او زینب است؛ تجلی پنج تن(ع)

او زینب است، زینت پدر. وقتی پا در این سرای فانی گذاشت، نامش را خدایش برگزید، مانند برادرانش که نامشان از سوی خدا آمده بود. زینب بنا بود آیینه تمام و کمال حسن و کمال علی(ع) شود. به راستی که او جلوه گر تمام نمای صبری بود که خدای حکیم به علی بن ابیطالب(ع) بخشیده بود. گویی با ولادت او، جان تازه ای به خانه علی(ع) دمیده شده بود و در این خانه، کسی مانند او و برادرش حسین(ع) نبود.

او از همان لحظات نخستین در کنار حسین(ع) آرامش دیگری داشت و نمی توانست لحظه ای بدون حسینش سر کند. زینب در تمام عمر، رسالتی را می آموخت که بنا بود در پنجاه و چند سالگی انجام دهد. سه سال و چند ماه داشت که با جد بزرگوارش، رسول خدا(ص) وداع کرد و این شروع قصه پرغصه ام المصائب بود.

درست ظهر روزی که رسول خدا(ص) چشم از جهان فروبست، ماجرای زینب آغاز شد. چند روز بعد گروهی به در خانه آمدند، گویا غدیر را فراموش کرده بودند؛ چراکه می گفتند: «علی را بگویید بیاید و با خلیفة الله بیعت کند.» علی(ع) به آنان فرمود: «چه زود به خدا دروغ بستید.» ساعتی بعد باز آمدند که علی بیا و با خلیفه رسول خدا(ص) بیعت کن که این بار هم با جواب امیرالمؤمنین(ع) مواجه شدند؛ پس این بار گفتند با خلیفه مردم بیعت کن که امیر(ع) فرمود: «این چه مردمی ست که ما در آن نیستیم.»

این سخنان و رفت وآمدها برای دختری که کمتر از پنج سال داشت، بسیار هولناک بود؛ چراکه پیامی دردناک و شعله ور داشت. چند روز بعد دلهره عجیبی به جان اهل خانه افتاد؛ از بیرون صدای پای لشکری عظیم می آمد، مگر لشکر چند هفته قبل از مدینه بیرون نرفته بود. لشکرکشی مجدد برای چیست؟ زینب دید که چگونه مادرش به پشت در خانه رفت و چگونه از حق دفاع کرد. زینب با چشمانی اشکبار دید که مادرش در میان شعله ها می سوزد. زینب دید که مادرش در میان شعله ها بود و پدرش می سوخت؛ ولی مأموریت علی(ع) چیز دیگری بود و باید در برابر این بلا صبر می کرد. زینب می دید که چگونه پدرش را به سمت مسجد می بردند و مادرش را در کوچه می زدند و او و برادرانش متحیر مانده بودند که به سمت کدام یک بروند؛ پدر یا مادر.

زینب از مادرش درس آزادگی می آموخت که وقتی پای حق در میان باشد، باید در میان شعله ها بسوزی و دم برنیاوری، باید در حفظ جان امامت از هیچ تلاشی فروگذار نکنی، حتی اگر شکسته بال بودی، باید از جای برخیزی، به مسجد بروی و خطبه ای بخوانی که فصیحان عرب انگشت به دهان شوند. این ها درس هایی بود که زینب از مادرش می آموخت.

چیزی نگذشت که او شاهد پرکشیدن مادر از این دنیا بود؛ مادری که چند روز قبل با او درباره رسالت بزرگش، درباره کربلا، درباره کسی که از این خانواده بدون کفن دفن می شود، سخن گفته بود؛ ولی اکنون دیگر در میان شان نبود. او شاهد غربت پدر پس از مادر بود، شاهد 25 سال خون دل خوردن علی(ع). زینب می دید که چگونه 25 سال حق مسلم پدرش غصب شد و شیوه صبر مجاهدانه را از علی می آموخت.

