بهداشت مدارس ؛ سه ضلعی خانواده، مدرسه، دانش آموز

به گزارش ایرنا، از مهمترین ضرورت های رعایت نکات بهداشتی توجه بهداشت فردی در بین همه افراد در راستای جلوگیری از شیوع انواع بیماری های قابل انتقال به دیگری است که این مساله در مراکز پر جمعیت مانند مدارس ابتدایی اهمیت بیشتری دارد.

در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، احتمال دارد در مراکز با جمعیت بالا نظیر مدارس همه ساله شیوع برخی از بیماری ها مانند شپش (پدیکولوس) افزایش یابد به همین دلیل این مساله نیازمند توجه خانواده ها، دانش آموزان و مدارس است.

از گذشته دور تاکنون شیوع حشره شپش وجود داشته است و اکنون شیوع آن معضل تازه ای نیست اما برای اینکه این حشره انگل در بین دانش آموزان شیوع پیدا نکند رعایت نکات بهداشتی بسیار مهم است.

در دهه های پیش که امکانات بهداشتی مانند اکنون رشد چشمگیری نداشت برای جلوگیری از شیوع شپش دختران گیسوان خود را کوتاه می کردند و پسران موهای خود با ماشین های مخصوص می تراشیدند اما امروزه این کار دیگر متداول نیست و توجه به بهداشت در مدارس و خانواده جایگاه مهمی دارد.

عواقب رعایت نکردن بهداشت در بین دانش آموزان چیست؟

مدیر یکی از مدارس ابتدایی در شهرکرد با اشاره به اینکه همه ساله با آغاز فصل سرما ممکن است شیوع شپش در بین دانش آموزان افزایش پیدا کند می گوید: هر هفته با کمک مربیان بهداشت بررسی دوره ای از موهای دانش آموزان انجام و همچنین آموزش های لازم برای پیشگیری از ابتلا به این انگل به دانش آموزان ارائه می شود.

علیدوستی به ایرنا می گوید: در چند دهه گذشته شیوع حشره شپش در بین خانواده ها به خصوص در خانوارهای کم درآمد وجود داشت اما امروزه نیز با وجود ارتقای سطح بهداشتی خانواده ها و استفاده از انواع شامپو و مواد بهداشتی، هنوز ممکن است این حشره موذی شیوع یابد که خانواده ها باید در این زمینه حساسیت داشته باشند.

به گفته وی، شیوع شپش ربطی به مدارس موقعیت مکانی مدرسه ندارد و در صورتی که یکی از دانش آموزان به این انگل مبتلا شود زمینه ابتلای دیگر همکلاسی ها و هم مدرسه ای ها را فراهم می کند.

وی افزود: در شرایطی که همه گیری این انگل در مدارس،کلاس درس، باشگاه های ورزشی، استخرهای شنا و اماکن شلوغ ایجاد شود، همه گروه ها در شهرها و روستاها در معرض خطر آلودگی قرار دارند.

اجرای طرح غربالگری و پایش شیوع شپش در مدارس

رییس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، حشره شپش می تواند در بین دانش آموزان به خصوص در مدارس ابتدایی شیوع یابد گفت: طرح غربالگری و پایش شپش در مدارس استان با همکاری مرکز بهداشت در حال اجراست.

حجت الله مقصودی افزود: در صورتی که دانش آموزی به انگل شپش مبتلا باشد به مراکز بهداشتی ارجاع داده می شود و پس از ارجاع دانش آموز به مراکز بهداشتی و بررسی مجدد، در صورت ابتلا دانش آموز، آموزش های لازم برای درمان و رعایت بهداشت فردی به وی و خانواده اش ارائه می شود.

به گفته وی، هر ساله دستورالعمل مقابله با شیوع شپش برای تمام مدارس استان ارسال می شود و دوره و کارگاه های آموزشی برای مراقبان سلامت که کار غربالگری دانش آموزان را انجام می دهند نیز برگزار شده است.

