فیلم مقاومت نیاز جهانی اما مغفول در کشور است + فیلم

این روزها فیلم سینمایی «قلب رقه» در سینماهای کشور اکران عمومی است. این فیلم به موضوع مقاومت و مدافعان حرم توجه دارد با این تفاوت که در این فیلم ما شاهد یک درام قوی نیز در قصه هستیم؛ عاملی که سبب شده تماشاگر با فیلم ارتباط برقرار کند. این فیلم سینمایی که کارگردانی آن را خیرالله تقیانی پور بر عهده دارد در سوریه جلوی دوربین رفته و تلاش می کند گوشه ای از سیمای واقعی داعش را در معرض دید مخاطبان قرار دهد.

خیرالله تقیانی پور که با ساخت سریال «نجلا» توانست توانایی های خود را در عرصه دفاع مقدس معرض دید قرار دهد در اولین کار سینمایی خود با نام «قلب رقه» سراغ موضوع مهمی چون مقاومت رفته است. 

با وی که اکنون دبیری جشنواره تئاتر فجر امسال را بر عهده دارد به بهانه نمایش عمومی این فیلم گفت وگویی در ایکنا داشته ایم.

 ایکنا – برای شروع ابتدا درباره چگونگی شکل گیری «قلب رقه» توضیح دهید.

در تمامی کارهایی که در تلویزیون و تئاتر کار کرده ام همیشه یک داستان عاشقانه در بستر قصه ای که روایت می کنم، وجود دارد. این رویکرد را در اولین تجربه سینمایی ام «قلب رقه» نیز مورد توجه قرار داده ام. برای روایت دراماتیک داستان به دنبال التهابی بودم که در قصه قرار دهم و بهترین مسیری که به نظرم رسید توجه به داعش و اتفاقاتی بود که این گروهک انحرافی در سال های اخیر در سوریه و عراق رقم زده اند.

var player = videojs('player_742349_3630872',{ techOrder: [ "html5" , "flash"],poster:'/files/fa/news/1403/8/6/3632734_138.jpg',width:400,height:300}); videojs.addLanguage('en', {"No compatible source was found for this media.": "مشاهده ی ویدیو نیاز به پشتیبانی مرورگر از codec h264 یا نصب فلش پلیر دارد."}); player.one('play', (function(){ $.post('/fa/ajax/news/video/3630872',{},function (data) {}); })); کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

وقتی فصل دوم «نجلا» را ساختم تصمیم گرفتم فیلمی سینمایی را کارگردانی کنم. دو طرح نیز به من پیشنهاد شد که درباره سوریه بود. من به دوستانی که ایده را پیشنهاد داد بودند گفتم به شرطی ساخت یکی از دو طرح را قبول می کنم که فیلم در سوریه جلوی دوربین رود. شرط من مورد موافقت واقع شد. در ادامه مراحل تحقیقاتی فیلم شروع شد و بعد از آن فیلمبرداری را در سوریه آغاز کردیم.

ایکنا – وقتی فیلم به نمایش درآمد شاهد برخی نقدها بودیم. برای نمونه عده ای بیان کردند فیلم بیان ساده انگارانه ای به موضوع دارد. پاسخ شما چیست؟

نقدهای اینچنینی کلی گویی است. منتقد اگر بیاید پلان به پلان روی فیلم بحث کند و ضعف های هر بخش را متذکر شود من یا به آن پاسخ خواهم داد یا اینکه نقد مطرح شده را خواهم پذیرفت اما جملاتی چون فیلم درنیامده، فیلم ساده انگارانه است را کلی گویی می دانم که تنها از عهده دانشجوی ترم اول سینما برمی آید. روزگاری منتقدان به مرحوم علی حاتمی می تاختند که وی سینما را نمی شناسد و تنها با قرار دادن وسایل قدیمی روی صحنه فیلم می سازد! در آن مقطع هیچ جایزه ای به حاتمی داده نشد اما همان افراد وقتی علی حاتمی درگذشت با عنوان هایی چون، سعدی سینمای یا پرچمدار سینمای ملی از او یاد کردند!

