خشمی که مجازی نیست!

به گزارش ایسنا، روزنامه شهروند در گزارشی با این عنوان نوشت: یکی از پدیده هایی که به چشم همه کاربران اینترنت و فضای مجازی رسیده، کامنت های خشمگین و گاهی توهین آمیز کاربران درباره موضوعات مختلف است. حتما شما هم روزانه با گشت و گذار در شبکه های اجتماعی، با خیل انبوهی از این پیام های سراسر خشم و عصبانیت روبرو شده اید. این اتفاق تنها مختص کاربران اینترنت در ایران هم نیست و در همه کشورها و در هر زمینه ای دیده می شود؛ از کامنت های خشمگین طرفداران فوتبال زیر پست ورزشکاران و حساب های رسمی و طرفداری باشگاه ها گرفته تا کاربران پیگیر فیلم های سینمایی، محصولات تکنولوژی و حتی بلاگرها که ممکن است با ابراز عقاید مختلف، با انبوهی از کامنت های کاربران عصبانی روبرو شوند. در این گزارش نگاهی داریم بر چرایی، ابعاد و چگونگی کنترل خشم در فضای مجازی.

همیشه پای هورمون درمیان است!
زو ویلیامز، نویسنده مشهور حوزه اجتماعی در روزنامه گاردین می نویسد:«در هنگام خشم و عصبانیت، قطعاً واکنشی هورمونی در کار است همیشه نمودی جسمانی وجود دارد؛ احساسات، من درآوردی نیستند»، اما این واکنش آشکار نیست. نئوس اررو، پژوهشگر دانشگاه والنسیا، در پژوهش خود خشم 30 مرد را (با سخنان «اول شخص») «برانگیخت» و با انواعی از تناقضات ظاهری روبه رو شد. کورتیزول، یعنی هورمون استرس، که انتظار داریم افزایش یابد پایین می آید؛ تستسترون بالا می رود و تپش قلب و فشار خون افزایش می یابد. «اررو» یک ویژگی عجیب در «سمت وسوی انگیزه» را کشف کرد: معمولاً احساسات مثبت باعث می شوند بخواهید به منبع نزدیک تر شوید، درحالی که احساسات منفی میل به عقب کشیدن را در شما القا می کنند. اما خشم دارای نوعی «انگیزۀ نزدیکی» است که «اررو» آن را به زبان ساده توضیح می دهد: «معمولاً وقتی عصبانی می شویم، تمایلی طبیعی داریم تا خود را به چیزی که عصبانیت ما را برانگیخته نزدیک کنیم تا بکوشیم آن را از بین ببریم.» خشم هم مانند هر محرک دیگری دارای خاصیتی اعتیادآور است: به آن عادت می کنید و آن وقت به دنبال چیزهایی می گردید که شما را عصبانی کند. خشم نوعی توهم قدرت را با خود به همراه دارد، درست همان طور که هالک شگفت انگیز به نوعی از پتانسیل مخرب احساسات قویش احساس غرور می کند. «وقتی عصبانی می شم از من خوشت نمی یاد» جمله ای عجیب است. تنها پاسخ منطقی این است که «از هیچ کس موقع عصبانیت خوشم نمی یاد». اما این جملۀ عجیب در سطحی عمیق تر و غریزی معنا می یابد. خشم نه برای سلامت خودتان که برای سلامت کل جامعه پیامدهای مهمی دارد. خشمِ کنترل نشده محیط اجتماعی را آلوده می کند. هر بار فوران خشم توجیهی است برای فوران بعدی. و ما اکنون (مایلم فکر کنم به صورت تصادفی) به فناوری ای برخورده ایم که آن را تداوم بخشیده و تقویت می کند. البته گاهی این ماجرا ثمربخش است، اما غالباً هیچ هدفی ندارد.»
 
نمایش فریب با چاشنی احساس قدرت
مریم اخلاقی پور، روانشناس در گفت وگو با شهروند می گوید:« چون افراد کمبودها و هرآنچه تمایل دارند باشند (اما نیستند) را در اینترنت ادعا می کنند و به نمایش می گذارند احساس قدرت می کنند.» او در ادامه به زیر و بم خشم و ابراز آن در فضای مجازی پرداخت که می خوانید.
درواقع، ابراز خشم در فضای مجازی، بسیار آسان تر اتفاق می افتد. تصور کنید با فردی درحال فریادزدن و عربده کشی در خیابان مواجه شوید. چنین شخصی در افکار عمومی به عنوان مجنون و بیمار به خاطر می آید اما در فضای مجازی می توان شرحی بر احساسات و عواطف لحاظ کرد. مثلا، به اشتراک گذاشتن عبارت «#قضاوت_نکنیم» اما در جهان حقیقی، زیرنویس خشم های مان را نداریم. پس در اینترنت درباره آن حرف می زنیم و ادامه این روند را به مخاطب مجازی مان ارجاع می دهیم. به بیان ساده تر افراد با به اشتراک گذاشتن خشم و احساسات منفی برای جلب مقبولیت در تلاش اند و تصور می کنند با این کار افراد بیشتری به افعالی که مرتکب شدند حق می دهند. هویت مجازی این امکان را می دهد که من صفاتی را به نمایش بگذارم که هیچ شباهتی به خود من ندارد!

فحاشی به افراد مشهور
در برخی موارد به این دلیل که صدای من شنیده نمی شود و اعتراضم بی نتیجه خفه می شود، خشمگین می شوم و تنها چاره ای که در لحظه عصبانیت به ذهنم خطور می کند، به اشتراک گذاشتن آن در اینترنت است. از اهانت تا نسبت های ناروا دادن به شخصیت های مشهور. دلیل اول فحاشی به چهره های معروف، در عدم پیگیری بسیاری از آنها در مراجع قضایی است.

