توصیه هایی برای بهبود «فرآیند جذب معلمان»

به گزارش ایسنا، نظام آموزشی هر جامعه به عنوان بنیادی ترین نهاد تربیتی، نیازمند نیروی انسانی باکیفیت و آموزش دیده است. در این میان، معلمان نقشی محوری در تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان ایفا می کنند، چراکه آن ها نه تنها دانش آموزان را از نظر علمی ارتقا می دهند، بلکه به رشد اخلاقی و اجتماعی آن ها نیز کمک می کنند. در واقع، کیفیت آموزش هر کشور تا حد زیادی به توانایی، شایستگی و تخصص معلمان وابسته است. اما تحقق این هدف نیازمند یک فرآیند جذب و انتخاب دقیق و علمی برای شناسایی و به کارگیری معلمان شایسته و علاقه مند است. این موضوع موجب شده تا کشورهای مختلف به ویژه در سال های اخیر، تلاش کنند تا فرآیندهای انتخاب و تربیت معلمان را بهبود بخشند و اطمینان یابند که معلمان از شایستگی و آمادگی کافی برای ایفای نقش خود برخوردارند.

در ایران نیز جذب و انتخاب معلم به دلیل تأثیرات گسترده ای که بر کیفیت نظام آموزشی دارد، یکی از دغدغه های اصلی نظام آموزش و پرورش محسوب می شود. بر اساس نتایج پژوهش های علمی، این فرآیند علاوه بر مشکلات اجرایی، نیازمند بازنگری های اساسی در زمینه سیاست گذاری است تا نه تنها بهترین معلمان شناسایی و انتخاب شوند، بلکه افرادی که وارد این حرفه می شوند، از مهارت و انگیزه لازم برخوردار باشند. اهمیت این موضوع به قدری است که محققان بسیاری به تحلیل و آسیب شناسی فرآیند جذب و انتخاب معلم در کشور پرداخته اند تا بتوانند راهکارهای بهینه سازی و ارتقای کیفیت آن را ارائه دهند.

در این راستا، مهدی نامداری پژمان، پژوهشگر و عضو هیئت علمی گروه مدیریت آموزشی دانشگاه فرهنگیان، تحقیقی جامع در خصوص مشکلات موجود در فرآیندهای جذب و انتخاب معلمان انجام داده است. هدف این پژوهش ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرآیند و تضمین کیفیت در انتخاب معلمان بوده است تا با رویکردی علمی و دقیق، روند جذب معلمان کارآمدتر و مؤثرتر شود.

این تحقیق با روش کیفی و بر مبنای مصاحبه های نیمه ساختاریافته با افرادی که از نزدیک درگیر این فرآیند هستند، انجام گرفته است. محقق برای گردآوری داده ها از افراد خبره و متخصص در حوزه منابع انسانی و تربیت معلم، و همچنین تعدادی از دانشجویان معلمان استفاده کرده است. در این فرآیند، 15 نفر از مدیران و کارشناسان حوزه آموزش و منابع انسانی به همراه 4 نفر از دانشجویان معلمان برگزیده مورد مصاحبه قرار گرفتند.

نتایج این پژوهش نشان می دهند که فرآیند جذب و انتخاب معلم در آموزش و پرورش با شش مشکل اساسی روبه رو است: مشکلات سیاست گذاری نهادی، ضعف در شناخت و نگرش به نیازهای آموزشی، عدم وجود برنامه ریزی آینده نگر، چالش های اجرایی، نارسایی های قانونی و ضعف در روش های جذب. این موارد مانع از کارآمدی فرآیند انتخاب معلمان شده و نیازمند اصلاحات جدی هستند.

پژوهشگر پس از شناسایی این مشکلات، پیشنهادهای متناسبی برای بهبود هر یک از این حوزه ها ارائه داده است. این پیشنهادها در چهار دسته کلی جای گرفته اند که شامل راهکارهایی برای سیاست گذاری و مدیریت، تقویت مدیریت میانی و برنامه ریزی، و بهبود اجرایی فرآیندها است. این دسته بندی ها کمک می کنند تا آموزش و پرورش بتواند با دیدی جامع تر به فرآیند جذب معلم نگاه کرده و تغییرات موردنیاز را اعمال کند.

یکی از نتایج مهم این تحقیق، تأکید بر نقش برنامه ریزی آینده نگر و تقویت هماهنگی بین نهادهای مختلف در زمینه تأمین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش است. همچنین اهمیت تدوین قوانین و دستورالعمل های شفاف در این حوزه و ایجاد نهادهایی برای ارزیابی و بهبود عملکرد معلمان نیز از دیگر یافته های این پژوهش است که می تواند به کارآمدی و شفافیت بیشتر در فرآیند جذب و استخدام معلمان کمک کند.

این تحقیق نشان می دهد که آموزش و پرورش در ایران نیازمند بازنگری های ساختاری و تغییرات اساسی است تا بتواند به اهداف والای خود در تربیت نیروی انسانی برسد. نامداری پژمان پیشنهاد می کند که ایجاد یک نظام جامع مشابه نظام های پزشکی و مهندسی برای حرفه معلمی می تواند به انسجام و نظم بیشتر در جذب و انتخاب معلمان کمک کند. این نظام می تواند زمینه ساز بهبود کیفیت فرآیندهای تربیتی و انتخاب معلمان شایسته و حرفه ای شود و به ارتقای سطح آموزش در کشور منجر گردد.

لازم به ذکر است که این اطلاعات علمی پژوهشی در فصلنامه «پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی» به چاپ رسیده اند که وابسته به مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی است. این نشریه با تمرکز بر مسائل و چالش های آموزش عالی در ایران و ارائه مقالات علمی در این حوزه، به شناخت و بهبود راهبردهای آموزش کمک می کند.

انتهای پیام