این اتفاق برای فیلم «سفر به چزابه» مرحوم رسول ملاقلی پور هم رخ داد. وقتی اثر به نمایش درآمد بیان شد فیلم درنیامده و با یک اثر کارتونی روبه رو هستیم! اما بعد از تنها سه سال این فیلم جز 10 فیلم برتر بعد از انقلاب شد. من در تئاتر آموخته ام آن چیزی که درست است را انجام دهم و چندان به برخی نقدها توجه نداشته باشم. با این نگرش بسیاری از تئاترهایی را که روی صحنه بردم با استقبال خوب مردم مواجه شد و در جشنواره های مختلف نیز جوایز متعدد به دست آورد. به یاد دارم «قلب رقه» هنوز اکران نشده بود که یکی از دوستان منتقد گفت فیلم به اکران راه پیدا نخواهد کرد چون مخاطب لازم را نخواهد داشت ولی توانست عنوان پرفروش ترین فیلم غیر کمدی را تا به امروز به خود اختصاص دهد. من مشکلی با منتقدها ندارم زیرا در تئاتر بسیاری از منتقدان دوستان من هستند و از نظرات آن ها نیز همیشه بهره برده ام. در «نجلا» نیز تلاش کردم از نقدهای صحیح استفاده برم اما هیچ گاه نمی توانم با برخی کلی گویی ها کنار بیایم.

ایکنا – شایعه بود که قرار بوده متن مجوز ساخت نگیرد اما با قول اصلاح، مجوز ساخت داده شده است. همچنین بیان شده تصویرسازی ای که از داعش انجام شده مناسب نبوده و دشمن نادان ترسیم شده است. پیرامون این موضوع توضیح دهید.

این موضوع درباره طرح بوده است. ما فیلمنامه ای به شورای پروانه ساخت ندادیم بلکه طرح به آن ها داده شد. در آن مقطع تهیه کننده آقای فرجی بود که بنا به دلایلی ادامه همکاری میسر نشد و سعید پروینی جای او را گرفت. از زمانی که طرح مجوز دریافت کرد تا زمانی که فیلم ساخته شد یک سال طول کشید. در طول این مدت دائم در حال ترمیم فیلمنامه بودیم تا اثری درخور توجه ارائه شود بنابراین نمی توان بر اساس طرحی که یک سال قبل از ساخت به شورا ارجاع شده گفت که فیلم، اثری خوبی نیست.

در پاسخ به سؤال دوم هم باید بگویم اگر دوستان به تیتراژ فیلم دقت می کردند می دیدند که در فیلم می آوریم داستان در سال 2016 روایت شده است. داعش در آن سال دیگر از قدرتش کاسته شده بود و دائم در حال اضمحلال بود. فرماندهان داعش دائماً در حال جدایی بوده و به نیروهای دیگر و حتی گاهی مواقع اسرائیلی ها می پیوستند. همچنین در فیلم نشان می دهم قهرمان فیلم سه بار از داعش شکست می خورد پس چگونه می گویند دشمن را نادان ترسیم کرده ام؟ قهرمان فیلم، بعد از چند شکست توانست به موفقیت رسد و اتفاقاً همین امر ارزش کار او را بالا ببرد.

var player = videojs('player_981888_3630873',{ techOrder: [ "html5" , "flash"],poster:'/files/fa/news/1403/8/14/3642962_114.jpg',width:400,height:300}); videojs.addLanguage('en', {"No compatible source was found for this media.": "مشاهده ی ویدیو نیاز به پشتیبانی مرورگر از codec h264 یا نصب فلش پلیر دارد."}); player.one('play', (function(){ $.post('/fa/ajax/news/video/3630873',{},function (data) {}); })); کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

جای دیگر از من ایراد گرفته شد چرا داعشی وحشی را عاشق نشان می دهم؟! این چه نقد بی پایه ای است؟ آیا ابن ملجم به عنوان یکی از پلیدترین شخصیت های تاریخ، عاشق نشد؟ ابن ملجم حتی در مقطعی از تصمیم خود مبنی بر ترور حضرت علی (ع) پشیمان شد اما قطام است که وی را تشویق می کند تا امیرالمؤمنین (ع) را به شهادت برساند. همچنین گفته شد چرا برای شهری که در دست داعش است قانون مداری تصویر کردم. این نقدها نشان می دهد آن ها به هیچ وجه داعش را نمی شناسند. داعش وقتی شهری را غصب می کرد، مجبور بود در آن زندگی کند و برای آن قانون در نظر می گرفت تا بتواند آن را اداره کند.

ایکنا – در طول مطالعات و تحقیقاتی که انجام دادید این گروهک انحرافی را چگونه دیدید؟

ابوبکر بغدادی وقتی در زندان ابوقریب بود مورد ارزیابی قرار گرفت و به او تلقین شد که به واقع خلیفه مسلمین جهان است. اتاق فکر داعش از زمانی خراب شد که از سمت سعودی به سمت شمال آفریقا متمایل شد. فرماندهان داعش وقتی اتاق فکرشان به سمت لیبی یا الجزایر متمایل شد دیگر برایشان بسیاری از شعارها اهمیت نداشت پس از داعش جداشده و به دسته های دیگر پیوستند.