اصلا سخت نیست!
مورد بعدی، اظهارنظر آسان درباره مسائل حساس است. مثلا قتل! اگر ما به فضای مجازی رجوع کینم، تحلیل های به شدت نازل و بی پایه درباره موضوع قتل خبرنگار ایرنا به دست همسرش حسابی دست به دست می شوند. چرا که از دلایل اصلی وقوع یک رخداد آگاهی نداریم و صرفا با داده های محدود منتشرشده از سوی رسانه ها گزاره های ضدونقیض بسیاری را به اشتراک می گذاریم. چیزی که حرف زدن درباره موضوعات تخصصی را برایمان ساده می کند این است که این اشتباه را افراد بسیاری بدون هیچ نگرانی و بدون رعایت موازین اخلاقی و قانونی مرتکب شدند پس تکرار آن توسط ما هم نمی تواند مشکل ساز باشد! چرا که هیچ گونه شخصیت حقوقی در این میان از آن ما نیست و خطری ما را تهدید نمی کند.
 چه باید کرد؟
یکی از اصلی ترین شیوه ها مدیریت فضای مجازی است. قطعا کار پیچیده ای است اما به خاطر داشته باشید هنوز افرادی هستند که صلاحیت حضور در شبکه های اجتماعی را ندارند! چرا که مسبب تزریق خشم به جامعه هستند. دلایل خشم در این افراد نیز می تواند متفاوت باشد، از مشکلات خانوادگی تا معیشتی و... درواقع دلهره و نگرانی در جهان حقیقی ما را به سمت ابراز خشم در فضای مجازی می کشاند. باید به ما آموزش داده شود که در فضای مجازی چه افرادی صلاحیت برجسته شدن و شناخته تر شدن دارند. از بررسی افراد به وسیله معیارهای اعمال شده تا آگاهی بخشی به نسل های درگیر اینترنت. یعنی به کودکان بیاموزیم اینکه شخصی صرفا مشهور است، برای دنبال کردن کافی نیست! درگیری نسل اخیر با شبکه های مجازی به گونه ای پیش می رود که گویی آدم های مجازی در پشت تلفن ها مشغول جست وجو در جهان فیبر نوری اند. آدم هایی که انقدر در اینترنت غرق شدند که حتی در تعامل روزمره دچار چالش می شوند.

هرآنچه را که  نیستم ،ادعا می کنم!
چرا فضای مجازی احساس قدرتمند بودن می دهد؟ پاسخ بسیار روشن است؛ چون افراد کمبودها و هرآنچه تمایل دارند باشند (اما نیستند) را در اینترنت ادعا می کنند و به نمایش می گذارند. این اتفاق باعث ایجاد احساس آرامش کاذب در فرد می شود و او با این احساس خوب و آسایش، تعاملات مجازی گسترده تری می سازد تا مشکلات و فشارهای روحی خود را انکار کند.

نظریه انبوه خلق در ارتباطات
نظریه انبوه خلق (یا نظریه انبوهی) به مطالعه و بررسی چگونگی شکل گیری و توسعه جمعیت ها و ساختارهای اجتماعی می پردازد. این اصطلاح توسط گوستاو لوبون، جامعه شناس فرانسوی مطرح شد که نظریات وی در زمینه روانشناسی اجتماعی مشهور است. منظور از انبوه خلق، عده ای از افراد هستند که در عمل مشخصی یا بروز حادثه ای گرد هم می آیند و دارای ویژگی های مشترکی چون وجود احساسات و هیجانات آنی، نداشتن تشکل و انسجام، از دست دادن حس تشخیص و نبود فردگرایی و... مبتلا می شوند. به عقیده لوبون در جوامع مدرن صنعتی جامعه باید نوع جدیدی از رهبران را برای جماعات تدارک ببیند تا اشخاص عوامفریب مردم را بازیچه خود قرار ندهند.

آیا در فضای مجازی با انبوه خلق مواجهیم؟
درواقع هنگامی که قاتل پزشک یاسوجی، شروع به اشتراک گذاشتن محتوای خشونت آمیز و به جرم خود افتخار کرد، افرادی که از دنبال کنندگان صفحه او بودند و بابت این کار او را مورد تحسین و تشویق قرار دادند، همگی در جغرافیای متفاوت و شرایط دیگری بودند اما در یک صفت با قاتل تفاهم داشتند و آن میل به کشتن و انتقام گرفتن به جای مراجعه به مراجع قانونی و پیگیری قضایی بود. افرادی که ممکن است تا به حال حتی آزارشان به مورچه هم نرسیده باشد، حالا به وقت عکاسی قاتل با کلاشینکف، در سر نقشه خلاصی از آزارگران خود را می پرورانند. پس ممکن است قرابت جغرافیایی، نسبت خانوادگی یا هیچ عامل تفاهم دیگری وجود نداشته باشد اما ارتکاب چنین فعلی آن را در جامعه عادی کند. به بیان ساده، «قاتل، کارآموزانش را می سازد!»

خشم از آغاز تا پایان
خشم در شبکه های اجتماعی می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و تأثیرات متنوعی روی کاربران و جامعه داشته باشد. در زیر به برخی از جنبه های این موضوع پرداخته شده است
1. علل خشم
انتقاد و قضاوت، انتشار اطلاعات نادرست و تجربه های شخصی
2. تأثیرات خشم
تنش های اجتماعی، تأثیر بر سلامت روان و تغییر در رفتار
3. راهکارها
آموزش مهارت های ارتباطی، مدیریت استرس و فیلتر کردن محتوا.

انتهای پیام

*بازنشر مطالب دیگر رسانه ها در ایسنا به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان می باشد.