ریشه استکبار در نادانی و طغیانگری است

13 آبان در تقویم جمهوری اسلامی ایران با نام روز ملی مبارزه با استکبار جهانی ثبت شده است. در روز 13 آبان 1358، دانشجویان پیرو خط امام(ره) سفارت آمریکا در تهران را تسخیر کردند و امام خمینی(ره) از آن به «انقلاب دوم» تعبیر کرد. همچنین در 13 آبان 1357، تعدادی از دانش آموزان تجمع کننده در مقابل دانشگاه تهران به دست نیروهای شاهنشاهی به شهادت رسیدند که باعث شد از این روز با عنوان روز دانش آموز نیز یاد شود. به همین مناسبت، خبرنگار ایکنا از اصفهان گفت وگویی با حجت الاسلام والمسلمین مصطفی حسناتی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه نجف آباد درباره استکبار از منظر قرآن کریم انجام داده است که در ادامه، متن آن را می خوانیم.

ایکنا ـ قرآن کریم چه تعریفی از استکبار بیان می کند و مصادیق آن را چه مواردی می داند؟

آیات متعددی از قرآن به معنای مقابله با استکبار است. مستکبران، متکبران زیاده طلب و خودخواه مانند فرعون و اقوام عاد و ثمود هستند که مردم را به بردگی می کشاندند. قرآن به صورت موردی و کلی در آیه «وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبیلًا؛ و خداوند هیچ گاه برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط باز نخواهد کرد» اعلام می کند که کفار متکبر حق تسلط بر جامعه اسلامی و مؤمنان را ندارند؛ همچنین مؤمنان را در زمینه های فرهنگی، اقتصادی، نظامی و سیاسی به حاکم بودن تشویق کرده است.

دین اسلام برای مسلمانان عزت قائل است. عزت به معنای پیروزمندی بدون شکست و عزیز به معنای قوی و شکست ناپذیر است؛ بنابراین قرآن کریم می فرماید خدا، رسول و مؤمنان عزیز هستند، در مقابل هیچ ظالمی سر خم نمی کنند، قوی هستند و با وحدت کلمه در مقابل توطئه های مستکبران می ایستند.

در اولین سوره قرآن، یعنی سوره حمد که در طول روز چندین بار آن را می خوانیم، از خدا می خواهیم تا ما را به راه راست هدایت فرماید که راه رسولان و شهیدان است؛ همچنین از راه مغضوبان جدا کند که همان مستکبران یهود و منحرفان از راه هستند؛ بنابراین از اولین تا آخرین سوره قرآن، در موارد متعدد و به روش های گوناگون به مقابله با مستکبران اشاره شده است.

ایکنا ـ از دیدگاه قرآن، چه عواملی به پیدایش استکبار در افراد، اقوام و امت ها می انجامد و استکبار چه آثاری به دنبال دارد؟

ریشه استکبار، جهل و نادانی است. هر چه فرد بیشتر جاهل باشد، بیشتر هم متکبر است. ریشه مستکبربودن به فقدان درک و فهم برمی گردد. کسانی که قدر و قیمت، عاقبت، خالق و هدف از آفرینش خود را نمی دانند، مستکبرتر نیز هستند.

قرآن در خصوص عامل دیگر استکبار، در آیه «کَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَیَطْغَی؛ حقا که انسان سرکشی می کند» به طغیانگربودن انسان اشاره کرده است. انسان هنگامی که خود را غنی می داند، مستکبر می شود؛ این غنی بودن می تواند در مال، قدرت و حتی علم نیز باشد. قطعاً امروز مستکبران عالم به دلیل قدرت اقتصادی، نظامی و فناوری که در دست دارند، خداوند را بنده نیستند و همه معانی زندگی را کنار می گذارند.

اگر عقل بر دارایی های انسان حاکم نباشد، انسان طغیان می کند و به طاغوت تبدیل می شود و طبعاً آثار و ضرری که به دنبال دارد، بی رحمی به عالم و آدم است. به گفته قرآن، انسان مستکبر زمین و زمان، مردم، اقتصاد، سرزمین و شهرها را به نابودی می کشاند، همچنین انسان های دیگر را خوار و ذلیل می کند و اگر نتوانست آن ها را به سلطه خود درآورد، با کشتار مردم را تسلیم خود می کند.

ایکنا ـ در قرآن کریم چه فرجامی برای مستکبران پیش بینی شده است و این کتاب آسمانی راه مقابله با آن ها را چه می داند؟

خداوند می فرماید که تنها وظیفه مردم در مقابل مستکبران، ایستادگی است. بر اساس آیه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ؛ و در برابر آن ها تا می توانید نیرو آماده کنید»، قوت نظامی و اقتصادی، اتحاد با یکدیگر و در نهایت ایستادگی در مقابل دشمن، وظیفه مردم برشمرده شده؛ سپس خداوند می فرماید من نیز طرفدار کسانی هستم که با ظالمان مقابله می کنند و مستضعفان مظلوم را یاری می کنم.

کمک به مظلومان سنت خداوند است و در طول تاریخ هم مشاهده شده که خداوند به قوم حضرت موسی(ع)، حضرت ابراهیم(ع) و حضرت محمد(ص) در گرفتاری ها کمک کرده و ظالمان را به دست مردم و با امدادهای غیبی مثل غرق شدن فرعون در رود نیل از بین برده است.

خداوند در سوره مبارکه والفجر، دو یا سه گروه از مستکبران را مثل قوم عاد، ثمود و فرعون که طغیان کردند، نام می برد و می فرماید که مستکبر در زمین فساد می کند و عالم را به هم می ریزد؛ در نتیجه وقتی فساد و ظلم به اوج خود می رسد، خداوند برای مستکبر کمین کرده است و هیچ کدام از آن ها نمی توانند از چنگال عدل الهی، چه در دنیا و چه در آخرت خارج شوند.

زهراسادات مرتضوی

انتهای پیام