوزه، به طور منظم، نشست های تخصصی با حضور مسئولان، اندیشمندان و متخصصان مربوطه برگزار می کند.