ایکنا – برای فیلمتان لوکیشن بسیار سخت و خطرناکی را انتخاب کردید. پیرامون دلیل فیلمبرداری «قلب رقه» در سوریه توضیح دهید.

اینکه فیلم های ایرانی خود را محدود به چند آپارتمان کرده اند به هیچ وجه مطلوب نظر نیست بلکه بسیار خطرناک است و به سینما ضربه می زند. برای همین در کارهایم عموماً لوکیشن و فضای باز زیاد است. درباره امنیت هم باید بگویم خدا را شکر در تمام ایامی که فیلم جلوی دوربین بود ما از امنیت خوبی بهره می بردیم البته در چند مورد اتفاقاتی رخ داد که چندان جدی نبود. برای مثال روزی در حین فیلمبرداری به ما گفته شد که پهباد های اسرائیلی بالای سر ما هستند و بهتر است کار را تعطیل کنیم. ما بعد از گرفتن سکانس، تصویربرداری را تعطیل کردیم و مجدد از فردا کارمان را آغاز کردیم. فیلم در «حمص» سوریه فیلمبرداری شده است. خطراتی که از زمان فیلمبرداری فیلم برایمان وجود دارد کاملاً خوشایند است به نحوی که هرگاه عوامل «قلب رقه» دور هم جمع می شویم از خاطرات فیلم می گوییم.

نکته بعدی به امکاناتی برمی گردد که درباره فیلم وجود داشت. عده ای فکری می کنند وقتی موضوع فیلم مدافعان حرم است اثر مربوطه همه نوع امکاناتی در اختیارش است. این درست نیست. تهیه کننده فیلم برای تک تک چیزهایی که در اختیارمان قرار گرفت جنگید. بسیاری از بچه ها، دستمزد خود را با تأخیر دریافت کردند حتی این فیلم در بخشی از فیلمبرداری به مشکل جدی برخورد اما درنهایت به دلیل نزدیک شدن به جشنواره فجر، تهیه کننده پیدا کرد و توانست کار خود را به پایان برساند.

ایکنا – کمی هم به گروه بازیگری فیلم بپردازیم انتخاب بازیگران در فیلم به چه نحو انجام شد. درباره انتخاب شهرام حقیقت دوست به عنوان افسر اطلاعاتی توضیح دهید. همچنین بگویید آیا گریم فرهاد قائمیان به گونه ای بوده که یادآور حاج قاسم باشد؟

من تئاتر «کلنل» را سال 96 با شهرام حقیقت دوست، کار کرده بودم. از همان زمان به وی گفتم هرگاه بخواهم فیلمی سینمایی جلوی دوربین برم، وی باید نقش نخست آن را بازی کند. برای سریال «نجلا» هم از او دعوت کردم اما به دلیل مشغله ای که برای او وجود داشت این اتفاق رخ نداد. وقتی «قلب رقه» را خواستم جلوی دوربین برم نقش نخست را به وی پیشنهاد کردم و او نیز کار را پذیرفت. هدایت هاشمی نیز از دوستانی قدیم من است که در برخی مواقع از وی راهنمایی نیز می گرفتم. با فرهاد قائمیان هم پیش از فیلم در چند جشنواره به عنوان داور همکاری داشتم. همین امر باعث شکل گیری دوستی شد که در ادامه حضور وی را در کار رقم زد.

var player = videojs('player_236514_3630874',{ techOrder: [ "html5" , "flash"],poster:'/files/fa/news/1403/8/14/3642998_165.jpg',width:400,height:300}); videojs.addLanguage('en', {"No compatible source was found for this media.": "مشاهده ی ویدیو نیاز به پشتیبانی مرورگر از codec h264 یا نصب فلش پلیر دارد."}); player.one('play', (function(){ $.post('/fa/ajax/news/video/3630874',{},function (data) {}); })); کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

عده ای فکر می کنند در «قلب رقه» نوع گریم قائمیان به گونه ای بوده که یادآور حاج قاسم باشد. این تصور درست نیست. در سوریه همه فرمانده ها چنین پوششی را برای سربند استفاده می کنند اما چون عکس حاج قاسم با عمامه کردی پخش شد این شائبه به وجود آمد. من برای پوشش قائمیان یکی از سرداران سپاه را مدنظر داشتم. اتفاقاً در بسیاری از بخش ها نیز از ایشان مشورت هایی دریافت کردم. درباره حضور عبدالرضا نصاری هم باید بگویم من با ایشان مدت هاست که دوست بوده و به توانایی فنی وی آشنا هستم. برای همین در کارهایم همیشه نصاری حضور دارد. این بازیگر توانست در «قلب رقه» به خوبی نقش فرمانده ای از داعش را بازی کند.

