سوریه در آینده معادلات برندگان را برهم می زند

بر همین اساس نقش آفرینی ترکیه و قطر هم در آینده تا حدودی ذیل همین قاعده کلی قرار می گیرد که توافقات و ائتلاف بندی ها در سطح نظام بین الملل برای شکل دهی به ترتیبات نوین امنیتی در غرب آسیا به چه شکلی رقم بخورد. برای ترکیه که فعلاً یک قدرت منطقه ای و البته در حال نقش آفرینی به مثابه یک قدرت نوظهور است، تحولات آینده سوریه آمیزه ای از تهدیدها و فرصت ها خواهد بود. اگرچه فعلاً دست بالا را در مقایسه با رقبای خود مانند ایران و حتی مصر و بقیه قدرت ها دارد، اما مسأله مهم، تثبیت این دستاوردها و شناسایی آنهاست. این مشکلی بود که ایران نیز در همه سال های گذشته با آن روبه رو بود. به عبارت دیگر با وجود اینکه ایران در میدان دست بالا را داشت، اما در تثبیت و شناسایی آنها از سوی دیگر بازیگران به مشکل برخورد. درباره ترکیه و قطر هم کمابیش این ادعا صادق است. البته ترکیه چالش های بیشتری خواهد داشت. زیرا به لحاظ امنیتی، مسائل داخلی سوریه بشدت با امنیت داخلی و امنیت سرزمینی ترکیه گره خورده است. مسائلی مانند حضور کردها، فعالیت گروه های تروریستی و افراطی و ضعف شکننده دولت و آوارگان سوری، جملگی باعث می شوند ترکیه دچار چالش های جدی شود.

بر همین اساس نقش آفرینی ترکیه و قطر هم در آینده تا حدودی ذیل همین قاعده کلی قرار می گیرد که توافقات و ائتلاف بندی ها در سطح نظام بین الملل برای شکل دهی به ترتیبات نوین امنیتی در غرب آسیا به چه شکلی رقم بخورد.
برای ترکیه که فعلاً یک قدرت منطقه ای و البته در حال نقش آفرینی به مثابه یک قدرت نوظهور است، تحولات آینده سوریه آمیزه ای از تهدیدها و فرصت ها خواهد بود. اگرچه فعلاً دست بالا را در مقایسه با رقبای خود مانند ایران و حتی مصر و بقیه قدرت ها دارد، اما مسأله مهم، تثبیت این دستاوردها و شناسایی آنهاست. این مشکلی بود که ایران نیز در همه سال های گذشته با آن روبه رو بود. به عبارت دیگر با وجود اینکه ایران در میدان دست بالا را داشت، اما در تثبیت و شناسایی آنها از سوی دیگر بازیگران به مشکل برخورد.
درباره ترکیه و قطر هم کمابیش این ادعا صادق است. البته ترکیه چالش های بیشتری خواهد داشت. زیرا به لحاظ امنیتی، مسائل داخلی سوریه بشدت با امنیت داخلی و امنیت سرزمینی ترکیه گره خورده است. مسائلی مانند حضور کردها، فعالیت گروه های تروریستی و افراطی و ضعف شکننده دولت و آوارگان سوری، جملگی باعث می شوند ترکیه دچار چالش های جدی شود. در نظر داشته باشیم که ترکیه نمی تواند هزینه های اقتصادی گزاف حضور درازمدت در سوریه را بپردازد.
سوریه کشوری نیست که منابع طبیعی زیادی داشته باشد و مانند عراق کشور طمع برانگیزی باشد. بلکه به عکس، باید برای آن هزینه کند.
از این جهت باید دید که ترکیه چقدر می تواند در یک چانه زنی، این هزینه ها را با سایر بازیگران از جمله قطر به اشتراک بگذارد تا بتوانند با کمک یکدیگر این پروژه را پیش ببرند. در غیر این صورت در درازمدت مشکلات جدی یک سوریه جنگ زده و ویران شده، می تواند همه معادلات را به هم بریزد. بنابراین در بلند مدت، اوضاع مانند اکنون که به نوعی ماه عسل ترکیه و قطر است، پیش نخواهد رفت.

*استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران

نظرات

captcha