او دید که چگونه پس از 25 سال، مردم به سمت پدرش هجوم آوردند، از امیرالمؤمنین(ع) خواستند که امور را آن طور که شایسته است، اداره کند؛ ولی عقیله شاهد غم چندین برابر پدر در ایام خلافت بود، آنجا که علی(ع) بر فراز منبر می فرمود: «چه اندازه با شما مدارا کنم! همچون مداراکردن با شتران نوباری که از سنگینی بار پشتشان مجروح گردیده و همانند جامه کهنه و فرسوده‏ ای که هرگاه از جانبی آن را بدوزند، از سوی دیگر پاره‏ می‏ گردد. هرگاه گروهی از لشکریان شام به شما نزدیک می‏ شوند، هریک از شما در را به روی خود می‏ بندید و همچون سوسمار در لانه خود می‏ خزید و همانند کفتار در خانه خویش پنهان‏ می‏ گردید. به خدا سوگند! آن کس که شما یاور او باشید، ذلیل است و کسی که با شما تیراندازی‏ کند، همچون کسی است که تیری بی پیکان به سوی دشمن رها سازد. به خدا سوگند! جمعیت ‏شما در خانه‏ ها زیاد و زیر سایه پرچم های میدان نبرد، کم. من می دانم چه چیز شما را اصلاح می کند؛ ولی اصلاح شما را با تباه ساختن روح خویش جایز نمی شمرم. خدا نشانه ذلت را بر چهره ها و پیشانی شما بگذارد و بهره های شما را نابود سازد. آن گونه که به باطل متمایل و به آن آشنایید، به حق آشنایی ندارید و آنچنان که در نابودی حق می کوشید، برای از بین بردن باطل قدم برنمی دارید.»

یا آنجا که علی(ع) می فرمود: «گرفتار کسانی شده ام که چون امر می کنم، فرمان نمی برند و چون می خوانم، پاسخ نمی دهند. ای ناکسان، برای چه در انتظارید؟ و چرا برای یاری دین خدا گامی برنمی دارید؟ دینی کو تا فراهم تان آرد؟ غیرتی کو تا شما را به غضب آرد؟»

و سرانجام علی(ع) پس از عمری محنت و غم، در محراب مسجد فرمود: «فزت و رب الکعبه» و زینب شاهد فرق غرق به خون پدری بود که عمری درد کشید و خون دل خورد. گویی انسان های بزرگ جز خدا دلبستگی دیگری ندارند که زینب به هرکه دل بست، از کنارش پر کشید.

پس از پدر، اوضاع زندگی فرزندان فاطمه(س) دچار تغییراتی اساسی شد و زینب هر روز نگران بود که اکنون کدام بی حیای بی دینی به طمع چند درهم، به جان بردارش حسن(ع) سوء قصد می کند.

با پذیرش صلح نامه از سوی امام حسن(ع)، اوضاع زندگی متفاوت شد. عقیله بعد از پنج سال به شهر کودکی اش، مدینه بازگشت و درست چند سال بعد، غمی دیگر در این شهر به قلبش سرازیر شد. این بار شاهد پژمردن حسن(ع)، برادر بزرگش بود. او هرلحظه زندگی اش کربلا بود، آنجا که از مجتبی(ع) شنید که به سیدالشهدا(ع) می فرمود: «لا یوم کیومک یا اباعبدالله.»

اوضاع زینب هیچ گاه رنگ آسایش به خود ندید، حتی پس از آنکه خانواده اش از امور حکومتی فاصله گرفتند؛ اما این بار قرار بود حماسه ای خونین رقم بخورد که همانا کربلا بود و عقیله به تنهایی عمود این خیمه را استوار نگاه داشت؛ آنجا که بدن خونین برادر را در دست گرفت و ندا سرداد: «الهی تقبل منا هذا القربان» یا آنجا که در برابر گستاخی خصم فرمود: «مَا رَاَیتُ إِلاَّ جَمِیلا.»

آری؛ او زینب است، مانند شهابی ثاقب در قلب شریعت که چونان رسول خدا(ص) پیام اسلام را به عالمیان رساند و چونان فاطمه(س) پای امامش ایستاد و مانند امیرالمؤمنین(ع) خطابه خواند و نظیر حسن(ع) صبر کرد و مانند سیدالشهدا(ع) پای حق شجاعانه جنگید. آری؛ او زینب است، تجلی پنج تن(ع).

مهدی هاشمیان

انتهای پیام