ایکنا – کمی هم درباره برخوردی که با «قلب رقه» در جشنواره فیلم فجر رخ داد، توضیح دهید.

شاید «قلب رقه» اولین فیلم من باشد اما من سال ها در تئاتر کار کرده ام برای همین پوستم کلفت شده است. در سینمای ما با افرادی چون علی حاتمی، عباس کیارستمی یا رسول ملاقلی پور رفتارهای بسیار بد انجام شده است حال نباید انتظار داشته باشید یک فیلمساز فیلم اولی که موضوع فیلمش مدافعان حرم هستند مورد مهر محبت آن ها قرار گیرند. ولی این برخوردها اهمیت ندارد بلکه استقبالی که مردم از کار به عمل آوردند، مهم است.

شاید برای شما این سؤال به وجود آید آیا 14 میلیارد رقم خوبی برای فروش است که من از آن به عنوان اکران موفق نام می برم؟ جواب مشخص است. در هر دوره ای یک شکل از فیلم های سینمایی مورد استقبال قرار می گیرند. در دهه 60 فیلم هایی نظیر «عقاب ها» گیشه در اختیارشان بود اما در ادامه آثاری چون «جدایی نادر از سیمین» فروش می کردند. من مطمئن هستم اگر این فیلم فرهادی، امروز روی پرده می رفت فروش گذشته را نداشت زیرا در شرایط امروز تنها فیلم های طنز هستند که فروشی بالا دارند. این موضوع نیز هیچ ربطی به کیفیت دیگر تولیدات سینمایی ندارد. البته معتقدم این وضعیت نیز تغییر خواهد کرد چون همان گونه که موج استقبال از فیلم های اکشن یا اجتماعی به پایان رسید فیلم کمدی هم موجش تمام خواهد شد.

ایکنا – موضوع بعدی که در این گفت وگو به آن خواهیم پرداخت بحث مقاومت است. تا چه اندازه پرداختن به چنین موضوعی در هنر هفتم دارای اهمیت است و دستاوردهای این توجه چیست؟

چند سال از پایان جنگ جهانی دوم می گذرد اما هنوز درباره آن فیلم ساخته می شود. «نجات سرباز رایان» یک اثر کاملاً شرقی است. در فیلم داستان مادری روایت می شود که چند فرزندش در جنگ کشته شده اند. این مادر می خواهد تنها فرزندش زنده بماند. نمونه این قصه را بارها در اطراف خودمان مشاهده کرده ایم پس چرا ما نباید چنین سینمایی داشته باشیم. وقتی در همه جای دنیا به نوعی موضوعاتی مقاومتی به دلیل کارکرد فرهنگی و ملی که دارد مورد حمایت قرار می گیرد طبیعی است که ما نیز خواهان چنین امری باشیم. این نیاز اساسی متأسفانه در سینمای کشورمان نادیده گرفته می شود وگرنه امروز تا به این اندازه تعداد فیلم هایی که موضوعشان مدافعان حرم و مقاومت بود در کشورمان کم نبود.

var player = videojs('player_960229_3630875',{ techOrder: [ "html5" , "flash"],poster:'/files/fa/news/1403/8/14/3642961_596.jpg',width:400,height:300}); videojs.addLanguage('en', {"No compatible source was found for this media.": "مشاهده ی ویدیو نیاز به پشتیبانی مرورگر از codec h264 یا نصب فلش پلیر دارد."}); player.one('play', (function(){ $.post('/fa/ajax/news/video/3630875',{},function (data) {}); })); کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