وی با تاکید بر اینکه رعایت بهداشت فردی موضوع بسیار مهمی در زمینه پیشگیری از ابتلا و همچنین درمان این بیماری است گفت: باید آموزش های لازم به دانش آموزان در خصوص استفاده نکردن از وسایل شخصی از جمله کلاه، مقنعه، روپوش و همچنین استفاده از برس و شانه مخصوص هر فرد آموزش داده شود تا از شیوع و گسترش شپش جلوگیری شود.

به گفته وی، هر دانش آموز باید برای لباس های گرم خود کیف و یا نایلون شخصی همراه داشته باشد تا از روی هم قرار دادن البسه گرم و کلاه در جالباسی و یا محلی که لباس ها قرار داده می شود، جلوگیری شود.

مقصودی افزود: هم اکنون 350 مربی بهداشت در مدارس شهری استان مشغول فعالیت هستند و در مناطق روستایی نیز بهورزان خانه های بهداشت کار مراقبت از دانش آموزان را در مدارس برعهده دارند.

چند نکته برای معلمان برای پیشگیری از شیوع شپش سر

رییس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: آگاه سازی والدین در خصوص رعایت اصول بهداشتی و فردی، شناسایی زمان شیوع شپش، تشخیص تخم شپش از شوره، نحوه انتقال و نحوه پیشگیری از ابتلا به آن، بهترین درمان شپش سر و بررسی هفتگی آن، از ضروری ترین عوامل بهداشتی برای کنترل شپش سر در مدارس آموزش داده شود.

به گفته وی،راهکارهای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری ها از جمله شیوع شپش، بررسی نشانه های وجود شپش در کلاس، فراهم کردن امکانات برای پیشگیری از آن باید به دانش آموزان و خانواده آنها آموزش داده شود.

رعایت بهداشت فردی تنها راه مقابله با شپش سر

معاون فنی مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری با اشاره به احتمال شیوع شپش در مدارس ، خوابگاههای دانشجویی و اماکن شلوغ در فصل سرما می گوید: رعایت بهداشت فردی تنها راه مقابله با شپش سر است.

سمیه جوادی افزود: در مدارس به دلیل تجمع دانش آموزان در کلاس های درس و همچنین قرار دادن لباس های گرم، شال و کلاه در کنار همدیگر احتمال انتشار و شیوع شپش بیشتر است و به همین دلیل با آغاز فصل سرما، با همکاری مرکز بهداشت و آموزش و پرورش طرح غربالگری و پایش شپش در مدارس استان برای پیشگیری از شیوع این بیماری اجرا می شود.

وی با اشاره به اینکه بیماری شپش در مدارس بین دانش آموزان از طریق تماس مستقیم فرد مبتلا با دیگر افراد و یا از طریق لباس ها، شانه و مقنعه شخصی دانش آموز مبتلا به شپش به صورت غیرمستقیم منتقل می شود گفت: برای جلوگیری از بیماری های پوستی در مدارس از جمله برای جلوگیری از شیوع بیماری شپش سر در کلاس درس بین دانش آموزان، رعایت کردن بهداشت فردی و انجام 2 یا سه نوبت استحمام در طول هفته به دانش آموزان توصیه می شود.

علائم شپش سر را بیشتر بشناسید

این پزشک عمومی در شهرکرد با اشاره به اینکه شپش ممکن است هفته نخست که فرد به آن مبتلا می شود علائم زیادی نداشته باشد می گوید: شایع ترین راه شناخت این بیماری خارش آزاردهنده سر و بدن است که باعث خراش های پوست و موجب عفونت های ثانویه پوستی می شود و عوارض روحی، روانی و بی خوابی را برای بیمار به همراه دارد.

جوادی اظهار داشت: این حشرات کوچک و بدون بال، خونخوار و مختص انسان و قابل انتقال از فرد آلوده به دیگران است که به تخم آنها "رشک" گفته می شود و برخی مواقع با شوره سر اشتباه گرفته می شوند که بهترین راهکار پیشگیری از ابتلا به آن رعایت بهداشت فردی است.

