مسجد جامعی: صفویان رویای دولت ملی را عملی کردند

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، مراسم رونمایی از کتاب «گفتارهایی در تاریخ عصر صفوی» یادگارنامه ایرانی پروفسور رودی متی، با حضور احمد مسجدجامعی، سیدمحمد بهشتی، میثم کرمی، سیدحسین میثمی و علیرضا پلاسید یکم دی 1403 در خانه اندیشمندان برگزارشد.

احمد مسجد جامعی وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه درباره تاریخ جامع ایران کمتر کار شده است، ادامه داد: دولت صفویه رویای ایران را که قرن ها وجود داشت، عملی کرد. این رویا در حقیقت بعد از سقوط ساسانی در دل و جان ایرانیان وجود داشت. بعد از صفویه قدم های اساسی برای رسیدن به دولت ملی برداشته شد. دولت قاجار با معانی آثار صفوی مشکل نداشت، به نوعی بازگشت به دوران صفوی در هنرآرایه، شهرسازی، معماری و ... در دوره قاجار وجود داشت. در دوره پهلوی هم این مساله تغییری نکرد.

وی با اشاره به اینکه عقبه دولت صفوی، دولت آل بویه بود، توضیح داد: ظرفیت و زمینه پس از صفویه برای آنچه که به عنوان رویای ایران می شناسیم وجود داشت.

به گفته وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد، ویژگی رودی متی تسلط بر ایران است. متی به اسناد متعددی دسترسی داشت و بر اساس همین اسناد نگاه ویژه ای به دوران صفوی داشتند. او به حوزه ای وجود کرد که کمتر ایران شناسی به آن ورود کرده بود.

برخی از ریشه های هنری موسیقی دستگاهی در دوران صفوی ریشه دارد

سیدحسین میثمی درباره موسیقی دوران صفوی بیان کرد: موسیقی این دوران، بخش مهمی از تاریخ موسیقی ایران را دربر می گیرد. برخی از ریشه های هنری موسیقی دستگاهی در دوران صفوی ریشه دارد و تحقیق در این دوره می تواند به سوال های موسیقی دستگاهی کمک کند. نظام تئوری موسیقی به دوره عباسی باز می گردد.

این پژوهشگر درباره اینکه دستگاه های موسیقی چگونه شکل گرفتند، گفت: وقتی رساله های دوران صفوی را بررسی کردم، متوجه شدم آن زمان از «دستگاه» به عنوان مفهوم استفاده می کردند. همچنین مفهوم گام (درجه هایی که از بم به زیر و از زیر به بم می آید) در موسیقی دوران صفوی در فضایی مبهم قرار دارد.

به گفته او در دوران صفوی حدود 40 رساله درباره مسائل دینی و موسیقی نوشته شده است. در این مجموعه خیلی از رساله نویسان نام خود را ذکر نکردند. این احتمال وجود دارد که رساله نویسان به دلیل مخالفت شاهان با موسیقی نام خود را ننوشتند.

علیرضا پلاسید با اشاره به اینکه ایرانیان در دوران استعمار وارد دوران مدرنیته استعماری شد، ادامه داد: برای همین دندان استعمار توسط اروپاییان از دهان ایران کشیده شده است.

به گفته او، رودی متی استاد ممتاز تاریخ خاورمیانه است.

در ادامه این مراسم پیام رودی متی پخش شد.

دوره صفوی پیوند دوره های میانه و مدرن محسوب می شوند

متی در این پیام گفت: احسان یارشاطر باعث آشنایی من با میثم کرمی شد. ایران کشور منحصر به فردی است و ترکیبی از عناصر گوناگون است و کشوری است که هیچ زمان در انزوا نبود و نیست.

وی ادامه داد: دوره صفوی بسیار جالب است، دوره صفوی پیوند دوره های میانه و مدرن محسوب می شود. در زمان صفویه موسسات جدید ایجاد شد. در دوره صفوی ایران توانست با ارتباط تجاری خارج مرتبط شود.

کتابی برای افرادی که دغدغه دوران صفویه را دارند

میثم کرمی با ارائه گزارشی درباره روند شکل گیری کتاب "گفتارهایی در تاریخ عصر صفوی" گفت: دوستی من با رودی متی، ارتباط 20 ساله است. در طول دهه های گذشته که صفوی شناسی در ایران شکل گرفته است، رودی متی از پرکارترین پژوهشگران است. بین غیرایرانی های حوزه صفویه بهترین است، نصرت الله امینی شهردار تهران در دوران مصدق، پدر همسر او بود.

گردآورنده مقاله های کتاب گ فتارهایی در تاریخ عصر صفوی ادامه داد: درست است که رودی متی صفویه شناس خوبی است، اما من به این دلیل این کتاب را گردآوری نکردم. به این دلیل این کار را مردم که در طول 20 سال که دوست رودی متی بودم، نیازمند منابعی بودم هر وقت از متی درخواست کردم، او با علم دوستی در اولین فرصت آنچه مورد نیاز من بود تهیه کرد و برایم فرستاد.

او با تاکید براینکه برای هر صفحه این کتاب زحمت کشیده شده است، افزود: مقاله های مهمی از بهترین صفویه شناسان جهان در کتاب وجود دارد. این کتاب از طرف جایگاه فرهنگی ایران، و تمام کسانی که دغدغه آن ها حوزه صفویه است. فکر می کنم در طول 80 یا 90 سال گذشته آنچه به نام بزرگان علم نوشته شده است، به تعداد انگشتان دست نرسد.

محسن جوادی سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی از این مراسم حضور داشت.

محمدرضا عزیزی رهبر ارکستر سازهای ملی روح الله خالقی در این مراسم تار نواخت.