کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» منتشر شد

علی اکبر عباسی، در گفت وگو با ایسنا و با اشاره به اینکه کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» یک کتاب درسی دانشگاهی است، بیان کرد: من 14 سال است که تاریخ نگاری را در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس می کنم و تجربه تدریس و نوشتن مقالات در خصوص تاریخ نگاری منجر به نگارش این کتاب شد. همواره از یک ربع قرن پیش تاکنون مقالاتی درخصوص تاریخ نگاری را در نشریات گوناگون به چاپ رسانده ام و به طور اختصاصی تألیف این کتاب در یک سال گذشته انجام شد و آبان ماه امسال نیز توسط انتشارات چشمه آفرینش به چاپ رسید.

او تأکید کرد: لازم به ذکر است که قبل از این نیز کتابی با عنوان «درآمدی بر تاریخ نگاری» را تألیف کردم که بسیار مختصر بود و پس از اتمام نسخ چاپ اول، انتشارات مورخان با چاپ مجدد آن موافقت نمی کرد. برخی از مباحث این کتاب برگرفته از مطالب کتاب «درآمدی بر تاریخ نگاری» است و بخش هایی از آن نیز با طرح جدیدی در خصوص تاریخ نگاری ایران و جهان اسلام در این کتاب مطرح شده است. تأکید من در این کتاب بیشتر بر سیر نگارش تاریخ از دوره باستان تا دوره معاصر است.

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان ادامه داد: مطالب کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» 50 درصد نسبت به مطالب کتاب «درآمدی بر تاریخ نگاری» افزایش داشته است، مسائل تاریخ نگاری با تفسیر بیشتری آمده و در این کتاب بر روی تغییر در نگاه مورخان در پیچ های تاریخی، دوره هایی که سبک نگاه به تاریخ و نگارش تاریخ متفاوت شده و دگرگونی های اساسی، تأکید بیشتری شده است. در این کتاب سعی بر شناسایی نقاط عطف در تاریخ نگاری شده و روی نقاط عطف تأکید بیشتری شده است. همچنین تفسیر مطالب و مصادیق در کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» نسبت به کتاب قبلی بیشتر است، اگر چه شباهت هایی در سیر نگارش با کتاب قبلی دارد و روند توجه به تاریخ و تاریخ نگاری در دوره های مختلف نیز در هر دو کتاب وجود دارد.

مؤلف کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» در خصوص عناوین فصل های این کتاب توضیح داد: این کتاب دارای 16 فصل است؛ فصل اول آشنایی با اصطلاحات و واژگان است که دانش تاریخ، علم تاریخ و تاریخ نگاری در آن تعریف شده است. فصل دوم محورهای نقد و بررسی کتاب است که در کتاب درآمدی بر تاریخ نگاری به این فصل پرداخته نشده بود که براساس تجربۀ 10 سال تدریس مقطع ارشد، متوجه ضرورت اضافه شدن این فصل به کتاب شدم.

عباسی افزود: فصل سوم، تاریخ نگاری در یونان، رم و ایران باستان است. فصل چهارم، تاریخ نگاری در قرون نخستین اسلامی است که انواع گونه های تاریخ نگاری مسلمانان در این فصل مطرح شده است. فصل پنجم، تاریخ عمومی و نشان دهنده رشد حس جهان شمولی تاریخ نگاران مسلمان است و به این موضوع پرداخته شده که مسلمانان از قرن سوم در تاریخ نگاری رشد بیشتری داشته اند و تاریخ جهان را نوشته اند. همچنین به تاریخ های عمومی پرداخته شده است که بسیاری از آن ها را ایرانیان نوشته اند؛ علاوه بر آن در این فصل به نمونه هایی از آن ها و ویژگی های تاریخ نگاری آن ها پرداخته شده است. فصل ششم نیز تاریخ نگاری فرق و مذاهب اسلامی است که اطلاعات مذهبی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در آن مطرح شده است.

این استاد دانشگاه توضیح داد: فصل هفتم کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» تاریخ نگاری تاریخ محلی است که مزایا، معایب، انواع و مصادیق آن به خصوص قبل از عهد مغول مطرح شده است. فصل هشتم نیز تاریخ سلسله ای ایران قبل از هجوم مغول است و در آن به مؤلفان کتاب هایی درخصوص سلسله های طاهریان تا خوارزمشاهیان در ایران پرداخته شده است. فصل نهم کتاب، تاریخ نگاری تذکره ها و کتب مرجع دایره المعارفی است و به ویژگی ها و سبک های تاریخ نگاری در این کتاب ها اشاره دارد و نمونه هایی از آن ها مربوط به دوره های مختلف در این فصل نیز مطرح شده است.

او ادامه داد: فصل دهم کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» منابع ادبی در تاریخ نگاری اسلامی است که فراتر از ایران است و کل جهان اسلام را در بر می گیرد. فصل یازدهم، منابع جغرافیایی مورد استفاده در تاریخ نگاری است و به استفاده ای که ما از آثار جغرافیایی داریم، اطلاعاتی که در قرون گوناگون به ما می دهند، سفرنامه ها، مسالک و ممالک و تأثیرپذیری آن ها از نمونه های باستانی و تأثیرگذاری آن ها در حوزه های مختلف پرداخته شده است.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: فصل دوازدهم کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» تاریخ نگاری ایران در عهد مغول و تیموری است و به قرون 7 تا 9 هجری قمری پرداخته شده و ویژگی های خاصی که تاریخ نگاری در این دوران پیداکرده، بسیار متفاوت از دوره های قبلی است که این ویژگی ها در این فصل موردبررسی قرارگرفته است. فصل سیزدهم، صفویان و تاریخ نگاری است که ویژگی های تاریخی این دوران مطرح شده است که ویژگی های خاصی دارد و کتاب های معروف آن دوران نیز در این فصل موردنقد و بررسی قرار داده شده و بررسی انتقادی آن ها نیز مطرح شده است؛ همچنین انواعی از منابع دوره صفوی از سفرنامه ها، تواریخ عمومی و سلسله ای و غیره در این فصل مطرح شده است.

او ادامه داد: فصل چهاردهم نیز تاریخ نگاری از عهد افشاریه تا مشروطه است و فصل پانزدهم، ویژگی های تاریخ نگاری جدید در ایران مربوط به دوران بعد از مظفرالدین شاه قاجار است که تاریخ نگاری در ایران به طور اساسی متفاوت، مردمی و ساده و روان می شود. فصل شانزدهم کتاب «سیر تاریخ نگاری در ایران و اسلام» تاریخ نگاری شفاهی است که به جایگاه آن در تاریخ نگاری جهانی، تاریخ مطرح شدن آن در ایران، ویژگی های آن، ضرورت پرداختن به تاریخ نگاری شفاهی و مزایا و رسالت های تاریخ شفاهی مطرح شده است.

انتهای پیام