سیمای آموزش و پرورش در «روایت های ماندگار معلمی»

«در یکی از استان ها مدیرکل آموزش و پرورش بودم. یکی از همکاران آمد و به طور مفصل درباره یکی دیگر از همکاران که در اداره کل مسئولیت مهمی داشت بسیار بدگویی کرد، من هم فقط گوش دادم. وقتی حرفش تمام شد به مسئول دفترم گفتم که آن شخص را بگویید همین الان بیاید اتاق من. همکاری که غیبت کرده بود رنگش پرید و کلی شرمنده شد و به تته پته کردن افتاد و گفت: من از خدمتتان مرخص می شوم. گفتم نه الان ایشان هم تشریف می آورند و او بیشتر ترسیده بود. وقتی آن همکار آمد به او گفتم: شما چرا در این استان این همه خوبی ها و توانایی های همدیگر را پشت سر بیان می کنید، چرا در روی هم از یکدیگر تعریف نمی کنید؟ بعد به آن همکارم که تا حالا بدگویی رفیقش را کرده بود رو کردم و گفتم: حالا همان تعریف هایی را که برای من گفتی، در حضور این آقا بگو. شما که این همه همدیگر را دوست دارید و قبول دارید چرا مقابل هم آن حرف ها را نمی گویید. جالب بود که آن همکار شروع کرد در مدح شایستگی های رفیقش تعریف کردن و نزدیک 20 دقیقه از او تعریف کرد، بعد هم همدیگر را دوستانه بغل کردند و رفتند. با این کار دیگر اجازه ندادم کسی پشت سر دیگری غیبت کند و همه فهمیدند که اگر پشت سر کسی بد بگویند، آن شخص را حاضر می کنم.»

این خاطره درس آموز، یکی از 134 روایت کتاب «روایت های ماندگار معلمی» به کوشش عباس قنبری عدیوی، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان است که در 184 صفحه در هفته پژوهش امسال وارد بازار نشر شد و در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.

مؤلف در بخشی از توضیحات پشت جلد کتاب آورده است: «تجربه های معلمی، مدرسه داری، کلاس داری و آموزشی پرورشی برای همه مردم به ویژه خانواده دانش آموزان خواندنی و آموزنده است. معلمان با استوارسازی پیوند خود با دانش آموزان در نهاد مدرسه، خود را به شایستگی آیینه روشن و خوش نمای جوانان خواهند ساخت. معلمان به سان روان شناسانی که در نقاشی و قصه کودکان، خطوط تاریک و روشن زیست موفق یا ناموفق او را ترسیم می کنند، پیکره ای از واقعیت امروز و حقیقت آینده او را در همین نگاه ها، لبخندها، دل شوره ها، دل تپیدن ها و نغمه ها نمایان می کنند.»

برای آشنایی بیشتر با محتوا و اهداف کتاب روایت های ماندگار معلمی گفت وگویی با خالق اثر انجام شده است که با هم می خوانیم.

عباس قنبری عدیوی، رئیس بنیاد ایران شناسی شعبه چهارمحال وبختیاری در گفت وگو با ایکنا با اشاره به اینکه روایت های ماندگار معلمی بر پایه یادداشت نویسی روزانه، خاطره گویی و روایت پژوهی تألیف و تنظیم شده است، اظهار کرد: این کتاب که در انتشارات نیوشه شهرکرد به زیور طبع آراسته شد، شامل 134 روایت و خاطره آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و علمی از 80 پیشکسوت نظام آموزش و پرورش ایران از معلمان و فرهنگیان و مدیران تا اساتید دانشگاه و حتی وزیر است که روایاتی از بالغ بر 60 سال پیش تا کنون را در بر می گیرد.

70 نفر از نویسندگان این روایت ها آقا و مابقی بانو هستند. این خاطرات و یادداشت ها به صورت کاملاً داوطلبانه و طی یک فراخوان که در فضای مجازی منتشر کردم از سراسر کشور جمع آوری شده و سیمایی از آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت ایران را به دست خوانندگان می دهد.