تمام آثاری که در حوزه مقاومت ساخته می شود هم الزاماً نباید کارهای درخشانی به لحاظ کیفیت باشند همان گونه که در سینمای جهان نیز تمام فیلم هایی که پیرامون جنگ جهانی ساخته شده اند کیفیت لازم را ندارد. باید اجازه دهیم در این رابطه (مقاومت) کار لازم انجام شود تا در دل آزمون وخطا تولیدات باکیفیتی ساخته شود. فیلمسازی در حوزه مقاومت حرکت در جهت منافع ملی نیز است. آیا این خصیصه در «قلب رقه» مورد توجه قرار نگرفته است؟ این کم کاری در حالی است که فیلمسازان بسیار خوبی داریم حتی سینماگرانی که کار اولشان را جلوی دوربین برده اند. درباره غنای فیلمسازان کشورمان همین اندازه بس که در جشنواره فیلم کوتاه که اخیراً برگزار شد در حوزه مقاومت آثار بسیار خوب و باکیفیتی را شاهد بودیم؛ کارهایی که در ایده بسیار جذاب و نو بودند. آرزو دارم روزی فرا رسد که ارگان های حامی فیلمسازانی باشند که می خواهند درباره مقاومت کار کنند به ویژه کارگردان هایی که قرار است فیلم اول خود را جلوی دوربین ببرند.

تأکید بعدی در حوزه فیلم مقاومت، شکلی نمایشی آثار است. درست است که مستند هم کارکرد خود را دارد اما آنجایی که کار شکلی نمایشی به خود گرفته و درام به اثر افزوده می شود فیلم می تواند تأثیرگذاری لازم را داشته باشد. بهترین مثالی که در این رابطه به ذهنم می رسد سریال «مختارنامه» است که به واسطه جذابیت دراماتیک آن علاوه بر داخل در کشورهای منطقه هم توانست تأثیرگذاری لازم را داشته باشد. بیراه نیست اگر بگوییم کاری که «مختارنامه» در عراق کرد شاید 10 سال دیپلماسی قادر به انجام آن نبود. آمریکا فیلم هایی متعددی درباره عراق و افغانستان ساخته تا کار ناحق خود را توجیه کند اما چرا ما از حضور حقمان در سوریه و عراق فیلمی نمی سازیم؟

برای کسی که معتقد است تاریخ مصرف پرداختن به این موضوعات به پایان رسیده یک پاسخ دارم. تا زمانی که شهید به این کشور می آورند باید درباره مقاومت فیلم ساخت. وقتی می بینیم که دشمنان این آب وخاک چگونه با ددمنشی مردم ما را مانند حادثه تروریستی کرمان به شهادت می رسانند باید پیرامون مقاومت فیلم تولید کرد. از مراکزی چون فارابی، اوج، سوره و... سؤال می کنم که چرا در این رابطه سرمایه گذاری لازم را انجام نمی دهند؟ نکته عجیب تر اینکه، سازمان هایی که از آن ها نام بردم هم به فکر فیلم تجاری ساختن هستند درحالی که تولید آن دست آثار وظیفه بخش دولتی نیست و بخش خصوصی برای درآمدزایی باید در آن ورود کند. چرا بخش دولتی با ورود به سینمای تجاری امکان درآمدزایی بخش خصوصی را مسدود می کند؟ دولت موظف است درباره دختربچه ای که با کاپشن صورتی در حادثه تروریستی به شهادت می رسد فیلم بسازد نه اینکه بخواهد در حوزه سینمای تجاری قدم بردارد.

مدافعان حرم نه تنها برای کشورمان بلکه برای کل منطقه امنیت آوردند. برای همین هم مورد حمایت مردم قرار می گیرند. من بارها در سوریه دیدم چگونه مردم سوریه به ایرانی ها احترام می گذاشتند. برای نمونه یک فرد مسیحی هر روز برای عوامل فیلم قهوه می آورد. وی می گفت شما ایرانی ها ما را از دست داعش نجات دادید. وظیفه ما است که از شما پذیرایی کنیم. چنین برخوردهایی را به وفور در سوریه می توان مشاهده کرد. آیا تصویرگری چنین برخوردی جذاب نیست؟

ایکنا - در انتهای بحث پیرامون دوره محمد خزاعی در مقام رئیس سازمان سینمایی هم اظهارنظر کنید. آیا ایشان به عنوان سینماگری که مدیر شد توانست دستاورد خوبی برای سینما داشته باشد؟

من کارگردان هستم و نمی توانم دراین باره نظر دقیقی بدهم اما فکر می کنم دوره خزاعی برای سینمای کشورمان بد نبوده است. وی در کرونا سینما را تحویل گرفت، ایامی که سینمادارها می خواستند سینماها را تبدیل به پاساژ کنند. این سخن به معنای دفاع از خزاعی نیست اما تمام حرفم این است که در کنار برخی ضعف ها باید نقاط مثبت را هم دید.

گفت وگو از داوود کنشلو

انتهای پیام