جوادی افزود: فرد مبتلا به این بیماری و آلودگی دچار خارش در موهای پشت سر و بالای گوش می شود و در برخی مواقع به علت خارش شدید موجب بروز زخم و عفونت های ثانویه می شود.

به گفته وی، باید برای پیشگیری از آلودگی به این بیماری هر هفته موها به صورت دوره ای بررسی شود و در صورت ابتلا به این آلودگی، دوره درمان براساس دستورالعمل و همچنین رعایت اصول بهداشتی از جمله شستشوی سر، ملحفه، لباس و وسایل شخصی به صورت منظم انجام شود.

وی با اشاره به اینکه طول عمر متوسط این انگل یک ماه است افزود: تخم های شپش به طور معمول انتهای مو و در کنار ریشه مو قرار می گیرند و جداسازی آن به آسانی امکان پذیر نیست؛ به دانش آموزان توصیه می شود که آب را با سرکه مخلوط و موی سر را با این محلول آغشته کنند و ماساژ دهند و با شانه های دانه ریز موی خود را شانه بزنند تا تخم های شپش از سر جدا شود و به مدت یک هفته هم می توانند شامپوی "پرمترین" را استفاده کنند.

معاون فنی مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: در طول درمان باید تمام دستورالعمل ها از جمله استفاده از شامپو پرمترین یک نوع داروی سمی است و تخم شپش و خود شپش را از بین می برد، باید قبل از استفاده از این شامپو موها را شانه زده و بعد این شامپو را روی موها ریخته و به مدت 15 دقیقه تا نیم ساعت موها را با شانه مخصوص شانه زده تا تخم شپش ها از موها جدا شود.

وی گفت: ممکن است وسایل شخصی و لباس های دانش آموز آلوده به تخم شپش باشد، بنابراین به خانواده ها توصیه می شود تمام وسایل شخصی دانش آموز مبتلا را در آب بجوشانند تا از تخم شپش پاک شود.

جوادی گفت: استفاده از قطره و یا لوسیون "دایمتیکون" برای مقابله با شپش توصیه می شود که قبل از استفاده از لویسیون یا قطره توصیه می شود، موها شانه زده شود و بعد این شامپو قطره روی سر مالیده شود و با کلاه و یا نایلون به مدت 6 ساعت موها بسته شود و بعد از آن با شانه مخصوص و ریز موها شانه زده شود و بعد موها شستشو شود.

وی جوشاندن لباس فرم دانش آموزان و همچنین افراد مبتلا به شپش را برای از بین بردن این حشره توصیه کرد و گفت: برای وسایل و پوشاکی که امکان جوشاندن آن وجود ندارد، باید آن را در نایلون در بسته قرار داده شود و حداقل تا 2 هفته این وسایل و پوشاک در نایلون بمانند و پس از آن با شستشو، حشره ها از بین می روند.

به گزارش ایرنا، شپش حشره ای کوچک به رنگ سفید مایل به خاکستری است که انگل خارجی بدن انسان محسوب می شود.

این حشره در مو و لباس زندگی می کند و برای تغذیه روی سطح بدن به ویژه سر می آید و سپس خودش را به پوست بدن انسان می چسباند، پوست را سوراخ کرده و ضمن مکیدن خون، بزاق خود را به همراه مواد دفعی به زیر پوست تزریق می کند.

تخم شپش که رِشک نامیده می شود، تخم های ریزی و سفید رنگی است که به ریشه مو می چسبند و حتی با شستشو نیز از موها جدا نمی شوند.

به گزارش ایرنا، بهداشت فردی دانش آموزان با مشاوره های مدارس و تلاش خود دانش آموزان و خانواده آنها از اهمیت بالایی برای جلوگیری از انواع بیمارهای بسیار مهم است.