بنده به عنوان کسی که سال ها در نظام آموزش و پرورش و مدارس چهارمحال وبختیاری، دانشگاه فرهنگیان و دیگر دانشگاه ها و نیز حوزه ستادی وزارتخانه های علوم و آموزش و پرورش کار کرده است، نگاهم این است که این خاطرات و یادداشت های مدرسه و دانشگاه می توانند الگوی خوبی برای افرادی باشند که به دنبال روش های بهتر کار در نهاد تعلیم و تربیت هستند.

این موضوع باعث می شود که مطالعه کتاب برای خوانندگان جذاب باشد و بسیاری از افراد روایت داستانی را دوست دارند و تأثیر بهتری می پذیرند. روایت پژوهی یکی از سرفصل های درسی در دانشگاه فرهنگیان به دانشجو معلمان ارائه می شود که این کتاب می تواند به عنوان یک منبع آموزشی برای این افراد و همه علاقه مندان به حوزه آموزش وپرورش مورد استفاده قرار گیرد.

چرایی و آثار ثبت خاطرات معلمان

مطالعه این کتاب همچنین به خانواده ها توصیه می شود زیرا پدرها و مادرها اگر می خواهند اندیشه و گفتار، رفتار و شخصیت فرزندان خود را بهتر بشناسند، این قبیل کتاب ها به آنان کمک خواهد کرد. امیدوارم انتشار این اثر در هفته پژوهش بابی برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی باشد و ما معلمان با تألیف این قبیل کتاب ها و گردآوری خاطره ها، پندها و آموزه های تعلیم و تربیت به رشد و بالندگی کشورمان در این حوزه کمک کنیم.

این روایت ها به گونه ای تنظیم شدند که هر روایت انتقال دهنده یک گفتمان همراه با شرح و توصیف باشد و هنر گوینده این است که چگونه بتواند پیام و هدف یادداشت و خاطره خود را به دیگران منتقل کند. آموزش وپرورش به عنوان یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین نهادهای اجتماعی وظیفه تعلیم و تربیت، پژوهش و بالندگی و شکل دادن جامعه را بر عهده دارد و اگر بتوانیم خاطرات یک میلیون معلم کشور را جمع آوری کنیم، یک منبع غنی و ارزشمند و بسیار مهم برای درس آموزی جوانان این عرصه خواهد بود.

خاصیت روایت این است که بر مبنای تجربه های عملی زندگی شخص بازگویی می شود و به ثبت می رسد بنابراین می تواند بسیار جذاب و خواندنی و البته آموزنده باشد. وقتی انسان خاطرات زندگی دیگران را مطالعه می کند گویی خود این تجربه ها را زیسته و پشت سر گذاشته است.

ثبت این تجارب در قالب یادداشت و خاطراتی که جنبه آموزشی هم دارند می تواند برای کسانی که در ابتدای این مسیر هستند درس آموز باشد. طبیعی است که جوانان با مطالعه این روایت ها به زوایای ظریف امر مهم تعلیم و تربیت بهتر پی می برند.

روایت های ماندگار معلمی خاطرات تلخ و شیرین از معلمان، مدیران، مدیران کل، رؤسا و اساتید دانشگاه و مشاوران است که تجربه کلاسداری، مدیریت اداره یا مدرسه، مشاوره و ... داشتند و خاطرات خود را دستمایه این روایت ها قرار داده و آن را برای استفاده دیگران ثبت و ضبط کرده اند. پرداختن به خاطرات افراد شاغل در بدنه آموزش و پرورش از دهه 40 تا امروز درواقع یک شناخت نسبی از برش 60 سال اخیر این نهاد مهم را به دست خوانندگان می دهد.

وی در پایان با بیان اینکه 134 روایت کتاب روایت های ماندگار معلمی به انتخاب خود راویان بازگویی شده و یک بسته فرهنگی آموزشی ناب برای بهره مندی علاقه مندان است، گفت: این کتاب در قطع وزیری در 184 صفحه تدوین شده است که یک مقدمه دارد و 134 روایت داستانی خواندنی از سراسر کشور را شامل می شود.

خدیجه نادری

انتهای پیام